- Εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών με έναν γύρο και σε μία μόνο Κυριακή
- Δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας
- Δεν αλλάζουν τα όρια και ο αριθμός δήμων και περιφερειών
Υπόμνημα του Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο κοινό Συνέδριο των Διοικητικών Συμβουλίων Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, παρουσίασε το Υπουργείο Εσωτερικών.
Ο κ. Λιβάνιος σημείωσε ότι ο βασικός λόγος σύνταξης του νέου Κώδικα είναι η ανάγκη να συγκεντρωθούν νόμοι και άρθρα, που είναι πάνω από χίλια και ισχύουν πάνω από έξι δεκαετίες και έχουν ξεπεραστεί από τον χρόνο. Βασικός στόχος ο νέος Κώδικας να αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για την καλύτερη λειτουργία των δήμων και των περιφερειών της χώρας και να συμβάλει στην άρση των προβλημάτων που προκαλούνται από την πολυνομία.
Ξεκαθάρισε ότι με τον νέο Κώδικα δεν αλλάζουν τα όρια και ο αριθμός τόσο των δήμων όσο και των περιφερειών. Θα αποτελείται από τέσσερα βιβλία τα οποία αφορούν στο εκλογικό σύστημα, τη διακυβέρνηση και την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση σε δήμους και περιφέρειες. Στο πλαίσιο αυτό θα γίνει επανακαθορισμός του χαρακτήρα των δήμων –ορεινοί, ημιορεινοί, μητροπολιτικοί κλπ.
Αναφορικά με την εκλογική διαδικασία, προτείνεται οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες να εκλέγονται σε ένα γύρο ενώ καταργούνται και οι δημοτικές ενότητες ως εκλογικές περιφέρειες στους δήμους.
Ο Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί μια καινοτομία στον τρόπο που επαναπροσεγγίζει όλα τα θέματα που αφορούν:
α) στον τρόπο εκλογής των αιρετών αρχών,
β) στη διακυβέρνηση των δήμων, των περιφερειών και των νομικών τους προσώπων, γ) στην άσκηση των αρμοδιοτήτων τους,
δ) στην οικονομική τους διοίκηση, με σεβασμό στην οικονομική αυτοτέλεια,
ε) στην καταστατική θέση των αιρετών και
στ) στην άσκηση της κρατικής εποπτείας.
Στόχος είναι πριν την διακοπή της Βουλής για θερινές διακοπές να έχει ψηφιστεί ο νέος νόμος για την λειτουργία της Αυτοδιοίκησης.
Α. Σημαντικές αλλαγές στην εκλογική διαδικασία
- Δυνατότητα εκλογής δημάρχων και περιφερειαρχών με έναν γύρο και σε μία μόνο Κυριακή
- Δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τους εκλογείς, εφόσον το επιθυμούν.
- Δυνατότητα εκλογής άνευ σταυρού (εφόσον το επιθυμούν οι συνδυασμοί) από 1 έως 3 δημοτικών συμβούλων και υποχρεωτικά 2 έως 3 στις περιφέρειες, ανάλογα με τον αριθμό των μελών του συλλογικού οργάνου.
- Κατάργηση δημοτικών ενοτήτων ως εκλογικών περιφερειών στους δήμους- όλοι οι δήμοι της χώρας θα είναι ενιαία εκλογική περιφέρεια.
- Κατάργηση της δυνατότητας απόσπασης λόγω εκλογής των συμβούλων όλων των οργάνων προς υπηρεσίες που βρίσκονται στον τόπο εκλογής τους.
- Επικαιροποίηση και απλοποίηση του ελέγχου των οφειλετών που έχουν ασυμβίβαστο.
- Επικαιροποίηση κωλυμάτων / ασυμβιβάστων των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων.
- Ανασχεδιασμός όλου του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις εκλογικές δαπάνες των υποψηφίων συνδυασμών και εν γένει τους κανόνες διεξαγωγής της προεκλογικής εκστρατείας.
- Ανασχεδιασμός όλου του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις εκλογικές δαπάνες των υποψηφίων συνδυασμών και εν γένει τους κανόνες διεξαγωγής της προεκλογικής εκστρατείας (ενδεικτικά απλοποίηση τήρησης βιβλίων συνδυασμών σε αναλογία με την ισχύουσα νομοθεσία για σωματεία, επανακαθορισμός περιορισμού εμφανίσεων, ειδική μέριμνα για παράνομη αφισοκόλληση, επανακαθορισμός ανωτάτων ορίων δαπανών συνδυασμών και υποψηφίων, εξαίρεση από δημοσιοποίηση στοιχείων στην κεντρική βάση δεδομένων των υποψηφίων συμβούλων)
- Ο νέος νόμος θα δίνει απόλυτη πλειοψηφία σε όποιον εκλεγεί καθώς θα παίρνει τα 3/5 των εδρών στα περιφερειακά και δημοτικά συμβούλια. Επίσης, προβλέπει αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση του δημάρχου και του περιφερειάρχη
Β. Διακυβέρνηση δήμων, περιφερειών και των νομικών τους προσώπων
- Κοινές διατάξεις για δήμους και περιφέρειες αναφορικά με τον τρόπο συγκρότησης των οργάνων τους και τη λειτουργία αυτών.
