Γεώργιος Ν. Χατσόπουλος (1927-2018)

Ο Ευρυτάνας,   Έλληνας ‘‘Αϊνστάιν’’  και εφευρέτης της τεχνητής καρδιάς

Ένας από τους κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες, με ερευνητικό έργο που άφησε τεράστια παρακαταθήκη στην διεθνή επιστημονική κοινότητα, ήταν ο Ευρυτανικής καταγωγής Γεώργιος Χατσόπουλος. Γεννήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 1927 στην Αθήνα από Ευρυτάνες γονείς και έφυγε από την ζωή στις 20 Σεπτεμβρίου 2018 στο Lincoln της Μασαχουσέτης. Ήταν μηχανολόγος μηχανικός, γνωστός για τη δουλειά του στον τομέα της θερμοδυναμικής και ως συνιδρυτής της εταιρίας Thermo Electron, Καθηγητής του MIT (Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης) και ο εφευρέτης της τεχνητής καρδιάς. Σε άρθρο της εφημερίδας ‘ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ’ χαρακτηρίστηκε ο ‘‘σύγχρονος Αϊνστάιν’’, μιας και η εφεύρεση του άλλαξε ριζικά την καρδιολογία και την καρδιοχειρουργική.

Η Ευρυτανική καταγωγή

Η μητέρα του Μαρία (1899-1972) ήταν το γένος Πλατσή και εγγονή του Δημάρχου του Καρπενησίου Κωνσταντίνου  Ιατρίδη. Πατέρας του ήταν ο Καρπενησιώτης Νικόλαος Χατσόπουλος (1896-1985), Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος του ΕΜΠ, Διευθυντής των ΕΗΣ (Ελληνικών Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων). Με την καθοδήγηση και επίβλεψή του, οι ΕΗΣ επεξέτειναν τη γραμμή από το Σταθμό «Αττική» μέχρι την Κηφισιά το 1957. Ήταν γόνος μιας οικογένειας από τις παλαιότερες και επιφανέστερες του Καρπενησίου, με σημαντική κτηματική περιουσία στην Ευρυτανία κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Προγονοί του ήταν ο Ιωάννης Χατσόπουλος, δημογέροντας Καρπενησίου κατά τον 18ο αιώνα, ο Αθανάσιος Χατσόπουλος ο ήρωας του 1821,ο οποίος ήταν στην 2η πολιορκία του Μεσολογγίου, όπου έδωσε από την περιουσία του για τη συντήρηση των στρατιωτών και επί Καποδίστρια διορίσθηκε σε διάφορες δημόσιες θέσεις. Οι δύο παππούδες του ήταν βουλευτές σε Ευρυτανία και Αιτωλοακαρνανία, ενώ οι θείοι του ήταν καθηγητές στο Πολυτεχνείο. Με τους γονείς του, αλλά και τη σύζυγό του Δάφνη επισκέπτονταν συχνά την Ευρυτανία και κυρίως το Καρπενήσι με το οποίο κρατούσαν πιο στενές επαφές, έχοντας πάντα μεγάλη αγάπη στον τόπο καταγωγής τους. Ήταν υπερήφανος για την Ευρυτανική καταγωγή του, για το Καρπενήσι του. Στη βιογραφία του το 2013, αρκετές σελίδες, ολόκληρο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στο Καρπενήσι.

Η ακαδημαϊκή καριέρα και η επιχειρηματική δράση

Σπούδασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών, με υποτροφία του οποίου το 1948, όταν ήταν στο τρίτο έτος, πήγε στις ΗΠΑ για το διδακτορικό του, εκεί ο Χατσόπουλος έγινε δεκτός στο ΜΙΤ (Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης) των ΗΠΑ, από όπου το 1950 πήρε το πτυχίο του, το 1954 το μεταπτυχιακό του στη Μηχανολογία και το 1956 ολοκλήρωσε και το διδακτορικό του. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, άρχισε να διδάσκει.

Το 1965, μαζί με τον Joseph Keenan δημοσίευσαν το βιβλίο Βασικές Αρχές της Γενικής Θερμοδυναμικής, στο οποίο επαναδιατυπώνουν τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής όσον αφορά την ύπαρξη σταθερών καταστάσεων ισορροπίας. Το 1976, ο Χατσόπουλος συνέβαλε επίσης στη διαμόρφωση μιας ενοποιημένης θεωρίας της μηχανικής και της θερμοδυναμικής, αναμφισβήτητα ενός προδρόμου του αναδυόμενου πεδίου της κβαντικής θερμοδυναμικής. Ενώ σπούδαζε στο MIT, ο Χατσόπουλος ήταν επικεφαλής του τμήματος μηχανικής της εταιρίας Matrad Corporation της Νέας Υόρκης. Η Matrad Corporation και το MIT υποστήριξαν οικονομικά την διδακτορική διατριβή του, The Thermo-Electron Engine. Η Matrad Corporation ανήκε στην οικογένεια του Πήτερ Νομικός, πτυχιούχου του Harvard Business School. Το 1956, ο Νομικός ίδρυσε μαζί με τον Χατσόπουλο την εταιρία Thermo Electron. Αρκετά χρόνια αργότερα, με εντολή του Γεωργίου, ο αδερφός του Τζον Χατσόπουλος μετείχε στην εταιρεία ως οικονομικός ελεγκτής. Η Thermo Electron κατέστη σημαντικός προμηθευτής αναλυτικών μέσων και υπηρεσιών για διάφορους τομείς υπό την διεύθυνση του Γεωργιου και του Γιάννη Χατσόπουλου και του Arvin Smith. Το 1965 ο Γεώργιος Χατσόπουλος έγινε πρόεδρος της Thermo Electron Engineering Corporation και ανώτερος καθηγητής Μηχανολόγων Μηχανικών στο MIT. Μετά την συνταξιοδότησή του ίδρυσε την εταιρεία «Φάρος» για να συνεχίσει να προσφέρει στην επιστήμη, στην κοινωνία. Οι ανιχνευτές εκρηκτικών στις τράπεζες και στα αεροδρόμια, η τεχνητή καρδιά, οι συσκευές μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Η αναγνώριση

