45 Δήμοι διεκδικούν Ενεργειακή Δημοκρατία στην Αυτοδιοίκηση
Χωρίς Χρηματοδότηση η Ενεργειακή Κοινότητα Καρπενησίου
Την Παρασκευή 11 Απριλίου 2025, στο πλαίσιο της Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας, με πρωτοβουλία του Δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχιακό Μέγαρο Αθηνών, συνάντηση εργασίας με Δημάρχους και εκπροσώπους από 45 Δήμους από όλη την χώρα, με θέμα την «Ενεργειακή Δημοκρατία στην Αυτοδιοίκηση», οι οποίοι συνυπέγραψαν ψήφισμα για την Ενέργεια. Μεταξύ των 45 Δήμων εντάσσονται και οι Δήμοι Αγράφων και Καρπενησίου.
Η κίνηση αποσκοπεί στην ισότιμη συμμετοχή των ΟΤΑ στον ενεργειακό χώρο, μετά την κατάργηση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων από την απελθούσα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, γεγονός που ‘χτύπησε’ πολλούς Δήμους μεταξύ αυτών και τους δύο Δήμους της Ευρυτανίας που είχαν συγκροτήσει την Ενεργειακή Κοινότητα Δήμων Καρπενησίου – Αγράφων – Μακρακώμης.
Το Ψήφισμα της Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας
Στο πλαίσιο της Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας, ολοκληρώθηκε η συνάντηση εργασίας με την υπογραφή ψηφίσματος με Δημάρχους και εκπροσώπους Δήμων από όλη την χώρα, με θέμα την «Ενεργειακή Δημοκρατία στην Αυτοδιοίκηση».
Συγκεκριμένα, συνυπεγράφη:
1. Δίκαιη Πρόσβαση στον Ηλεκτρικό Χώρο για ΟΤΑ και Ενεργειακές Κοινότητες ΟΤΑ
Ζητείται η θεσμοθέτηση και άμεση εφαρμογή ρυθμίσεων που θα εξασφαλίζουν πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο για έργα ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ, με έμφαση σε έργα που εξυπηρετούν δημοτικές υποδομές και ευάλωτα νοικοκυριά. Για τα έργα αυτά πρέπει να εφαρμόζεται το μοντέλο του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού.
Συγκεκριμένα:
- Σύμφωνα με τον νόμο 5016/24 άρθρο 105 παρ.10.: «Οι επιλέξιμοι σταθμοί του Προγράμματος (Απόλλων) προβαίνουν αμελλητί σε τροποποίηση ή έκδοση των απαιτούμενων αδειών για την εγκατάσταση τους. Οι αρμόδιες αρχές χειρίζονται τις σχετικές αιτήσεις κατά απόλυτη προτεραιότητα».
Οι επιλέξιμοι σταθμοί αφορούν έργα για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ΟΤΑ. Συνεπώς, ζητείται η επέκταση της εν λόγω πρόβλεψης σε όλες τις ενεργειακές κοινότητες ΟΤΑ που αποσκοπούν στην κάλυψη ενεργειακών αναγκών δημοτικών υποδομών και ευάλωτων καταναλωτών.
– Σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ.1. του ν.5151/24:«Για την κάλυψη καταναλώσεων των εγκαταστάσεων που ανήκουν σε ή διαχειρίζονται φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζεται στην περ. β της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), επιτρέπεται η εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού».
Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης αποτελούν και οι ΟΤΑ. Συνεπώς, ζητείται να ανοίξει άμεσα η συγκεκριμένη κατηγορία για υποδοχή αιτημάτων όρων σύνδεσης, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης με εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού.
2. Χρηματοδότηση έργων ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ
Για τα δημόσια έργα των ενεργειακών κοινοτήτων αυτοπαραγωγής ΟΤΑ, σύμφωνα με το άρθρο 60 του ν. 5037/2023 προβλέπεται ότι: «Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού δύναται να προκηρύσσονται προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών, φωτοβολταϊκών σταθμών με συστήματα αποθήκευσης και σταθμών Α.Π.Ε. διαφορετικής τεχνολογίας και σταθμών Α.Π.Ε διαφορετικής τεχνολογίας με συστήματα αποθήκευσης από Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (Κ.Α.Ε.), προς εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, με χρηματοδότηση ιδίως από πόρους της Ε.Ε. και του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης».
