Πολύ σοβαρές καταγγελίες καταθέτουν πέντε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ (Μ. Κατρίνης, Π. Κουκουλόπουλος, Π. Δουδωνής, Χ. Σταρακά, Κ. Σπυριδάκη) για τον τρόπο που διαχειρίζονται ευρωπαϊκοί πόροι περίπου 50 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αναβάθμιση πέντε χιονοδρομικών κέντρων: Ανήλιο, 3–5 Πηγάδια, Σέλι, Παρνασσός, Βελούχι–Καρπενήσι. Στην καρδιά των καταγγελιών βρίσκονται τρεις λέξεις–κλειδιά: «φωτογραφικοί όροι», «εικονικός ανταγωνισμός», «κατασπατάληση κονδυλίων».
Σύμφωνα με την κοινοβουλευτική ερώτηση, η επιλογή χρηματοδότησης έως και 100% για ορισμένες παρεμβάσεις φέρεται να έγινε χωρίς διαφανή αντικειμενικά κριτήρια (π.χ. μέγεθος και παλαιότητα εξοπλισμού, συγκριτική αναπτυξιακή προοπτική, τεχνική ωριμότητα). Σε μια αγορά ολιγοπωλιακή —όπου αναβατήρες, συστήματα τεχνητής χιόνωσης και μηχανήματα διάστρωσης προσφέρονται από λίγους διεθνείς προμηθευτές— οι κανόνες διαφάνειας και πραγματικού ανταγωνισμού δεν είναι πολυτέλεια: είναι προ πόθεση για να μην κινδυνεύσουν τα χρήματα του Ταμείου με ανάκτηση (clawback) από την Ευρώπη.
Οι βουλευτές παραθέτουν συγκεκριμένα περιστατικά: από απευθείας διαπραγμάτευση για βασικό αναβατήρα στον Παρνασσό, παρά την ύπαρξη εναλλακτικών προμηθευτών, έως διαγωνισμό εκτός ΕΣΗΔΗΣ και χωρίς ανάρτηση στη Διαύγεια για το Βελούχι – Καρπενήσι, με όρους συμμετοχής που φέρονται να αποθαρρύνουν υποψήφιους (όπως η υποχρεωτική αυτοπρόσωπη επίσκεψη, «επί ποινή αποκλεισμού»). Η εικόνα που σκιαγραφείται είναι αυτή ενός επαναλαμβανόμενου μοτίβου: τεχνικές προδιαγραφές «ραμμένες» σε συγκεκριμένα μοντέλα, στενά χρονοδιαγράμματα, περιορισμένη δημοσιότητα των προκηρύξεων. Που εντοπίζονται οι σκιές Ο Ν. 4412/2016 (δημόσιες συμβάσεις) και οι κανόνες του RRF (Ταμείο Ανάκαμψης) ορίζουν ένα αυστηρό πλαίσιο: δημοσιότητα (ΕΣΗΔΗΣ/Διαύγεια), ανοικτές διαδικασίες όπου είναι εφικτό, τριπλές ανεξάρτητες και συγκρίσιμες προσφορές, πρόληψη σύγκρουσης συμφερόντων, έλεγχος τιμών (benchmarking).
Κάθε απόκλιση πρέπει να αιτιολογείται με τεχνικούς και νομικούς όρους – αλλιώς καταγράφεται ως παράτυπη. Τι διακυβεύεται; Πέρα από την ποιότητα των έργων και την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων, υπάρχει ο ρεαλιστικός κίνδυνος ανάκτησης πόρων από την Ε.Ε. αν διαπιστωθούν συστηματικές παραβάσεις (απουσία πραγματικού ανταγωνισμού, φωτογραφικές προδιαγραφές, απουσία δημοσιότητας, προβληματικός έλεγχος σύγκρουσης συμφερόντων). Σε αυτή την περίπτωση, ο λογαριασμός θα βαρύνει το εθνικό σκέλος και τελικά τον φορολογούμενο.
Οι βουλευτές ζητούν εξαρχής ανεξάρτητο έλεγχο κόστους (benchmarking) για όλες τις δαπάνες των πέντε χιονοδρομικών. Ζητούν επίσης έλεγχο νομιμότητας από Ελεγκτικό Συνέδριο, ΕΑΔΗΣΥ και Εθνική Αρχή Διαφάνειας, με έμφαση σε όρους που περιορίζουν τη συμμετοχή (υποχρεωτικές επιτόπιες επισκέψεις, ασφυκτικές προθεσμίες). Ακόμη ζητούν μηχανισμό συμμόρφωσης και κυρώσεων ώστε στο εξής οι διαδικασίες να κινούνται αυστηρά εντός θεσμικού πλαισίου. Τέλος ζητούν ρητή δέσμευση ότι, όπου εντοπιστούν παρατυπίες, θα κινηθούν διαδικασίες ανάκτησης και διόρθωσης. Το μήνυμα είναι καθαρό: ή φως παντού ή ρίσκο παντού.
