Αθανάσιος Ιατρίδης
Καρπενήσι 1799 – Αράχοβα 1866
Σχεδιαστής, ζωγράφος και λιθογράφος
Ο Αθανάσιος Ιατρίδης, απόγονος της μεγάλης οικογένειας που γέννησε διακεκριμένους Ευρυτάνες, γεννήθηκε το 1799 στο Καρπενήσι. Υπήρξε σχεδιαστής, ζωγράφος και λιθογράφος. Λόγω της επιδημίας πανώλους στο Καρπενήσι (1814) σε ηλικία 15 ετών μεταβαίνει στα Ιωάννινα, όπου βρισκόταν ο μεγάλος αδελφός του, ο Γεώργιος. Σπούδασε στη Σχολή Ψαλίδα, ενώ παρακολούθησε την τέχνη του χρυσοχόου. Λίγα χρόνια πριν από την Επανάσταση του 1821 πήγε στη Βιέννη, όπου έμεινε μέχρι το 1827 σπουδάζοντας ζωγραφική. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου διδάχθηκε και τη λιθογραφία. Το 1827 φθάνει στη Γαλλία με αυστριακό διαβατήριο, ήδη ως ζωγράφος. Ως ξένος, χωρίς πόρους, ήταν κάτω από την παρακολούθηση της Αστυνομίας.
Τον Ιούνιο 1828 επιστρέφει στην Ελλάδα και κατατάσσεται στις δυνάμεις του Καραϊσκάκη. Το 1828 πήγε στην Αίγινα όπου από το 1830 ανέλαβε καθήκοντα βοηθού αρχαιολογικού εφόρου στο πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο και από το 1832 ως «επιστάτης» του Μουσείου, διάδοχος του Ανδρέα Μουστοξύδη στο πρώτο αρχαιολογικό μουσείο της χώρας. Το 1833 διορίστηκε καθηγητής ιχνογραφίας στο ορφανοτροφείο της Αίγινας, αλλά ένα χρόνο μετά εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου συνεργάστηκε με την τοπική εφορεία αρχαιοτήτων. Τη δεκαετία που παρέμεινε στην Αθήνα εργάστηκε ειδικότερα ως σχεδιαστής της κρατικής αρχαιολογικής υπηρεσίας, όπου πραγματοποίησε αντίγραφα αρχαιοτήτων και είχε τη διεύθυνση ανασκαφών. Το 1939 διενήργησε μάλιστα ανασκαφές στη Χαιρώνεια και οργάνωσε το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο των Θηβών. Το 1844 εγκαταστάθηκε στην Αράχοβα, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό του.
Κατάγονταν από μια από τις ιστορικότερες οικογένειες του Καρπενησίου, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα δρώμενα του Καρπενησίου επί ενάμιση και πλέον αιώνα. Η Οικογένεια Ιατρίδη προσέφερε πολεμιστές σε όλους τους εθνικούς αγώνες, τρεις Δημάρχους Καρπενησίου, λόγιους και σημαντικούς επιστήμονες, κυρίως νομικούς. Γενάρχης της Οικογένειας Ιατρίδη πρέπει να θεωρηθεί ο Κεφαλλονίτης γιατρός Δημήτριος Caruso-Santrivilli που μετώκησε από την Κεφαλληνία στο Καρπενήσι και δημιούργησε εκεί μια από τις σημαντικότερες οικογένειες. Οι ρίζες της οικογένειας, όμως, είναι από την Ιταλία. Ο Δημήτριος Caruso Santrivilli γεννήθηκε στο Αργοστόλι το 1762 και απεβίωσε στο 1814 στο Καρπενήσι. Η οικογένεια άλλαξε το λατινογενές επίθετό τους μετά το 1814 όταν και πέθανε ο Δημήτριος Caruso-Santrivilli, σε Ιατρίδης εξαιτίας του επαγγέλματος του πατέρα τους. Ο Αθανάσιος Ιατρίδης ήταν αδερφός του Γεωργίου Ιατρίδη που διετέλεσε δήμαρχος Καρπενησίου και του αξιωματικού Κωνσταντίνου Ιατρίδη που πολέμησε τον Ιούνιο 1821 κατά των Τούρκων του Καρπενησίου.
Τα έργα του που διασώζονται είναι κυρίως προσωπογραφίες. Σε όλα τα έργα του υπάρχει έντονα η επιρροή από θέματα που αντλούσε από την Επανάσταση του 1821 και που περιέγραφαν με πατριωτικό ύφος το ηρωικό φρόνημα των Ελλήνων. Σημαντικές θεωρούνται οι εννέα λιθογραφίες του με εθνικά θέματα, από την Άλωση της Πόλης μέχρι τις μέρες του Αλή πασά και τον θάνατο του Καραϊσκάκη, ενώ χαρακτηριστικό είναι το έργο του 1830 ‘Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη’. ΄Έργα του φυλάσσονται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, που στεγάζεται στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής στην οδό Σταδίου. Εξάλλου, εν ζωή, ο Αθανάσιος Ιατρίδης δημοσίευσε Συλλογή Δημοτικών Ασμάτων Παλαιών και Νέων με διάφορες εικονογραφίες ναϊφ ζωγραφικής. Την προσωπογραφία του την γνωρίζουμε μόνο από λιθογραφίες της εποχής.
Για τη ζωή και το έργο του εξέδωσε βιβλίο με τίτλο «Αθανάσιος Ιατρίδης: Ζωγράφος του Αγώνος (1799-1866)», με 374 σελίδες και 34 εικόνες ο Γεώργιος Α. Φαρμακίδης στην Αθήνα σε ιδιωτική έκδοση το 1960.
Πηγές: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Ευρυτανικά Χρονικά
