Frederick Cooper, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Στο έργο “Η Αφρική από το 1940: Το Πέρασμα στην Ανεξαρτησία”, ο ιστορικός Frederick Cooper εξετάζει τη σύγχρονη ιστορία της αφρικανικής ηπείρου, ξεκινώντας από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως και τις αρχές του 21ου αιώνα. Ο συγγραφέας δεν αντιμετωπίζει την ιστορική πορεία της Αφρικής ως μια γραμμική μετάβαση από την αποικιοκρατία στην ανεξαρτησία· αντιθέτως, εστιάζει στις σύνθετες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές διεργασίες που διαμόρφωσαν αυτή την πορεία.
Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του έργου είναι η απόρριψη των απλουστευτικών αφηγήσεων περί «αποικιοκρατίας-καταπίεσης-ανεξαρτησίας-ανάπτυξης». Ο Cooper αναδεικνύει τη σημασία των ίδιων των Αφρικανών δρώντων υποκειμένων στη διαμόρφωση της ιστορίας τους, χωρίς να αγνοεί τη διαρκή επίδραση των αποικιακών και μετααποικιακών δομών εξουσίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δεκαετία του 1940 και την επίδραση του πολέμου στη διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης, στην ενίσχυση των εργατικών και φοιτητικών κινημάτων, καθώς και στη δημιουργία εθνικιστικών ρευμάτων. Ανάμεσα στα παραδείγματα που εξετάζει ο συγγραφέας περιλαμβάνονται τα εργατικά συνδικάτα στη Γκάνα υπό την ηγεσία του Kwame Nkrumah, το ριζοσπαστικό φοιτητικό κίνημα στη Σενεγάλη, αλλά και οι μαζικές αγροτικές κινητοποιήσεις στην Κένυα κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Μάου Μάου.
Στο βιβλίο εξετάζονται, επίσης, οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν τα αφρικανικά κράτη μετά την ανεξαρτησία: την αδύναμη οικονομική βάση, την εξάρτηση από τις πρώην αποικιακές δυνάμεις, τις εσωτερικές αντιφάσεις και συγκρούσεις, αλλά και τις ελπίδες για κοινωνική και πολιτική αναγέννηση. Με αναλυτικό και στοχαστικό ύφος, ο Cooper αποδομεί τις ευρωκεντρικές αντιλήψεις και προτείνει μια πιο σύνθετη και πολυδιάστατη ανάγνωση της αφρικανικής εμπειρίας. Τέτοιες προσεγγίσεις συχνά παρουσιάζουν την αποαποικιοποίηση είτε ως καθυστερημένη εφαρμογή του «ευρωπαϊκού μοντέλου προόδου», είτε ως αποτυχία των Αφρικανών να ακολουθήσουν την αναπτυξιακή τροχιά της Δύσης. Αντιθέτως, ο συγγραφέας προτείνει μια πιο σύνθετη και πολυδιάστατη ανάγνωση της αφρικανικής εμπειρίας, κατά την οποία οι Αφρικανοί δεν εμφανίζονται ως παθητικοί δέκτες της ιστορίας, αλλά ως ενεργοί διαμορφωτές της μέσα σε τοπικά, εθνικά και διεθνή πλαίσια.
Η «Αφρική από το 1940» δεν είναι απλώς ένα ιστορικό αφήγημα· είναι ένα έργο που δίνει φωνή στους αφρικανικούς αγώνες, φωτίζει τις αντιφάσεις της αποαποικιοποίησης και μας βοηθάει να κατανοήσουμε το παρόν μέσα από το παρελθόν.
