Την Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2021 έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών η διακεκριμένη δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου Ροζίτα Σώκου η οποία νοσηλευόταν εδώ και μέρες με κορονοϊό στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα. Την είδηση του θανάτου της έκανε γνωστή η κόρη της Ιρένε Μαραντέι και την ακολούθησαν εκατοντάδες δημοσιεύματα για το έργο και την πορεία της, τις διακρίσεις, αλλά και την γεμάτη εμπειρίες ζωή που έζησε. Γνώρισε τους κορυφαίους καλλιτέχνες παγκοσμίους, με πολλούς απ΄ αυτούς συνδέθηκε με στενές προσωπικές σχέσεις όπως τον Ρούντολφ Νουρέγεφ και τον Γιάννη Τσαρούχη. Η πένα και το κοφτερό της μυαλό την έκαναν να ξεχωρίζει και να γίνει αποδεκτή ακόμα και σε ένα επάγγελμα που ήταν αυστηρά ανδροκρατούμενο την εποχή που άρχισε να αρθρογραφεί.

Στα νεανικά χρόνια με τους γονείς της

Ευρυτάνισσα από τον πατέρα, Σμυρνιά από τη μητέρα

Σε πολλές από τις συνεντεύξεις της, αλλά και στην αυτοβιογραφία της “Ο αιώνας της Ροζίτας”, αναφέρεται περιγραφικά στην Ευρυτανική της καταγωγή από το χωριό της Δομνίστας, στις ιστορίες των παππούδων της, αλλά κυρίως στην ιδιαίτερη σχέση που είχε με τον Ευρυτανικής καταγωγής πατέρα της, επίσης δημοσιογράφο, εκδότη και θεατρικό συγγραφέα Γιώργου Σώκο. Γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1923 στην Πλάκα της Αθήνας και μεγάλωσε στο Ψυχικό, μοναχοπαίδι του Γιώργου Σώκου και της Τιτίκας Μιχαηλίδου, με καταγωγή από τη Σμύρνη. Εκεί γνώρισε και την μητέρα της όταν υπηρετούσε σαν αξιωματικός της Σχολής Ευελπίδων και αμέσως την ζήτησε σε γάμο από τους γονείς της που ανήκαν στην ευκατάστατη κοινωνία της Σμύρνης. Η Ροζίτα Ζώκου εξιστορούσε πάντα γλαφυρά τη συνάντηση και τη συνύπαρξη των αυτών δύο οικογενειών, που είχαν τελείως διαφορετικό υπόβαθρο. Την αγάπη της πάντως για το θέατρο και τον κινηματογράφο, έλεγε ότι την όφειλε και στον πατέρα, αλλά και στον Σμυρνιό παππού της Φώτη Μιχαηλίδη, που την πήγαιναν από μικρή να δει θέατρο. Εξάλλου ο πατέρας της ήταν και ο πρώτος ιδρυτής θεατρικής σκηνής στο Αιτωλικό όπου είχε μετοίκηση η οικογένειά του φεύγοντας από τη Δομνίστα.

Η πατρική οικογένεια

 Ο Γεώργιος Σώκος ήταν γιος του Γιάννη και της Μαριγώς και γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 1892 στο Αιτωλικό. Ήταν το προτελευταίο από τέσσερα αδέλφια: τη Φροσύνη, τη Λενιώ, που πέθανε νέα από καρκίνο στον εγκέφαλο, το Γιώργο, και τον Ανδρέα (μετέπειτα καθηγητή φωτοτοπογραφίας στο Πολυτεχνείο). Ο πατέρας τους ο Γιάννης, που ήταν δάσκαλος, πέθανε από φυματίωση. Όταν έμαθε για την αρρώστια του, άφησε γυναίκα και παιδιά, για να μην τα κολλήσει, και πήγε να ζήσει ολομόναχος σε μια καλύβα στο δάσος, και του άφηναν το φαγητό στο μονοπάτι, μακριά. Ο Γιώργος σύντομα έδειξε κλίση στα γράμματα, επαναστατική διάθεση και πάθος για το θέατρο. Έστελνε συνεργασίες στο «Νεολόγο» των Πατρών, όπου τις δημοσίευαν χωρίς να μπορούν βέβαια να φανταστούν την ηλικία του. Δεκατεσσάρων ετών βγήκε στο θέατρο, με ψεύτικη κοτσίδα, παίζοντας την Εσμέ την Τουρκοπούλα. Τον επόμενο χρόνο ανέβασε το πρώτο δικό του έργο, τη Δόξα του Αιτωλικού, γραμμένο το χειμώνα του 1911, ένα ιστορικό και αισθηματικό δράμα σε ηρωικό δεκαπεντασύλλαβο, και παιγμένο την 25η Μαρτίου του 1912. Πέρα από τις θεατρικές παραστάσεις και άλλες γιορτές και εκδηλώσεις που διοργάνωνε στο Αιτωλικό, τα ποιήματα, τα άρθρα και τα διηγήματα του δημοσιεύονταν σε εφημερίδες της Πάτρας και του Αγρινίου. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο, φοίτησε στην Εμπορική Σχολή των Πατρών. Κατόπιν έδωσε εξετάσεις και έγινε δεκτός στη Σχολή Ευελπίδων. Ως δημοσιογράφος και εκδότης κυκλοφόρησε έξι τόμους τη στρατιωτική και ναυτική εγκυκλοπαίδεια και 100 περίπου βιβλία. Έφυγε από τη ζωή στις 28 Δεκεμβρίου 1937 μετά από μακροχρόνια αρρώστια.

