Όνομα: Δημήτρης Μαντέκας

Ιδιότητα: Συνταξιούχος – φοιτητής της ΑΣΟΕΕ τις μέρες του Πολυτεχνείου

Τόπος διαμονής: Καρπενήσι

Τόπος καταγωγής: Καρπενήσι

Ανήμερα του εορτασμού του Πολυτεχνείου, η στήλη του Ευρυτάνα της εβδομάδας δεν μπορεί παρά να αφιερωθεί σε αυτή την πάντα επίκαιρη εξέγερση κατά της δικτατορίας. Ο κ. Δημήτρης Μαντέκας μας μιλάει για τις μέρες εκείνες, που τις έζησε ως φοιτητής της ΑΣΟΕΕΕ και μέσα από την εξιστόρησή του, αλλά και τις πάντα καθαρές πολιτικές θέσεις του, συμπυκνώνει την παρακαταθήκη εκείνων των ημερών στο σήμερα.

ΕΠ. Σχεδόν πενήντα χρόνια πέρασαν από την Επέτειο της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Τι θυμάστε από εκείνες τις ημέρες;

ΔΜ. Τα γεγονότα εκείνων των ημερών και τα όσα προηγήθηκαν να φτάσουμε  εκεί, έχουν μείνει χαραγμένα όχι μόνο στη μνήμη μας, αλλά  στην ζωή μας στις απόψεις μας και καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τις αξίες μας την κοινωνική και πολιτική μας πορεία.

Θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες για να καταγράψουμε τα πιο σημαντικά έστω συμβάντα κυρίως από τις αρχές του 1973. Επιγραμματικά και μόνο θεωρώ ότι δεν πρέπει να παραληφθούν: Η  συγκέντρωση στο προαύλιο της ΑΣΟΕΕ που πλημμύρισε από μέγα πλήθος φοιτητών, στις 5 Φεβρουαρίου 1973, ημέρα της παραπομπής 12 συμφοιτητών μας που αντί να κάμψει το αγωνιστικό μας φρόνημα, ενεργοποίησε και συσπείρωσε εκατοντάδες φοιτητών. Όπως  γράφτηκε ήταν η πρώτη αντιδικτατορική μαζική εκδήλωση που σημειώθηκε στην Ελλάδα. Οι  συγκεντρώσεις που έλαβαν χώρα στο κέντρο της Αθήνας γύρω από τη Νομική το Φλεβάρη του ΄73 κατέληξαν στην κατάληψή της και στη συνέχεια στη βίαιη εκκένωσή της από τις δυνάμεις του καθεστώτος. Υπήρξαν βέβαια και άλλα συμβάντα μέχρι το Νοέμβρη του ΄73.

Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ξεκίνησαν από την Τετάρτη 14 Νοέμβρη που είχαν προγραμματιστεί και συνελεύσεις σχολών. Κατεβαίνοντας το πρωί στην ΑΣΟΕΕ  διαπιστώσαμε ότι την έκλεισε η πρυτανεία προφανώς για το φόβο των συγκεντρώσεων και φύγαμε για το Πολυτεχνείο. Το ίδιο έκαναν και κάποιες σχολές του Πανεπιστημίου και έτσι άρχισε η συρροή φοιτητών στο χώρο του Πολυτεχνείου.

 Οι συγκεντρωμένοι φοιτητές συγκροτούν επιτροπή κατάληψης. Κλείνουν οι πόρτες και στις 8.30 το βράδυ γίνεται η πρώτη συνεδρίαση της συντονιστικής επιτροπής και ακολουθούν οι συνελεύσεις φοιτητών που βρεθήκαμε εκεί όλων των σχολών, στις αίθουσες του πολυτεχνείου. Η  δυναμική της εξέγερσης ξεπέρασε δισταγμούς, αντιρρήσεις και ενδοιασμούς, κεντρίζοντας  τα αντιδικτατορικά ένστικτα του λαού της Αθήνας που αρχίζει να συρρέει στο Πολυτεχνείο. Το κλίμα που επικράτησε τις επόμενες δύο μέρες  ήταν μαγικό και θα έλεγα ανέλπιστο. Μπαίνουν σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού και μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα, που παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τα γεγονότα. Το πρωί της Παρασκευής στήνονται οδοφράγματα και σχηματίζονται δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου. Το απόγευμα οι διαδηλωτές στο χώρο γίνονται χιλιάδες με συμμετοχή των εργατών. Το απόγευμα αρχίζουν οι συγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομίας με πολλούς τραυματίες. Η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει.