- Το δημοτικό, το περιφερειακό συμβούλιο, η δημοτική και η περιφερειακή επιτροπή μπορεί να συνεδριάζει με όλους τους διαθέσιμους τρόπους (δια ζώσης, με ηλεκτρονικά μέσα και μεικτό «υβριδικό» τρόπο), χωρίς περιορισμό.
- Επικαιροποίηση των αρμοδιοτήτων των συλλογικών και μονομελών οργάνων διοίκησης των δήμων και των περιφερειών. Οι δήμοι με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων θα μπορούν να συστήνουν και δεύτερη επιτροπή αποφασιστικού χαρακτήρα.
- Διαφάνεια και δημοσιοποίηση όλων των αποφάσεων και των πρακτικών του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου, με διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
- Κωδικοποίηση, επικαιροποίηση και ενσωμάτωση σε ένα κείμενο διάσπαρτων διατάξεων σε πλειάδα νόμων και αυτοτελών ρυθμίσεων που αφορούν στη λειτουργία των νομικών προσώπων δήμων και περιφερειών καθώς και των διαδικασιών ανάδειξης της διοίκησης αυτών.
- Επικαιροποίηση και πλήρης ενσωμάτωση του Κώδικα Δημοτολογίου στον Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να αναδειχθεί η σύνδεση του δημότη με τις αιρετές αρχές που διοικούν τις τοπικές υποθέσεις.
- Δυνατότητα συμβουλευτικού δημοτικού δημοψηφίσματος με ηλεκτρονικές διαδικασίες.
Γ. Άσκηση ελέγχου νομιμότητας
Συστήνεται η Υπηρεσία Γενικής Εποπτείας Νομιμότητας ΟΤΑ με επικεφαλής τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας, ο οποίος θα συντονίζει τον έλεγχο νομιμότητας στις επτά (7) Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας και θα διασφαλίζει την ομοιομορφία του ελέγχου.
Δημιουργείται ένα σύγχρονο πειθαρχικό δίκαιο αιρετών με σαφείς διαδικασίες ελέγχου και συσχέτιση με την τυχόν εν εξελίξει ποινική διαδικασία.
Δ. Καταστατική θέση αιρετών
Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, θα οριστικοποιηθεί το σύνολο των διατάξεων που αφορούν την καταστατική θέση αιρετών.
Ε. Άσκηση των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης
α. Πλήρης καταγραφή των ασκούμενων αρμοδιοτήτων των δήμων και των περιφερειών, με τη μέθοδο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης (σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 5013/2023), ενταγμένες σε δημόσιες πολιτικές.
β. Εξειδίκευση του τεκμηρίου διοίκησης των τοπικών υποθέσεων υπέρ των ΟΤΑ με την εισαγωγή του τεκμηρίου της καθημερινότητας των κατοίκων των δήμων και των περιφερειών.
γ. Νομοθετική κατοχύρωση των πολιτικών επιλογών που δύναται να αναλάβουν οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές ανάλογα με τις προτεραιότητες που έχουν εξαγγείλει και τη συνεργασία που μπορεί να αναπτυχθεί με τους ενδιαφερόμενους φορείς.
δ. Δημιουργία ειδικών διοικητικών συστημάτων άσκησης αρμοδιοτήτων για τους ορεινούς και νησιωτικούς δήμους και τις περιφέρειες καθώς και για τις μητροπολιτικές λειτουργίες.
ε. Επανεξέταση των αρμοδιοτήτων των αποκεντρωμένων διοικήσεων, ιδίως σε σχέση με τις αρμοδιότητες της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.
ΣΤ. Οικονομική διοίκηση
Ζ. Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι – ΚΑΠ
Επαναπροσδιορισμός των ποσοστών των πηγών εσόδων των ΚΑΠ Δήμων
Η. Γενικές Επισημάνσεις επί της Οικονομικής Διοίκησης
Θ. Καταγραφή των Ολοκληρωμένων Πληροφοριακών Συστημάτων, τα οποία προβλέπονται στον Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.