Ζητείται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την εφαρμογή του άρθρου 60 του Ν. 5037/2023, ώστε να προκηρυχθούν ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα για έργα ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ. Τα προγράμματα αυτά μπορούν να αξιοποιούν τους διαθέσιμους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν προβλεφθεί για ενεργειακές κοινότητες, δίνοντας προτεραιότητα σε έργα που αφορούν δημοτικές υποδομές και ευάλωτα νοικοκυριά.
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, τόνισε: «Η σημερινή απόφαση 45 Δήμων είναι η πρώτη μεγάλη ρωγμή στο ενεργειακό κατεστημένο της χώρας. Η ενέργεια είναι δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα. Ενώνουμε δυνάμεις με δεκάδες Δήμους για να διασφαλίσουμε καθαρή και φθηνή ενέργεια για όλους, δίνοντας προτεραιότητα στους πολίτες που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Διεκδικούμε συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές, για δίκαιη πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο των Δήμων και των ενεργειακών τους κοινοτήτων, εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό και αξιοποίηση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης που αφορούν ενεργειακές κοινότητες. Δεν κάνουμε πίσω. Κάθε μέρα που περνάει θα αυξάνουμε την πίεση προς την κεντρική κυβέρνηση. Οι Δήμοι και οι πολίτες πρέπει να έχουν ισότιμη συμμετοχή στην αγορά ενέργειας. Σήμερα, εκπρόσωποι άνω του 40% του πληθυσμού της χώρας διεκδικούν να πάρουν την ενέργεια στα χέρια τους για να σταματήσει η αισχροκέρδεια».
Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, και Α’ Αντιπροέδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, δήλωσε: «Το “Πρόγραμμα Απόλλων”, το οποίο παρουσιάστηκε πρόσφατα στους Δήμους, στην πράξη λειτουργεί υπέρ συγκεκριμένων μεγάλων επενδυτών. Δημιουργείται ένα ιδιότυπο ενεργειακό “χρηματιστήριο”, όπου κάποιοι θα πωλούν ενέργεια με κρατικά συμβόλαια, ενώ άλλοι θα καλούνται να την αγοράσουν. Μας υπόσχονται “φθηνή” ή “δωρεάν” ενέργεια για τους ευάλωτους, όμως στην πράξη ούτε δωρεάν είναι ούτε κατανέμεται δίκαια[…]».
Ποιοι Δήμοι υπέγραψαν
Στη συνάντηση παρευρεθήκαν οι Δήμαρχοι: Αθηναίων, Χάρης Δούκας, Αγιάς, Αντώνης Γκουντάρας, Αργιθέας, Ανδρέας Στεργίου, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Ζωγράφου, Τίνα Καφατσάκη, Θέρμου, Σπύρος Κωνσταντάρας, Μαραθώνα, Στέργιος Τσίρκας, Μοσχάτου – Ταύρου, Ανδρέας Ευθυμίου, Ρεθύμνου, Γιώργης Μαρινάκης, Τρικκαίων, Νίκος Σακκάς, Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης, Ασπροπύργου, Ιωάννης Ηλίας, Καρπενησίου, Χρήστος Κακαβάς, Μακρακώμης, Γιώργος Χαντζής, Μεγάρων, Παναγιώτης Μαργέτης, καθώς και εκπρόσωποι άλλων Δήμων. Συζήτησαν για τον ηλεκτρικό χώρο & τις τιμές ενέργειας στην Ελλάδα, τις αναγκαίες παρεμβάσεις για ενεργειακές κοινότητες ΟΤΑ, καθώς και τις ανάγκες και τις εμπειρίες τους.