Η σχέση με τον πατέρα της

Όπως εξιστορούσε η ίδια: «Δεν πήγα στο Δημοτικό σχολείο επειδή αρρώστησε ο πατέρας μου, αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο μπόρεσα να μορφωθώ». Το σπίτι τους ήταν γεμάτο πάντα βιβλία και ο πατέρα της ήταν άνθρωπος που αγαπούσε τα γράμματα. Η σχέση που είχε μαζί του ήταν ιδιαίτερη καθώς όπως έλεγε η ίδια: ‘‘Δεν ήθελε αγόρι, αλλά ενώ δεν ήθελε αγόρι, ήθελε να του μοιάζω και να μοιάζω με αγόρι. Για παράδειγμα δεν με άφησε  να τρυπήσω τα αυτιά μου και μου έλεγε αυτά τα φοράνε τα κορίτσια’’. ‘Πήρα τα πάντα από τον πατέρα μου, του έμοιαζα πολύ και αυτός με αντιμετώπιζε σαν Γιώργο Σώκο.’’ θα πει για αυτόν και η ανατροφή που της έδωσε φαίνεται ότι καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα της και θεωρούσε ότι αυτός ήταν ο λόγος που ήθελε να είναι πάντα ο ‘άντρας’ στην προσωπική της ζωή, δυναμική και ανεξάρτητη. Παρόλα αυτά επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Δομνίστα σε πολύ μεγάλη ηλικία και ζήτησε συγγνώμη από τους συμπατριώτες της που δεν επισκεπτόταν την πατρίδα της, την τόσο μοναδική σε ομορφιά αυτή περιοχή της Ελλάδας, όπως τη χαρακτήρισε.

Επαγγελματική σταδιοδρομία

Υπήρξε μια από τις πρώτες Ελληνίδες γυναίκες δημοσιογράφους. Άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με την κινηματογραφική κριτική το 1946. Το 1953 ανέλαβε την κινηματογραφική κριτική της Καθημερινής, την οποία διατήρησε για αρκετά χρόνια. Από το 1969 έως το 2005 διήρκεσε η συνεργασία της με την εφημερίδα Ακρόπολη. Από το 1970 προστέθηκε και η Απογευματινή. Έγραφε κριτική κινηματογράφου, θεάτρου, μπαλέτου. Διατηρούσε διάφορες προσωπικές σελίδες με χρονογραφήματα, πορτρέτα καλλιτεχνών ή αναμνήσεις, καθώς και ανταποκρίσεις από κινηματογραφικά και θεατρικά φεστιβάλ. Από το 1970 προστέθηκε και η Απογευματινή. Έγραφε κριτική κινηματογράφου, θεάτρου, μπαλέτου. Διατηρούσε διάφορες προσωπικές σελίδες με χρονογραφήματα, πορτρέτα καλλιτεχνών ή αναμνήσεις, καθώς και ανταποκρίσεις από κινηματογραφικά και θεατρικά φεστιβάλ. Στο ραδιόφωνο είχε τη δική της εκπομπή με συνεντεύξεις διάσημων και άσημων που μιλούσαν για τα θετικά και τα αρνητικά του επαγγέλματός τους. Είχε ακόμα μία εκπομπή ποικίλης ύλης μαζί με τον Κώστα Φέρρη με τίτλο ‘Λίθοι και κέραμοι’. Στην τηλεόραση έγινε γνωστή με την εκπομπή ταλέντων ‘Να η ευκαιρία’. Έχει δημοσιεύσει μια σειρά από μεταφράσεις θεατρικών έργων και μονογραφίες για πρωταγωνιστές στο χώρο της τέχνης.

Διακρίσεις

Το 1986 τιμήθηκε από τη Γαλλική Κυβέρνηση με το παράσημο του Ιππότη του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών .Το 1988 το Ίδρυμα Μπότση της απένειμε βραβείο για την προσφορά της στη δημοσιογραφία. Το 2009 η ΕΣΗΕΑ την τίμησε για την καταξιωμένη δημοσιογραφική της πορεία, το επαγγελματικό ήθος της και την προσφορά της στον κλάδο. Το 2009 βραβεύτηκε στην τιμητική εκδήλωση Από το 1 στο 50: Το 50ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης .