του Μπράνκο Μιλάνοβιτς, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Το βιβλίο «Παγκόσμια Ανισότητα: Μια Νέα Προσέγγιση για την Εποχή της Παγκοσμιοποίησης» του Μπράνκο Μιλάνοβιτς αποτελεί μια εμπεριστατωμένη ανάλυση των οικονομικών ανισοτήτων στον σύγχρονο κόσμο. Ο συγγραφέας, διακεκριμένος οικονομολόγος και πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, εξετάζει τις μεταβολές στην κατανομή του εισοδήματος τόσο μεταξύ όσο και εντός των χωρών, εστιάζοντας στις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, της τεχνολογικής προόδου και της μετανάστευσης.
Μέσα από εκτενή ανάλυση δεδομένων, ο συγγραφέας παρουσιάζει το φαινόμενο της μείωσης των ανισοτήτων μεταξύ χωρών, κυρίως λόγω της οικονομικής ανάπτυξης σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Ωστόσο, επισημαίνει την ταυτόχρονη αύξηση των ανισοτήτων εντός των ανεπτυγμένων χωρών, όπου οι μεσαίες τάξεις αντιμετωπίζουν στασιμότητα εισοδημάτων, ενώ οι ανώτερες τάξεις απολαμβάνουν δυσανάλογα οφέλη. Ο συγγραφέας εισάγει την έννοια των “κυμάτων του Κούζνετς”, περιγράφοντας κυκλικές φάσεις αύξησης και μείωσης των ανισοτήτων, επηρεασμένες από παράγοντες όπως οι πόλεμοι, οι τεχνολογικές αλλαγές και οι πολιτικές αναδιανομής.
Επιπλέον, πέρα από την αναλυτική καταγραφή των ανισοτήτων, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές παρεμβάσεις που μπορούν να μετριάσουν τις ανισότητες σε παγκόσμια κλίμακα. Μία από τις βασικές του προτάσεις είναι η επένδυση στην εκπαίδευση. Τονίζει ότι η πρόσβαση σε ποιοτική και ισότιμη εκπαίδευση είναι ο σημαντικότερος μηχανισμός για την κοινωνική κινητικότητα και τη μείωση των διαρθρωτικών ανισοτήτων. Όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και στις ανεπτυγμένες, όπου το εκπαιδευτικό χάσμα διευρύνει τις εισοδηματικές αποκλίσεις. Παράλληλα, υποστηρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση, αν και έχει προσφέρει ανάπτυξη σε πολλά σημεία του πλανήτη, χρειάζεται ρύθμιση ώστε να μην λειτουργεί προς όφελος μόνο των ήδη προνομιούχων.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον σημείο των προτάσεών του είναι η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου «κοινωνικού συμβολαίου» που θα λαμβάνει υπόψη τις παγκόσμιες ροές μεταναστών. Δεν προτείνει ανοιχτά σύνορα, αλλά μια πιο στοχευμένη και δίκαιη μεταναστευτική πολιτική που να ανταποκρίνεται τόσο στις ανάγκες των οικονομιών όσο και στις ανάγκες των ανθρώπων. Τέλος, υπογραμμίζει τη σημασία της πολιτικής βούλησης. Οι τεχνικές λύσεις υπάρχουν, λέει, αλλά αυτό που λείπει είναι η συλλογική αποφασιστικότητα για την εφαρμογή τους. Χωρίς αυτήν, οι ανισότητες θα συνεχίσουν να διευρύνονται, με όλες τις κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις που συνεπάγονται.
Το έργο του Μιλάνοβιτς έχει αναγνωριστεί διεθνώς, λαμβάνοντας βραβεία όπως το Bruno Kreisky Prize και το Hans Matthöfer Prize.