ΕΠ. Ζούσατε στην Αθήνα εκείνη την περίοδο; Πώς ήταν το γενικότερο κλίμα;

ΔΜ. Στην Αθήνα βρέθηκα το 1970-71 σαν πρωτοετής  φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ. Ζυμώσεις και κινήσεις δημιουργούνταν σταδιακά και από το 1972 έλαβαν μεγαλύτερες διαστάσεις. Το φοιτητικό κίνημα οργανώνονταν με διάφορες μορφές. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι τοπικοί σύλλογοι που δημιουργήθηκαν με πρωτοπόρο θα έλεγα το σύλλογο Κρητών  Φοιτητών. Ακολούθησαν και άλλοι όπως ο δικός μας  Στερεολλαδιτών μέσα στους οποίους γινόταν οι ανάλογες διεργασίες. Οι εκλογές επίσης στους συλλόγους των σχολών το ΄72  παρά τις νοθείες  δημιούργησαν ανάλογο αγωνιστικό κλίμα. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν η κατάληξη μιας πολύμηνης έντονης διεργασίας που γινόταν μέσα στον φοιτητικό χώρο. Σταθμός η εξέγερση της Νομικής, τον Φλεβάρη, όμως πρώτο βήμα ήταν η συγκρότηση, τον Γενάρη του 1973, ενός κινήματος στην ΑΣΟΕΕ, που οδήγησε στην έκδοση προκήρυξης για το ακαδημαϊκό περιεχόμενο των σπουδών, αλλά και στη δίωξη των πρωτεργατών φοιτητών.

Τα γεγονότα που προηγήθηκαν, ΑΣΟΕΕ, Νομική παρά τα μέτρα εναντίον μας, στράτευση φοιτητών, κλήσεις στην ασφάλεια, ξυλοδαρμοί, βασανιστήρια  μας εδραίωσαν την πεποίθηση ότι πλέον οι αγώνες μας ανεβαίνουν επίπεδο και είμαστε έτοιμοι να συγκρουστούμε με τη δικτατορία. Χαρακτηριστικό της πορείας αυτής είναι και η μεγάλη διαδήλωση που έγινε το Σεπτέμβρη του ΄73 στη Λεοφ. Αλεξάνδρας μετά απο συναυλία στο στάδιο της Λεωφόρου.

ΕΠ. Τι πιστεύετε ότι σηματοδότησαν τα γεγονότα εκείνων των ημερών με το πρίσμα του σήμερα;

ΔΜ. Κατά τη γνώμη μου σηματοδότησαν πολλά και σημαντικά μεταξύ των οποίων:

α. Την πλήρη αποτυχία του πειράματος «φιλελευθεροποίησης» της δικτατορίας δηλαδή της «ομαλής» μετάβασης σε ένα νομιμοποιημένο καθεστώς τύπου κοινοβουλευτισμού. Δυστυχώς ένα μικρό έστω μέρος του πολιτικού κόσμου φλέρταρε ανοιχτά και δεν απέκλειε τη συμμετοχή του.

Το ίδιο πείραμα «πέτυχε» αργότερα στη Τουρκία από τον δικτάτορα Εβρέν και είναι φανερό σε όλους  σήμερα τι σημαίνει «τουρκική δημοκρατία».

β. Σήμανε την αρχή του τέλους της δικτατορίας που κατέρρευσε αργότερα με τη τραγωδία της Κύπρου.

ΕΠ. Φέτος, μετά από τόσα χρόνια βλέπουμε τηλεοπτικές σειρές που διαδραματίζονται την περίοδο της δικτατορίας. Πιστεύετε ότι άρχισε να παίρνει τη θέση του στην ιστορία το Πολυτεχνείο;

ΔΜ. Ιστορικά κάθε σημαντικό γεγονός όσο περνάει ο χρόνος  περιβάλλεται  όλο και περισσότερο με μυθοπλασίες  και διαστρεβλώσεις. Αυτό εξυπηρετεί όσους θέλουν να φέρουν στα μέτρα τους την ερμηνεία των γεγονότων για τους δικούς τους σκοπούς και άλλους που δικαιολογούν την απραξία τους παρουσιάζοντάς τα σαν υπερβατικό μύθο. Κάθε τι παίρνει μια θέση στην ιστορία! Πώς όμως?  Ένα τόσο καθοριστικό γεγονός δεν θα μπορούσε όσο και αν κάποιοι το ήθελαν να ξεχαστεί. Επιλέχτηκε όμως ο πιο βατός δρόμος της υποβάθμισης μετατρέποντάς το σε σχολική γιορτή. Το Πολυτεχνείο συμπυκνώνει, διαχρονικά και οικουμενικά στοιχεία με αγωνιστικά χαρακτηριστικά, πάντα επίκαιρα. Ακούμε να αντηχούν στους δρόμους συνθήματα που εκφράζουν αδικαίωτους πόθους, ελπίδες και προσδοκίες της νεολαίας και του ελληνικού λαού. Παραμένει παρακαταθήκη μιας  εξεγερμένης γενιάς, η οποία δημιούργησε ένα ιστορικό ορόσημο. Το Πολυτεχνείο «δεν ήταν σπορά της τύχης, αλλά ώριμο τέκνο της ανάγκης».

ΕΠ. Σήμερα, υπάρχει η ελευθερία και η αδελφοσύνη που ήταν το ζητούμενο της αιματηρής εξέγερσης του Νοέμβρη;

ΔΜ. Δυστυχώς και σήμερα αυτά είναι ζητούμενα. Παρά τα όποια βήματα που έγιναν κατά καιρούς το παρόν παραμένει σκοτεινό. Με διάφορα προσχήματα  λαμβάνονται μέτρα περιορισμού δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Ο κ. Μαντέκας ως φοιτητής της ΑΣΟΕΕ έζησε από κοντά όλα τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου