Γράφει ο Θεοφάνης Λ. Παναγιωτόπουλος
Συγγραφέας, Αρθρογράφος & Ραδιοφωνικός Παραγωγός
theofanhspap@outlook.com
Βιβλιοκριτική: ‘Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ’
Της Δήμητρας Ιωάννου, Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Στη νεραϊδολίμνη και στη ρεματιά
πλύνετε, νεράιδες, τα χρυσά σκουτιά.
Στη λαμποκοπούσα νεραϊδοσπηλιά,
ξωτικές, χτενίστε τα χλωρομαλλιά!
Οι νεράιδες, Κωστής Παλαμάς
Ένα από τα καλύτερα ελληνικά μυθιστορήματα είναι το πέμπτο βιβλίο της συγγραφέως Δήμητρας Ιωάννου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Διαβάζοντας κανείς την συγκεκριμένη συγγραφέα ήδη από τις πρώτες σελίδες των μυθιστορημάτων της συνειδητοποιεί την αυθεντικότητα της γραφής της αλλά και το πόσο καλά γνωρίζει την ελληνική γλώσσα αλλά και την λαογραφία.
«Η κληρονόμος του Ποταμού» είναι ένα κράμα θρύλων και παραδόσεων. Μας ταξιδεύει στα νερά του Αχέροντα και κατ’ επέκταση στην είσοδο του Άδη μέσα από μια πληθώρα διακειμενικών αναφορών Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων. Έντονο είναι το μανιχαϊστικό στοιχείο μεταξύ του καλού και του κακού, τους φωτός και του σκότους.
Γίνεται σπουδαία αναφορά στην κοινωνία της Αθήνας (δεκαετία του ’60) καθώς μια πληθώρα προσωπικοτήτων παρελαύνουν μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος όπως ο Χατζηδάκις, η Τζένη Καρέζη, η Μελίνα Μερκούρη κ.α.
Έντονο είναι και το μεταφυσικό στοιχείο στην κληρονόμο του Ποταμού το οποίο και συναντάμε ιδιαίτερα στο πρόσωπο μιας λυγερής και ψηλής γυναικείας φιγούρας της Λευκοθέας. Μια ξωθιά που ζει σε ένα ξύλινο παραμυθόσπιτο στις όχθες του ποταμού.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που εμπεριέχει πολλά μυθιστορηματικά είδη: το αισθηματικό, το αστυνομικό αλλά και το μεταφυσικό στοιχείο, γεγονός το οποίο το καθιστά άκρως μαγικό και απολαυστικό.
«Η δολοφονία της πασίγνωστης πλέον Ρόζας Παλαιολόγου συγκλονίζει το πανελλήνιο και ο διάσημος ερευνητής Χρήστος Βαράγκης μαζί με την εγγονή της, τη Λευκή, καλούνται να λύσουν το μυστήριο.
Κι ενώ αναζητούν τη λύση στο παρελθόν, η βοήθεια έρχεται ανέλπιστα από το αγερικό του ποταμού.
Ποια είναι η μυστηριώδης Λευκοθέα που αναδύεται από τα πέπλα του χρόνου και φαντάζει φτιαγμένη από τα αθάνατα νερά;»
(απόσπασμα οπισθόφυλλου)
Από τον Αχέροντα στον Αχελώο…
Ο Αχελώος γνωστός και ως Ασπροπόταμος δεν έμεινε ανεπηρέαστος από το φαντασιακό και λαϊκό υποσυνείδητο των κατοίκων εξ’ αρχαιοτάτων χρόνων. Ο ποταμός είχε διάφορες μορφές με γνωστότερη εκείνου του γρήγορου ταύρου («Τραχίνιες» του Σοφοκλή).
Γνωστός και ο μύθος του ποταμού με τον Ηρακλή για χάρη της Δηιάνειρας όπου παρά τις μεταμορφώσεις του ο ποτάμιος θεός νικιέται. Ο Ηρακλής του απέκοψε το δεξί του κέρατο και από το αίμα που κύλισε γεννήθηκαν οι Σειρήνες. Ο Αχελώος πρόσφερε το κέρας της Αμαλθείας στον Ηρακλή όπου σύμφωνα με τον Στράβων ο Ηρακλής με αναχώματα και διώρυγες τιθάσευσε τον άτακτο ποταμό με αποτέλεσμα την αποξήρανση μεγάλης έκτασης γης επιτρέποντας της έτσι την πλούσια καρποφορία της.
Η φύση υπήρξε πάντα ένας από μηχανής θεός για τον άνθρωπο διεκδικώντας μόνο τον σεβασμό. Το υγρό στοιχείο λατρευόταν ως θεότητα απ’ όλους τους αρχεγόνους λαούς. Όσον αφορά τους ποταμούς σχεδόν όλοι θεοποιήθηκαν.
Τέλος, ακόμη και στις θρησκείες το νερό συμβολίζει την πηγή την ίδια την ζωή. Στον Χριστιανισμό είναι σύμβολο εξαγνισμού αλλά και στο Ισλάμ
θεωρείται το σημαντικότερο φυσικό στοιχείο μιας και είναι το μέσο τον τελετουργικό καθαρμό πριν την προσευχή. Στον Βουδισμό το νερό χρησιμοποιείται στις κηδείες συμβολίζοντας το πέρασμα από τον έναν κόσμο στον άλλο.
