Το νησάκι της Σπιναλόγκα (ή Καλυδώνα) βρίσκεται στο νομό Λασιθίου απέναντι από την περιοχή της Ελούντας. Τοποθεσία απομόνωσης των Κρητών από το 1903 και μετά των Ελλαδιτών λεπρών για 50 χρόνια. Πλήθος οι δραματικές ιστορίες και τα γεγονότα που έχουν γραφτεί για τα όσα συνέβησαν εκεί αυτόν το μισό αιώνα. Το βιβλίο bestseller ‘’To νησί’’ της Βικτώρια Χίσλοπ έκανε ακόμη πιο γνωστή την ιστορία του νησιού και των τραγικών δυστυχισμένων κατοίκων του.
Δεν ήταν μόνο η ομώνυμη τηλεοπτική σειρά στο Μega channel της σεζόν 2010-2011 που την παρακολούθησα ανελλιπώς, αλλά και τα πολλά ακούσματα και συγγράμματα που ζωντάνευαν μνήμες και βιώματα δυστυχισμένων ανθρώπων πάνω σ’ αυτό το κολαστήριο. Ήταν το μεγάλο εγχείρημά μου για μια πρόσφατη μονοήμερη εκδρομή με φίλο κρητικό, με μισθωμένη βάρκα απ’ το πλησιέστερο χωριό Πλάκα απέναντι από το πολύπαθο νησί.
Από μακριά δέσποζε το Ενετικό φρούριο του νησιού, που κατασκευάστηκε με ιδιαίτερη επιμέλεια, με σεβασμό στην αισθητική του τοπίου, για την ασφάλεια του νησιού από τους πειρατές και τους κατά καιρούς επιτιθέμενους εχθρούς. Όσο πλησιάζαμε μέσα στη φαντασία μου άκουγα, τις οιμωγές και τους θρήνους των δυστυχισμένων εκεί κάποτε ασθενών ανθρώπων. Μάταια όμως το έρημο νησί ήταν βυθισμένο στην παντέρημη σιωπή του.
Μετά την σειρά του ‘’Nησιού’’στο Mega το νησί φτιάχτηκε κάπως.
Από την τοπική ξεναγό μας υποδείχτηκαν οι λίγες υπάρχουσες φρικιαστικές φωτογραφίες δεκαετίας του 1920 που συγγενείς απαθανάτισαν τους ασθενείς τους στην Σπιναλόγκα μαζί με την διεξοδική αφήγηση της ιστορίας του νησιού κι …εκείνων των κατοίκων τους τότε: ‘’…Η Σπιναλόγκα, το νησί των λεπρών αποτελεί αναμφίβολα μια επαίσχυντη σελίδα της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας. Τα απομεινάρια της ντροπής ακόμη και σήμερα στέκουν αγέρωχα και μαρτυρούν τον ανείπωτο πόνο χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι θανατώθηκαν ψυχικά και βιολογικά, όχι μόνο από την ίδια την αρρώστια, αλλά κυρίως από την σκληρή και άδικη συμπεριφορά των συνανθρώπων τους.
Η λέπρα ή ‘’λώβη’’ ή νόσος του Χάνσεν, που προϋπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων, βρισκόταν σε έξαρση στις αρχές του 20ου αιώνα και στη χώρα μας. Οι ασθενείς λόγω της αποκρουστικής τους όψης, προκαλούσαν τον τρόμο στους τοπικούς πληθυσμούς. Επίσης εκτός απ’ τον ασθενή στιγματιζόταν κα ι ολόκληρη οικογένειά του και καταδικαζόταν σε απομόνωση, ενώ αποκαλούσαν τα μέλη ‘’λεπρόσογο’’. Η κρατική μέριμνα ήταν παντελώς ανύπαρκτη και οι ασθενείς διαγράφονταν ακόμη και από τα δημοτολόγια, ζώντας αποκλειστικά στην απομόνωση και από την ελεημοσύνη των συνανθρώπων τους. Σε αυτό το μικρό ξερονήσι λειτούργησε τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα το ‘’λεπροκομείο’’. Οι πρώτοι 251 λεπροί από την Κρήτη κλείστηκαν στο νησί στις 14-12-1904. Από το 1913 και μετά μεταφέρθηκαν ασθενείς και από την υπόλοιπη Ελλάδα που ξεπέρασαν τον αριθμό των χιλίων, στέλνοντας ιδίως με το ζόρι πάντα τους πιο ‘’ανυπότακτους’’ και ‘’αντιδραστικούς’’.
Το νησί λειτούργησε μέχρι το 1948 που ανακάλυψαν το φάρμακο της λέπρας.’’ Δεν μας παίρνει ο χώρος για περισσότερα, ήδη άρχισα να διαβάζω με αδημονία για δεύτερη φορά ‘’Το νησί’’ της Χίσλοπ..!