Το ψήφισμα συνυπέγραψαν οι Δήμοι: Αγαθονησίου, Αγιάς, Αγράφων, Αγρινίου, Αθηναίων, Αιγάλεω, Αργιθέας, Ασπροπύργου, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Βόλου, Ιωαννιτών, Ελασσόνας, Ζαγοράς – Μουρεσίου, Ζωγράφου, Θέρμου, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Καλλιθέας, Καρδίτσας, Καρπενησίου, Κατερίνης, Κοζάνης, Κομοτηνής, Κυθήρων, Λεβαδέων, Μακρακώμης, Μαραθώνος, Μεγαρέων, Μετεώρων, Μοσχάτου – Ταύρου, Μουζακίου, Νεμέας, Νέας Ιωνίας, Νέας Σμύρνης, Νισύρου, Ξηρομέρου, Παλαμά, Παπάγου – Χολαργού, Πύλης, Ρεθύμνης, Σαλαμίνας, Σικυωνίων, Τρικκαίων, Φιλοθέης – Ψυχικού, Φυλής, καθώς και η ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας. Επιπλέον Δήμοι έχουν εκφράσει ενεργό ενδιαφέρον για την υποστήριξη της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Χωρίς Χρηματοδότηση η Ενεργειακή Κοινότητα Καρπενησίου-Αγράφων-Μακρακώμης
Τι δηλώνουν Κακαβάς και Καρδαμπίκης
Ο Ευρυτανικός Παλμός ήρθε σε επαφή με τον Δήμαρχο Καρπενησίου, Χρήστο Κακαβά, και τον Δήμαρχο Αγράφων, Αλέξανδρο Καρδαμπίκη, υποβάλλοντας του σχετικά ερωτήματα για την υπογραφή της σύμβασης. Συγκεκριμένα στο ερώτημα ‘Ποιος είναι ο ρόλος του Δήμου και τι θα περιλαμβάνει. Επίσης, η σύσταση της ενεργειακής Κοινότητας Καρπενησίου, Αγράφων και Μακρακώμης θα επιτελεστεί μέσα από αυτό το ψήφισμα;’, απάντησαν:
Δήμαρχος Καρπενησίου, Χρήστος Κακαβάς
«Με πρωτοβουλία του Χάρη Δούκα, Δημάρχου Αθηναίων, έγινε αυτή η συνάντηση εργασίας, που αφορά το ψήφισμα για τις ενεργειακές κοινότητες. Συμμετείχαν αρκετοί Δήμοι εκ των οποίων και ο Δήμος Καρπενησίου. Στην συνάντηση και τοποθετήθηκαν αρκετοί συνάδελφοι Δήμαρχοι στο πλαίσιο συναίνεσης για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους.
Αρχικά, το πρώτο θέμα που θίχθηκε αφορά το δίλημμα «Απόλλων» ή ενεργειακές διαδημοτικές διαπεριφερειακές κοινότητες; Όλοι ταχθήκαμε υπέρ του δεύτερου. Ο ‘Απόλλων’ είναι ένα project του ΥΠΕΝ, στο οποίο δεν πλήρωναν τίποτα οι Δήμοι και μπορούσαμε να συμψηφίζουμε περίπου στο 40% της ενεργειακής κατανάλωσης. Είναι αυτονόητο, πως η ενεργειακή κοινότητα έχει πάρα πολλά πλεονεκτήματα υπέρ του Απόλλωνα, όπως είναι ο ενεργειακός εικονικός συμψηφισμός στο 100% της κατανάλωσης των Δήμων και ταυτόχρονα μας δίνεται η δυνατότητα να ελαφρύνουμε και πολλά ευάλωτα νοικοκυριά.
Το δεύτερο θέμα που συζητήθηκε αφορά τον ενεργειακό χώρο. Ο Ενεργειακός Χώρος είναι ένα ζήτημα που αντιμετωπίζουν πολλοί Δήμοι. Πιο συγκεκριμένα, δεν υπάρχει αρκετός διαθέσιμος χώρος για τους ΟΤΑ, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να πάρουμε όρους σύνδεσης και να μην μπορούμε να προχωρούμε στην υλοποίηση του εκάστοτε έργου. Συνεπώς, μέσω του ψηφίσματος ορίζεται η προτεραιότητα των ΟΤΑ στον ενεργειακό χώρο.
Το τρίτο θέμα που συζητήθηκε αφορά την χρηματοδότηση έργων ενεργειακών κοινοτήτων. Σύμφωνα με το άρθρο 60 ν.5037 του 2023 του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, δύνανται να παρέχονται αποφάσεις όσο αφορά την χρηματοδότηση των ενεργειακών από πόρους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ταμείου Ανάκαμψης.
Με βάση, λοιπόν, αυτούς τους τρεις άξονες σε κλίμα σύμπνοιας προχωρήσαμε στην υπογραφή του ψηφίσματος. Επιγραμματικά, οι άξονες που αναφέρθηκαν αναλυτικά παραπάνω είναι οι εξής:
- Προτίμηση ενεργειακών κοινοτήτων αντί προγράμματος Απόλλων
- Δίκαιη πρόσβαση στον ενεργειακό χώρο για τους ΟΤΑ και τις ενεργειακές Κοινότητες ΟΤΑ
- Χρηματοδότηση ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ
Μετά την υπογραφή του το ψήφισμα θα κοινοποιηθεί στα αρμόδια Υπουργεία και στο ΚΕΔΕ, που είναι μέλος και ο Χάρης Δούκας.
