Γοργοπόταμος, 25 Νοέμβρη 1942. Μια… ανατίναξη που “ακούστηκε” σε όλο τον κόσμο

2263

Η πριν από 76 χρόνια ακριβώς ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου ήταν από τις πιο σημαντικές αντιστασιακές ενέργειες κατά την διάρκεια του βάρβαρου Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η προετοιμασία, η οργάνωση  και η εκτέλεση αυτής της κορυφαίας πράξης δολιοφθοράς κατά των ιταλογερμανικών δυνάμεων κατοχής αποτελεί υπόδειγμα συνεργασίας των ελληνοβρετανικών συμμαχικών δυνάμεων εκείνης της χρονικής περιόδου.

Τέλος Σεπτέμβρη 1942, μια δωδεκαμελής ομάδα κομάντος κατόπιν εντολής του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής από το Κάιρο, έπεσε στο ελληνικό έδαφος με αλεξίπτωτα. Μεταξύ αυτών ήταν ο συνταγματάρχης Έντι Μάιερς ως επικεφαλής, ο ελληνομαθής ταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ, ο Έλληνας, Θεμιστοκλής Μαρίνος κι ένας Κύπριος με το κωδικό όνομα “Γιάννης”. Η μισή ομάδα έπεσε στην περιοχή της Γκιώνας  στη Φωκίδα και η υπόλοιπη στην περιοχή του Καρπενησίου. Αποκλειστικός στόχος των Βρετανών σαμποτέρ ήταν η εκτέλεση  της αποστολής  με τον κωδικό ”HARLING”. H συγκεκριμένη αποστολή είχε σκοπό την ανατίναξη κάποιας κομβικής γέφυρας από την οποία διέρχονταν η σιδηροδρομική γραμμή Θεσ/κης-Αθηνών, για να φέρουν καίριο πλήγμα  και διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική. Σαν τέτοια γέφυρα επιλέχτηκε μια από της Παπαδιάς, του Ασωπού ή του Γοργοπόταμου. Οι Βρετανοί σαμποτέρ  έπειτα από προσυνεννόηση συναντήθηκαν στις 19 Νοέμβρη με τους επικεφαλής των δυο αντάρτικων δυνάμεων ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ, του Ναπολέοντα Ζέρβα και του Άρη Βελουχιώτη, αντίστοιχα, στο Μαυρολιθάρι Παρνασσίδας. Σ’ αυτή τη συνάντηση αποφασίστηκε η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, σαν πιο εύκολος στόχος, ο οποίος φυλάσσονταν με δρακόντεια μέτρα από 100 Ιταλούς και 5 Γερμανούς στρατιώτες. Η φρουρά διέθετε βαρύ οπλισμό και η εξουδετέρωσή της απαιτούσε τολμηρό και κεραυνοβόλο σχέδιο. Η επιχείρηση καταστρώθηκε στις 22 του μήνα με ημερομηνία εκτέλεσης τη νύχτα της 25ης Νοέμβρη με τις οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες κι αν επικρατούσαν. Στην επιχείρηση θα έπαιρναν μέρος 150 άνδρες (86 αντάρτες του Άρη, 52 του Ζέρβα και οι 12 κομάντος). Το σχέδιο που εκπονήθηκε από τους 3 επικεφαλής και ολοκληρωμένο υπαγορεύτηκε από τον Άρη μέσα σε μια τσοπάνικη καλύβα, έχοντας οπτική επαφή με την γέφυρα το σούρουπο της κρίσιμης ημέρας.

Την 23.00′ εκδηλώθηκε η επίθεση εναντίον της φρουράς της γέφυρας και στα δυο άκρα, ακριβώς όπως είχε προγραμματιστεί. Σύμφωνα με το σχέδιο μέχρι την 02.15 της επομένης είχαν ανατιναχτεί από τους σαμποτέρ δυο τμήματα της γέφυρας και έτσι ετέθη εκτός λειτουργίας η σιδηροδρομική γραμμή. Οι εχθρικές απώλειες πολλές, από την άλλη πλευρά ελάχιστες. Στις 04.30′ είχε αποχωρήσει από το σημείο και ο τελευταίος αντάρτης. Τα αντίποινα των κατακτητών αναμενόμενα. Δυο μέρες μετά την ανατίναξη οι Ιταλοί πήραν από τις φυλακές της Λαμίας 14 πατριώτες, από τους οποίους τους 7 εκτέλεσαν μπροστά στη γκρεμισμένη γέφυρα. Τους υπόλοιπους τους εκτέλεσαν στα Καστέλλια Παρνασσίδας μαζί με άλλους 10 κατοίκους. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου “ακούστηκε” σε ολόκληρο τον κόσμο. Αν και ο πόλεμος στην Β. Αφρική είχε κριθεί υπέρ των Συμμάχων με τη μάχη του Ελ Αλαμέιν, οι συνέπειες για τον ανεφοδιασμό των λοιπών δυνάμεων του Άξονα εκεί ήταν δυσάρεστες. Αυτή η ηρωική πράξη αναπτέρωσε το ηθικό των υπόδουλων κι έδωσε το έναυσμα να φουντώσει το αντάρτικο στα βουνά  της Ρούμελης.-

  Κώστας Μπουμπουρής

                                                             Αστυν.Δ/ντής ε.α.- Συγγραφέας

                                                                 (k.boubouris@yahoo.gr)