Γράφει ο Δρ Απόστολος Γεώργιος Ι. Σοφός, Χειρουργός, Πρόεδρος του Παραρτήματος Καρπενησίου της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, που τιμάται στις 4 Φεβρουαρίου κάθε χρόνου, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση των νεοπλασιών.
Ο «Ευρωπαϊκός κώδικας κατά του καρκίνου» πρωτοσυντάχθηκε το 1987 και έκτοτε έχει αναθεωρηθεί αρκετές φορές με στόχο τη μείωση του αριθμού των καρκινοπαθών και την αύξηση της επιβίωσής τους.
Δυστυχώς ο καρκίνος σήμερα αποτελεί την δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου για τους Ευρωπαίους ηλικίας 35-65 ετών. Δυστυχώς οι μισοί απ’ όσους εμφανίσουν μια μορφή καρκίνου θα πεθάνουν από την αρρώστια αυτή. Αυτό συμβαίνει γιατί σε πλείστες περιπτώσεις η πάθηση διαγιγνώσκεται με μεγάλη καθυστέρηση και σε προχωρημένα στάδια.
Ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί πρωτογενώς (βελτίωση του τρόπου ζωής που ευνοούν την ανάπτυξη του καρκίνου) είτε να έχει αίσια κατάληξη δευτερογενώς, δηλαδή με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ώστε να αποφευχθούν οι δυσάρεστες συνέπειες.
Ο «Ευρωπαϊκός Κώδικας κατά του Καρκίνου» προβλέπει τα εξής, τόσο για την πρόληψη όσο και για την έγκαιρη διάγνωση των κακοήθων παθήσεων με τελικό στόχο τη δραστική μείωση των θανάτων από κακοήθη νεοπλάσματα.
- Μην καπνίζετε. Μην αρχίσετε το κάπνισμα και όσοι καπνίζετε διακόψτε το! Το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία πρόωρου θανάτου και όχι μόνον από καρκίνο. Όσοι αποτύχετε να διακόψετε το κάπνισμα προσπαθήστε να μην καπνίζετε παρουσία μη καπνιστών.
- Αποφύγετε την παχυσαρκία. Η σωστή διατροφή και διατήρηση σωστού σωματικού βάρους είναι εχέγγυο για καλή υγεία.
- Αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα καθημερινά. Αν δεν μπορείτε να κάνετε συστηματικά κάποιο άθλημα, μπορείτε να περπατάτε καθημερινά.
- Υιοθετείστε την υγιεινή διατροφή. Αυξήστε την κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και ψωμιού ολικής άλεσης. Περιορίστε τα ζωικά λίπη.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών σχετίζεται με πολλές και διάφορες μορφές καρκίνου του πεπτικού κυρίως συστήματος, αλλά και του μαστού. Ένα ποτό την ημέρα για τη γυναίκα και δυο για τον άνδρα είναι το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο για διατήρηση της καλής υγείας.
- Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο, γιατί η ηλιακή ακτινοβολία είναι υπεύθυνη για τον καρκίνο του δέρματος και για τις περισσότερες περιπτώσεις μελανώματος.
- Εφαρμόστε με αυστηρότητα όλους τους κανόνες αποφυγής της ιονίζουσας ακτινοβολίας, αλλά και κάθε γνωστής καρκινογόνου ουσίας.
- Επισκεφθείτε το γιατρό αν παρατηρήσετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα και σημεία:
- Βραχνάδα στη φωνή
- Επίμονο βήχα
- Κάποιο εξόγκωμα σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Κάποια πληγή που δεν επουλώνεται, ακόμα και στο στόμα
- Κάποια «ελιά» ή «κρεατοελιά» που αλλάζει μέγεθος, σχήμα και χρώμα.
- Κάποια ανεξήγητη αλλαγή στην ούρηση
- Μια αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου και / ή αίμα στα κόπρανα
- Μια αιμορραγία μη τραυματική που εμφανίζεται στα πτύελα ή στα ούρα.
Τι πρέπει να προσέχουν οι πληθυσμιακές μονάδες
- Οι γυναίκες άνω των 25 ετών να συμμετέχετε σε προγράμματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του τραχήλου της μήτρας και κυρίως να προβαίνετε σε τακτική εξέταση Pap-Test. Επίσης, υπάρχει εμβόλιο κατά του ιού HPV που είναι υπεύθυνος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και χορηγείται σε κορίτσια 14-21 ετών.
- Οι γυναίκες θα πρέπει να ελέγχουν τακτικά το στήθος τους και να υποβάλλονται σε ετήσια μαστογραφία μεταξύ 50-70 ετών.
- Οι άνδρες πάνω από 45 ετών θα πρέπει να ελέγχονται ετησίως για τον καρκίνο του προστάτη με το τεστ του προστατικού αντιγόνου (PSA).
- Οι άνθρωποι άνω των 50 ετών θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του εντέρου με τεστ για αφανή αιμορραγία στα κόπρανα και/ή με ενδοσκόπηση του κατώτερου πεπτικού.
- Ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β συνιστάται σε όλους τους ανθρώπους που γεννήθηκαν μεταξύ 1945 και 1980 για πρόληψη τόσο της βλάβης αλλά και του καρκίνου του συκωτιού.
Η ύπαρξη οικογενειακού γιατρού που θα συμβουλεύει και θα καθοδηγεί τους πολίτες για όλες αυτές τις δράσεις είναι εξαιρετικά σημαντική και όχι μόνο για τον καρκίνο, αλλά και για μια σειρά άλλων σημαντικών χρόνιων νοσημάτων.