Πολλές και οι διακρίσεις που έλαβε σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, απόδειξη της αναγνώρισης και του σεβασμού που λάμβανε από όλη τη διεθνή επιστημονική κοινότητα.  Το 1966 ανακηρύχτηκε Εταίρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, το 1978 Ισόβιο Μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Μηχανολογίας των ΗΠΑ, το 1982 Επίτιμος Διδάκτωρ Επιστημών, από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας του New Jersey, το 1990 Εφευρέτης της Χρονιάς, από το Μουσείο Επιστήμης της Βοστώνης, το 1991 Επίτιμος Διδάκτωρ Ανθρωπιστικών Γραμμάτων, από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Lowell, το 1994 Επίτιμος Διδάκτωρ Επιστημών, στο Πανεπιστήμιο Adelphi. Το 1996 ο Χατσόπουλος κέρδισε το παράσημο John Fritz, το οποίο είναι το υψηλότερο αμερικανικό βραβείο στο επάγγελμα του μηχανικού και απονέμεται κάθε χρόνο για επιστημονικά ή βιομηχανικά επιτεύγματα σε οποιονδήποτε τομέα της καθαρής ή εφαρμοσμένης επιστήμης. Το 1997 του απονεμήθηκε το 3ο ετήσιο βραβείο Heinz στην Τεχνολογία, την Οικονομία και την Απασχόληση. Το 2007  ανακηρύχτηκε Ταξιάρχης της Τιμής, από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας και το 2011, μαζί με τον Arvin Smith και τον αδερφό του Ιωάννη, του απονεμήθηκε το βραβείο κληρονομιάς Pittcon 2011 από το Ίδρυμα Chemical Heritage. Στον Χατσόπουλο απονεμήθηκε επίσης το Βραβείο Αριστείας του Διεθνούς Κέντρου Βραβείων της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με τη National Herald, ο Γεώργιος Χατσόπουλος ήταν ένας από τους πενήντα πλουσιότερους Ελληνοαμερικανούς. Ο Γεώργιος Χατσόπουλος υπήρξε σύμβουλος όλων σχεδόν των Προέδρων των ΗΠΑ. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν τον ερώτησε ο Αμερικανός Πρόεδρος Ρήγκαν πως μπορεί να αντιμετωπισθεί ο Γιαπωνέζικος, τότε, οικονομικός βιομηχανικός κολοσσός, του απάντησε ότι η αλλαγή του φορολογικού κώδικα θα μειώσει το κόστος παραγωγής των αμερικανικών εταιριών.

Τα δυο παιδιά του ακολούθησαν τα χνάρια του πατέρα τους και της μητέρας τους (έκανε ακαδημαϊκή καριέρα ως μαθηματικός) στην επιστήμη, ο Νίκος είναι καθηγητής Πανεπιστημίου του Σικάγου και η κόρη του Μαρίνα-Ισμήνη είναι ο δημιουργός της τρισδιάστατης εκτύπωσης.

Πηγές: Ioannis Elatos Makkas, Εφημ. «Καθημερινή», 27 Σεπτ. 2018 – «Εθνικός Κήρυξ» Ν.Υόρκης, 2010 : «Οι 50 πιο Πλούσιοι Έλληνες της Αμερικής», «Εθνικός Κήρυξ» Ν.Υόρκης, 24 Σεπτ. 2018, Εφημ. «ΤΑ ΝΕΑ» 28 Σεπτ. 2018, «Ευρυτανικά Χρονικά» Ιαν.-Μαρτ. 2019.Χρ. Σπ. Μπαρτσόκας., Γ. Φαρμακίδης : «Δημήτριος Χατσόπουλος» 1965.

Με τους γονείς του Νικόλαο Χατσόπουλο και Μαρία Πλατσή, στα βουνά της Ευρυτανίας το ‘68
Ο δημιουργός της τεχνητής καρδιάς
1991, συνάντηση με τον Πρόεδρο George H.W. Bush
1994, συνάντηση με τον Πρόεδρο Clinton στον Λευκό Οίκο