Πόσο κοστίζει ένα ποτάμι;
Η είδηση για το λεγόμενο «Σχέδιο Εύρυτος» — το μεγαλεπήβολο έργο εκτροπής των ποταμών του Καρπενησίου προς τον Εύηνο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία της Αττικής — έχει προκαλέσει δικαιολογημένη αναστάτωση στην Ευρυτανία. Η κυβέρνηση δηλώνει πως οι εργασίες θα ξεκινήσουν το καλοκαίρι του 2026, ενώ οι πολίτες και οι φορείς της περιοχής εκφράζουν την έντονη αντίθεσή τους. Παρ’ όλα αυτά, ήδη γίνεται λόγος για «αντισταθμιστικά» οφέλη, λες και η συζήτηση για το αν πρέπει να γίνει το έργο έχει λήξει.
Είναι αδιανόητο να ξεκινά ένας τέτοιος διάλογος με δεδομένο ότι η εκτροπή θα πραγματοποιηθεί. Ενώ υπερασπιστούμε τη γη μας, τη φύση μας και τα ποτάμια μας, παράλληλα μπαίνουμε σε παζάρια για το «αντάλλαγμα». Ποιο είναι το τίμημα της σιωπής μας; Πόσο κοστίζει ένα ποτάμι;
Πόσο αποτιμάται η ροή του στον τόπου που διασχίζει; Πόσα χρήματα αξίζουν το νερό που ποτίζει τα δάση, οι άνθρωποι που αναπνέουν δίπλα του; Πόσα τούνελ και πόσους δρόμους αξίζουν τα νερά μας που καθορίζουν σε κάθε έκφανσής της τη ζωή μας σ’ αυτό τον τόπο, αλλά και το ίδιο του το μέλλον, η ίδια η ζωή του; Τι «αντιστάθμισμα» να σου δώσει κάποιος για να σου πάρει τη ζωή σου;
Η Ευρυτανία έχει δώσει μεγάλες μάχες τα τελευταία χρόνια — με επιμονή, τεκμηρίωση και ενότητα. Οι ενεργοί πολίτες, οι σύλλογοι και οι τοπικές ομάδες στάθηκαν απέναντι στην άναρχη εγκατάσταση αιολικών πάρκων και κατάφεραν να προστατεύσουν τον τόπο τους. Ο νομός μας έχει σήμερα τον χαμηλότερο δείκτη εγκατεστημένων ΑΠΕ στην Ελλάδα. Δεν το χρωστάμε σε κανένα «αντισταθμιστικό» που έταξαν οι επενδυτές που έφτασαν εδώ να κάνουν ‘επέλαση’, αλλά σε ανθρώπους που πίστεψαν ότι η φωνή της τοπικής κοινωνίας μετράει.
Γι’ αυτό και προκαλεί οργή να βλέπουμε ορισμένους αιρετούς να «κερδίζουν χρόνο» με δηλώσεις περί «διαλόγου» ή «άγνοιας». Η στάση αυτή δεν είναι ουδέτερη· είναι συνενοχή. Γιατί γνωρίζουμε όλοι ότι πίσω από τις λέξεις «δημόσια ανάγκη» και «εθνικός σχεδιασμός» κρύβεται μια πολιτική απόφαση και που αφορά όχι μόνο τα νερά μας, αλλά και το μέλλον μας, χωρίς εμάς.
Η διαχείριση του νερού δεν είναι τεχνικό ζήτημα. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και αυτοδιάθεσης. Δεν μπορεί μια ορεινή και εγκαταλειμμένη περιοχή να μετατραπεί σε δεξαμενή της πρωτεύουσας χωρίς να ερωτηθούν οι κάτοικοί της. Και, κυρίως, δεν μπορεί να υπάρξει «διάλογος» για αποζημιώσεις όταν ο πραγματικός διάλογος — για το αν πρέπει να γίνει το έργο — δεν έχει καν αρχίσει.
Η Ευρυτανία δεν είναι απλώς ένα σημείο στον χάρτη. Είναι τα βουνά, τα ποτάμια και οι άνθρωποί της. Και όποιος νομίζει ότι μπορεί να τα αποτιμήσει σε ευρώ και αντισταθμιστικά, κάνει λάθος.
Γιατί το νερό, ο αέρας που ανασαίνουμε όπως και η ελευθερία, δεν διαπραγματεύονται και δεν αποτιμούνται.