Το θρίλερ του Καρπενησίου Στο Βελούχι–Καρπενήσι η υπόθεση αγριεύει
Η επένδυση 10 εκατ. ευρώ υλοποιείται μέσω Φθιωτικής Αναπτυξιακής και Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Το ρεπορτάζ συναντά τρεις βαριές αιτιάσεις: -Προκήρυξη εκτός ΕΣΗΔΗΣ και χωρίς ανάρτηση στη Διαύγεια. -Όροι συμμετοχής που θυμίζουν «κλειστό club» (υποχρεωτική αυτοπρόσωπη επίσκεψη επί ποινή αποκλεισμού, στενά deadlines). -Τεχνικές προδιαγραφές που —όπως λένε εταιρείες— καλύπτονται μόνο από πολύ συγκεκριμένους τύπους εξοπλισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, το κλίμα στη Φθιωτική Αναπτυξιακή είναι ηλεκτρισμένο εδώ και μήνες. Επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται για το έργο μιλούν για «καθοδηγούμενες διαδικασίες». Το παρασκήνιο θέλει την υπόθεση να έπαιξε ρόλο στην παραίτηση του πρώην προέδρου κ. Αχινιώτη. «Είδε τη ρότα και δεν ήθελε να χρεωθεί το επόμενο βήμα» λέει πρόσωπο που συζητά μαζί του καθώς ο ίδιος έχει κλείσει το …στόμα του. Προτίμησε να φύγει παρά να νομιμοποιήσει με την υπογραφή του διαδικασίες που θεωρούσε πολιτικά επικίνδυνες». Παράλληλα, διακινείται πληροφορία ότι στοιχεία της υπόθεσης κατευθύνονται ή έχουν ήδη αποσταλεί στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), προσδίδοντας ευρωπαϊκή διάσταση. Αν ισχύει, το Καρπενήσι δεν είναι απλώς τοπικό ζήτημα, είναι ευρωπαϊκή δοκιμασία της αξιοπιστίας μας στη διαχείριση RRF. Ο νέος πρόεδρος της Αναπτυξιακής, κ. Κωσταράς, εμφανίζεται, σύμφωνα με συνομιλητές του, προβληματισμένος. Δημόσια κρατά σιγή ασυρμάτου. Όμως όσο η ερώτηση των βουλευτών μπαίνει στη Βουλή, το βάρος των απαντήσεων μετακινείται στο θεσμικό προσκήνιο.[…]
Η κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να κλείσει το θέμα με τρεις κινήσεις: Άμεση πλήρης δημοσιότητα όλων των φακέλων και διαδικασιών. Ανεξάρτητο benchmarking κόστους από τρίτους (με διεθνή δεδομένα). Ελεγκτική θωράκιση (Ελεγκτικό Συνέδριο/ ΕΑΔΗΣΥ /ΕΑΔ) πριν πέσει ούτε ένα ευρώ ακόμη. Παράλληλα, πρέπει να σταλεί καθαρό μήνυμα προς Περιφέρειες/Αναπτυξιακές/φορείς: τέλος οι «ευέλικτες» αναγνώσεις του 4412. Τέλος τα προσχήματα δημοσιότητας. Τέλος οι τεχνικές που κλειδώνουν προσόντα. Από εδώ και πέρα, μόνο ανοιχτό, ανταγωνιστικό, διαφανές. Τα χιονοδρομικά κέντρα είναι κοινό αγαθό για ορεινές περιοχές και χειμερινό τουρισμό. Αξίζουν σύγχρονο εξοπλισμό και δίκαιες διαδικασίες. Το Καρπενήσι δεν πρέπει να γίνει συνώνυμο σκιών αλλά παράδειγμα πως ένα δύσκολο έργο προχωρά καθαρά και γρήγορα. Σήμερα, το ρεπορτάζ βρίσκει πολλά ερωτήματα και λίγες απαντήσεις. Αύριο —με τις γραπτές τοποθετήσεις των υπουργείων, τις κινήσεις της Περιφέρειας και της Φθιωτικής Αναπτυξιακής, και τυχόν ευρωπαϊκές εξελίξεις— θα ξέρουμε αν μιλάμε για διόρθωση πορείας ή για χιονοστιβάδα που έρχεται.
(ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΣΕΝΤΡΑ ΛΑΜΙΑΣ/ έντυπη έκδοση)