Κλείνοντας, στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ την Ενεργειακή Κοινότητα Καρπενησίου – Αγράφων – Μακρακώμης. Ο Δήμος Καρπενησίου είναι από τους πρώτους Δήμους που κατάφερε να πάρει όρους σύνδεσης, δηλαδή ενεργειακό χώρο. Λύσαμε ένα πρόβλημα με το οποίο παλεύουν πολλοί άλλοι Δήμοι. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε πληρώσει τους όρους σύνδεσης αλλά εδώ και ένα χρόνο παλεύουμε να χρηματοδοτήσουμε την ενεργειακή Κοινότητα. Το πρόβλημα ανακύπτει από το γεγονός πως, αφότου πληρωθούν οι όροι, υπάρχει χρονικός περιορισμός για την υλοποίησή του. Συνεπώς, το δεύτερο σκέλος του ψηφίσματος μας βοηθά πάρα πολύ. Ακόμα, δεν μπορούμε ούτε με δανεισμό να το χρηματοδοτήσουμε. Πρέπει να βρεθούν προγράμματα χρηματοδοτούμενα για τους ΟΤΑ. Το ιδανικό για εμάς είναι η εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση ή έστω επιδότηση από κάποιο Ταμείο, ώστε να μην χρεωθούμε με δόσεις δανείων, για να μπορούν οι δημότες μας να ωφεληθούν τα μέγιστα.
Αυτή την στιγμή, όμως, ακόμα και με αυτή την περίπτωση, ως έσχατη λύση, συναντάμε προβλήματα. Δεν μπορούμε να βρούμε ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Πήγαμε στο Παρακαταθηκών και Δανείων κα μας είπε ο Διευθυντής πως το καταστατικό τους δεν προβλέπει χρηματοδότηση ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ. Τους είπαμε αλλάξτε το. Έπειτα, μιλήσαμε με τον Υπουργών Εσωτερικών. Ευελπιστώ πως με αυτό το ψήφισμα αυτό η κατάσταση θα προχωρήσει.»
Δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης
«Συμμετέχουμε και εμείς μαζί με τους άλλους Δήμους, διότι η ενέργεια δεν μπορεί να αποτελεί μονοπώλιο για κάποιους συγκεκριμένους Δήμους, για 4-5 εταιρείες δηλαδή, όπως συμβαίνει τώρα. Είμαστε ιδρυτικά μέλη μαζί με άλλους Δήμους και θα το προχωρήσουμε. Στο πλαίσιο αυτό, φτιάξαμε την Ενεργειακή Κοινότητα Δήμου Καρπενησίου – Αγράφων -Μακρακώμης, γιατί μας απασχολεί να κάνουμε κουμάντο στον τόπο και να μην κάνουν άλλοι.
Ο ρόλος του Δήμου Αγράφων είναι μέσα από αυτή την συνεργασία να υπάρξουν οι διεκδικήσεις σε προγράμματα και συγχρόνως οι κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις. Αυτή την στιγμή, αν πούμε για παράδειγμα πως θέλουμε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο, δεν μας δίνεται το δικαίωμα να το εντάξουμε στο Δίκτυο. Εγώ σαν Δήμαρχος θέλω να μην πληρώνει ο δημότης μου και δεν έχω μέχρι στιγμής αυτό το δικαίωμα.
Όσο αφορά την Ενεργειακή Κοινότητα Δήμου Καρπενησίου – Αγράφων – Μακρακώμης αυτό είναι κάτι ξεχωριστό από την συγκεκριμένη σύμβαση. Στα ενεργειακά δεν είμαστε όλοι εναντίον όλων. Ωστόσο, είμαστε ενάντια να γίνει κάτι που δεν θα είναι χωροταξικό και να μην έχουν λόγο σε αυτό οι τοπικές κοινωνίες. Δεν γίνεται να λένε θα κάνουμε την Λίμνη Κρεμαστών ‘’ταπετσαρία’’ φωτοβολταϊκών, δεν γίνεται να λένε θα διώξουμε τους Κτηνοτρόφους και θα βάλουμε φωτοβολταϊκά».
