της Erika Fatland, Εκδόσεις Quercus Publishing
Η Νορβηγίδα κοινωνική ανθρωπολόγος και συγγραφέας Erika Fatland μάς προσφέρει στο “Sovietistan” ένα συναρπαστικό ταξιδιωτικό χρονικό, που ταυτόχρονα λειτουργεί ως εθνογραφική μελέτη με στοιχεία πολιτικής ανάλυσης. Με την αφηγηματική ικανότητα μιας μυθιστοριογράφου, η Fatland διασχίζει τις πέντε «-στάν» πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας: το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν.
Η συγγραφέας γράφει ως αυτόπτης μάρτυρας και στοχαστικός παρατηρητής. Περιγράφει τα εντυπωσιακά τοπία της στέπας και της ερήμου, τους αρχαίους πολιτισμούς του Δρόμου του Μεταξιού, αλλά και τις αντιφάσεις του μετασοβιετικού κόσμου: αυταρχικά καθεστώτα, κρατική καταστολή, ανελευθερία του Τύπου, αλλά και την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων που προσπαθούν να ξαναχτίσουν την ταυτότητά τους ανάμεσα στην παράδοση, την ισλαμική αναγέννηση και τα απομεινάρια του σοβιετικού παρελθόντος.
Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του βιβλίου είναι η φωνή της Fatland: ανθρώπινη, ευαίσθητη, χωρίς υπεροψία ή εξωτισμό. Η συγγραφέας συνομιλεί με ντόπιους, φιλοξενείται από οικογένειες, καταγράφει ιστορίες προσώπων που συχνά αγνοούνται από τις επίσημες αφηγήσεις. Δε διστάζει να εμβαθύνει σε δύσκολα θέματα: τη μοίρα των γυναικών σε πατριαρχικές κοινωνίες, τις συνέπειες των σοβιετικών πειραμάτων στην οικολογία, τη μαζική μετανάστευση, ή την επιτήρηση που βιώνει ως ταξιδιώτισσα σε κράτη αυστηρού ελέγχου. Η αφήγηση της ξεχωρίζει όχι μόνο για την προσωπική της ματιά, αλλά και για τον πλούτο των γνώσεων που ενσωματώνει. Καταφέρνει να συνδέσει με φυσικότητα τις αφηγήσεις των ανθρώπων με ιστορικά γεγονότα, γεωπολιτικές εξελίξεις και πολιτισμικά συμφραζόμενα, προσφέροντας στον αναγνώστη ένα έργο πολυδιάστατο.
Το Sovietistan δεν είναι απλώς ένα ταξιδιωτικό βιβλίο∙ είναι ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για έναν κόσμο που συχνά παραμένει στο περιθώριο των δυτικών αφηγήσεων. Αξιοποιώντας την προσωπική της εμπειρία και την ικανότητά της να αφουγκράζεται πολλαπλές φωνές, η Fatland υφαίνει ένα κείμενο όπου η πληροφορία, η αφήγηση και ο στοχασμός συνυπάρχουν αρμονικά. Ένα βιβλίο απαραίτητο για όποιον θέλει να κατανοήσει την Κεντρική Ασία σήμερα, αλλά και να αναστοχαστεί σχετικά με το τι σημαίνει πραγματικά να ταξιδεύει κανείς στον 21ο αιώνα.
