Γράφει o Αλέξανδρος Χουλιαράς
Ο Μάρτης είναι ο 1ος μήνας της άνοιξης, ο 1ος του Ρωμαϊκού ημερολογίου και ο 3ος του καθ΄ ημάς Γρηγοριανού. Ονομάζεται έτσι, κατά μία εκδοχή, από το ρωμαϊκό θεό του π ολέμου τον Μαρς, πράγμα που πιστοποιεί και το… «Μάρτ΄ς», όπως τον λέμε εμείς οι Ρουμελιώτες.
Τα λαογραφικά του Μάρτη είναι πάρα πολλά και ενδιαφέροντα. Κατ΄ αρχήν ο Μάρτης είναι ο μήνας, που άρχιζαν οι προγραμματισμένες γέννες όλων των εμβίων όντων του νοικοκυριού.
Έτσι πριν έξι δεκαετίες και βάλε, το 1952, στις 2 του μήνα, στο χουλιαρέικο προβατοκάλυβο στον Άι-Γιάννη του Κρικέλλου: «έλαμψε ο ήλιος κι άστραψε φως, εγεννήθη άρρεν», που θα έλεγε ο βυζαντινός Μιχαήλ Ψελός, και το όνομα αυτού Αλέξανδρος.
Δεν τον έκαψε ο ήλιος, γιατί η γιαγιά του στο αριστερό χέρι έδεσε το Μάρτη, μ΄ ένα παρδαλοκόκκινο κορδόνι. Δεν κρύωσε γιατί στα πέριξ γιούρτια και χωράφια υπήρχανε πολλά… παλούκια για κάψιμο (Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης). Δεν νήστεψε το γάλα της κατσίκας που έπινε, παρά του ότι ο πρώτος του Μάρτης, όπως και κάθε Μάρτης, δεν έλλειπε από τη μεγάλη του Σαρακοστή.
Φέτος ο Μάρτης μας ήρθε πληθωρικός. Την πρώτη του μηνός τον υποδεχτήκαμε αποκριάτικα και στις δύο αποτοξινωθήκαμε με την Καθαρή Δευτέρα.
Στις 8 του εν λόγω μηνός εορτάζουμε άπαντες οι δηλωμένοι αρσενικοί την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, (ας κάνουμε κι αλλιώς!) ελαφρώνοντας αρκετά την τσέπη μας αγοράζοντας κοσμήματα και πατσουλιά διάφορα (ας κάνουνε κι αλλιώς γιατί σε μια βδομάδα έρχονται και οι «ειδοί του Μαρτίου»!)
Στις 21 του μήνα υποδεχόμαστε την εαρινή ισημερία, μια σημαντική ημερομηνία, που ο χειμώνας πλέον υφίσταται την ενιαύσια τακτική του ήττα, γι΄ αυτό και τις περισσότερες φορές ο Μάρτης μας περιποιείται ιδιαιτέρως σε κακοκαιρία.
Είναι η μέρα που μια γριά είπε: «Kαι τώρα πριτς Μαρτάκο μ΄ τα γλύτωσα τα κατσίκια μ΄» και πείσμωσε ο Μάρτης και πριν φύγει ρίχνει κάτι παγωνιές και τα κατσίκια τις γριάς ψόφησαν όλα. Γι΄ αυτό και οι τελευταίες μέρες του Μάρτη λέγονταν και «μέρες της γριάς».
Στις 25 του μήνα, με την εορτή του Ευαγγελισμού εορτάζουμε τον κρίνον του Αρχαγγέλου, που ευαγγελίσθη τον ερχομόν του Κυρίου και Σωτήρος ημών, και βεβαίως, όπως κάθε χρόνο, δονούμαστε από εθνική έξαρση, εορτάζοντες και δοξάζοντες το νεοελληνικό μας γενέσιο και την ίδρυση του αντίστοιχου ελεύθερου ελληνικού προτεκτοράτου, που μας δώρισαν οι Δυνάμεις της καλπάζουσας Δύσης.
Στις 29 απαλλασσόσαστε από τη χειμερινή ώρα και προσδοκούμε να απαλλαγούμε οριστικά από αυτή τη σαχλαμάρα της αλλαγής της ώρας.
Τέλος στις 31 του μήνα το βράδυ, μετά την 12ην ώραν ας είμαστε σε επιφυλακή, γιατί είναι η ώρα που «στήνει ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη» και τα ψέματα έχουν την τιμητική τους!
