Η καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε για πρώτη φορά στα 1889 στο Παρίσι για να τιμηθούν τα θύματα των κινητοποιήσεων για την καθιέρωση του 8ώρου και για καλύτερες συνθήκες δουλειάς στο Σικάγο των ΗΠΑ στα 1886. Στην Ελλάδα η καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε στα 1893 με την διεκδίκηση από τα εργατικά συνδικάτα της 8ωρης εργασίας και της Κυριακής αργίας, άσχετα αν χρειάστηκαν μερικές δεκαετίες για την εφαρμογή τους.
Έκτοτε και κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα αρκετές Ελληνικές Πρωτομαγιές συνοδεύτηκαν με μαύρα γεγονότα, παρέμειναν θλιβερές επέτειοι και διαμόρφωσαν την κοινωνική και πολιτική ιστορία του τόπου. Τα περιστατικά πολλά, αλλά απ’ αυτή την στήλη σταχυολογήσαμε κατά προσωπική άποψη τα σπουδαιότερα:
Την Πρωτομαγιά του 1936 και κάτω από δρακόντεια μέτρα των κατασταλτικών δυνάμεων του καθεστώτος Μεταξά από την φτωχομάνα Θεσσαλονίκη άρχισαν κινητοποιήσεις για αναπροσαρμογή ημερομισθίων, για καλύτερες συνθήκες δουλειάς και καθιέρωση επιδόματος 500 δραχμών για τους άνεργους καπνεργάτες εν όψει των εορτών Πάσχα. Οι κινητοποιήσεις γενικεύτηκαν σ’ όλες σχεδόν τις καπνοπεριοχές και συνεχίστηκαν και μετά την Πρωτομαγιά. Στις 9 του μήνα από σφαίρες των Στρατοχωροφυλάκων σκοτώθηκε στη Θεσ/κη ο 30χρονος διαδηλωτής Τάσος Τούσης. Μετά απ’ αυτό οι κινητοποιήσεις γενικεύτηκαν με αποτέλεσμα οι νεκροί να φτάσουν στους 16 και πολλοί τραυματίες. Στις 15 του Μάη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ θρηνούσα η μάνα του Δούση το νεκρό παιδί της περιφερόμενο πάνω σε μια ξύλινη πόρτα. Η εικόνα αυτή έδωσε την αφορμή στον Γιάννη Ρίτσο για το ανεπανάληπτο ποιητικό αριστούργημα “Ο Επιτάφιος”. Λίγο αργότερα κατά την Ιταλογερμανική Κατοχή την Πρωτομαγιά του 1944 εκτελέστηκαν στην Καισαριανή 200 πατριώτες από τα γερμανικά Ες-Ες ως αντίποινα του θανάτου ενός στρατηγού και τριών Γερμανών αξιωματικών στους Μολάους Λακωνίας. Οι εκτελεσθέντες ήταν κρατούμενοι στο Χαϊδάρι, ως πρώην εξόριστοι κομμουνιστές από το καθεστώς Μεταξά. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες θηριωδίες του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου από τους Ναζί!
Πριν από 44 χρόνια, ξημερώνοντας Πρωτομαγιά επί της Λεωφ. Βουλιαγμένης συνέβη ένα ύποπτο τροχαίο δυστύχημα με νεκρό τον Αλέκο Παναγούλη. Η κορυφαία ίσως μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα ο 38χρονος τότε Βουλευτής Αλέκος Παναγούλης του οποίου ο άδικος χαμός άφησε πολλά αναπάντητα ερωτηματικά και σημάδεψε τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις.
Όσο για τη φετινή Πρωτομαγιά, ήταν κι αυτή μια πολύ διαφορετική εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας με απρόβλεπτες παραπέρα συνέπειες. Ας ελπίσουμε του χρόνου καλύτερα…!
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν. Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)
