Περί ζωής και θανάτου
‘‘Θάνατος δεν υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο φαινομενικά, ούτε γένεση υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο φαινομενικά. Η τροπή της ουσίας σε φύση θεωρείται γένεση, ενώ η τροπή της φύσεως σε ουσία κατά τα αυτά θεωρείται θάνατος. Ούτε γεννιέται αληθινά κάτι ούτε φθείρεται ποτέ, μόνο τη μια γίνεται φανερό και ύστερα γίνεται αόρατο· και το μεν πρώτο συμβαίνει λόγω ταχύτητος της ύλης, το δε δεύτερο λόγω λεπτότητος της ουσίας, η οποία είναι πάντα ίδια και απλώς διαφέρει κατά την κίνηση και τη στάση. Διότι αυτό είναι αναγκαστικά το ίδιον της μεταβολής, που δε γίνεται από κάπου έξω, αλλά το μεν όλον μεταβάλλεται στα μέρη, τα δε μέρη στο όλον λόγω της ενότητος του παντός.
Αλλά αν κάποιος ρωτήσει: Τι είναι αυτό, που άλλοτε είναι ορατό και άλλοτε αόρατο, καθώς παρουσιάζεται στα ίδια ή σε διαφορετικά αντικείμενα; Μπορεί να απαντηθεί, ότι είναι χαρακτηριστικό καθενός από τα πολλά γένη πραγμάτων εδώ, όταν είναι γεμάτο, να είναι εμφανές σε εμάς λόγω της αντίστασης της πυκνότητάς του στις αισθήσεις μας, αλλά να είναι αόρατο σε περίπτωση που αδειάσει Η ύλη του λόγω της λεπτότητάς, το τελευταίο είναι εξαναγκαστικά απορριμμένο στο εξωτερικό και ρέει μακριά από το αιώνιο μέτρο που το περιόριζε. αν και το ίδιο το μέτρο δεν δημιουργείται ούτε καταστρέφεται ποτέ.
Γιατί τότε το σφάλμα έχει περάσει αναντίρρητο σε τέτοια κλίμακα; Ο λόγος είναι ότι κάποιοι φαντάζονται ότι οι ίδιοι έχουν επιφέρει ενεργά αυτά που απλώς έχουν υποφέρει και βιώσουν. Επειδή δεν καταλαβαίνουν ότι ένα παιδί που φέρνουν στον κόσμο οι γονείς του, δεν γεννιέται από τους γονείς του, όπως αυτό που μεγαλώνει μέσω της γης, μεγαλώνει από τη γη. Ούτε οι φαινομενικές τροποποιήσεις ή οι επιδράσεις της ύλης είναι ιδιότητες του μεμονωμένου πράγματος, αλλά συμβαίνει μάλλον ότι οι αισθήσεις κάθε μεμονωμένου πράγματος είναι ιδιότητες ενός μεμονωμένου φαινομένου. Και αυτό το μοναδικό φαινόμενο δεν μπορεί να μιλήσει ή να χαρακτηριστεί σωστά, παρά μόνο να το ονομάσουμε την πρώτη ουσία.’’
Απολλώνιος ο Τυανεύς – Επιστολή νη΄ -Στον Βαλέριο. [Περί ζωής και θανάτου]
