Ένα άγνωστο κάστρο της Ελλάδας βρίσκεται στο νησάκι Αϊ Νικόλας στη λίμνη Κρεμαστών. Το έχτισε ο φράγκος ηγεμόνας Κάρολος Τόκκος και ένα τμήμα του παραμένει σήμερα αθέατο καθώς έχει βυθιστεί στα νερά της λίμνης.

Βρίσκεται κοντά στο χωριό Πρατοβούνι ή Νέα Σιβίστα και η πρόσβαση γίνεται μόνο με σκάφος. Η παλιά Σιβίστα βρίσκεται πλέον κάτω από τα νερά της λίμνης. Ο Κάρολος Α΄ Τόκκος (1372-1429) ήλεγχε τότε όλη την Αιτωλοακαρνανία και για λόγους στρατηγικής έπρεπε να δημιουργήσει ένα οχυρό ώστε να εποπτεύει την κοιλάδα του Αχελώου και να ελέγχει όλες τις εχθρικές κινήσεις από το βορρά. Το κάστρο είναι θεμελιωμένο επάνω σε αρχαία οχύρωση, η πρώτη παρουσία της οποίας χρονολογείται από την εποχή των Πελασγών. Το κάστρο προϋπήρχε σαν ορεινό οχυρό πάνω από τον Αχελώο, αλλά ο Τόκκο(ς) προχώρησε σε γενική ανακατασκευή. Λίγες δεκαετίες αργότερα η περιοχή έπεσε στα χέρια των Τούρκων.

 Ποιος ήταν ο Κάρολος Α’ Τόκκος

Ο Carlo Tocco ήταν κόμης παλατινός Κεφαλληνίας-Ζακύνθου, δούκας Λευκάδας, και βαρώνος της Βοστίτσας (Αίγιο). Έκανε στρατηγικής σημασίας γάμο με τη Φραγκίσκα Ατσαγιόλι, κόρη του Δούκα των Αθηνών Νέριου Α΄, η οποία είχε τον τίτλο της Βασίλισσας των Ρωμαίων.

Έτσι πέρασε στην κατοχή του, ως προίκα, της Βαρωνίας της Βοστίτσας (Αίγιο). Μετά τον θάνατο του ισχυρού πεθερού του έστειλε τον αδελφό του Λεονάρδο Β΄ και κατέλαβε με την βία την Κόρινθο και τα Μέγαρα το 1395, που ανήκαν στο Δουκάτο των Αθηνών. Ήταν υποτελής στον Βασιλιά της Νάπολης αλλά κατάφερε την κατάργηση, ύστερα από 170 χρόνια, των φεουδαλικών δεσμών της Κομητείας του με το Πριγκιπάτο της Αχαΐας.

Kυβερνούσε τις κτήσεις του με Αρμοστές και έγινε ένας από τους ισχυρότερους Φράγκους δυνάστες στην Ελλάδα. Στη διαμάχη του με τους Παλαιολόγους για τις κτήσεις στην Πελοπόννησο, λύση έδωσε η μεσολάβηση του ιστορικού Φραντζή. Σαν επισφράγισμα της συμφωνίας ο Κάρολος έδωσε την ανιψιά του Μαγδαληνή Τόκκο, θυγατέρα του αδελφού του Λεονάρδου Β΄, σαν σύζυγο στον δεσπότη του Μωρέως και μετέπειτα τελευταίο Βυζαντινό Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Το όνομά της αρχικά ήταν Μανταλένα Τόκκο, αλλά μετά τον γάμο το 1427 το άλλαξε σε Θεοδώρα. Έζησαν μαζί στη Γλαρέντζα και το Χλεμούτσι από όπου ο Παλαιολόγος διοικούσε τα εδάφη της Πελοποννήσου. Πέθανε άτεκνη ένα – δύο χρόνια αργότερα, από επιπλοκές στην εγκυμοσύνη της. Ενταφιάστηκε στην Γλαρέντζα, αλλά αργότερα το λείψανό της μεταφέρθηκε στη μονή του Ζωοδότη Χριστού στην Σπάρτη.

Ο χάρτης του κρατιδίου του Καρόλου Τόκκου (χάρτης: Κων. Παλακίδας)

Το κρατίδιο του Τόκου στη Δυτ. Ελλάδα

Ο Κάρολος Τόκος το 1399 ανέθεσε την διακυβέρνηση της Ζακύνθου σαν κληρονομική κτήση στον αδελφό του Λεονάρδο Β΄, ο οποίος το 1407 κατέλαβε και λεηλάτησε με τον στρατό του το κάστρο Χλεμούτσι στην απέναντι ακτή της Πελοποννήσου. Το 1411 συγκρούστηκε με τον Μαυρίκιο Μπούα, Aλβανό ηγεμόνα της Άρτας. Στην μάχη που έγινε ο Μαυρίκιος σκοτώθηκε και ο Κάρολος πολιόρκησε την Άρτα και την κατέλαβε. Έτσι έγινε Δεσπότης των Ιωαννίνων και της Άρτας. Επιδείκνυε την ελληνικότητά του, υπογράφοντας τις αποφάσεις και τα έγγραφά του σε ελληνική γλώσσα με κόκκινο μελάνι, με το οποίο υπέγραφαν οι βυζαντινοί Δεσπότες. Η περιοχή της Σίβιστας, όπου δημιούργησε το κάστρο, ήταν στα χέρια της Αλβανικής φάρας των Μπούα -Σγούρου (που έφεραν και την επωνυμία «Σπάτα») από το τέλος του 14ου αιώνα. Ο Κάρολος Τόκκο συγκρούστηκε μαζί τους και επικράτησε.

Η διαδοχή και η παράδοση της περιοχής στον Σουλτάνο

Πέθανε στα Ιωάννινα στις 4 Ιουλίου 1429 και τον διαδέχθηκε ο ανεψιός του Κάρολος Β΄ Τόκκος. Το κράτος που κληρονόμησε περιλάμβανε τα Ιωάννινα και την Άρτα με τα περίχωρα τους, όλα τα παράλια και την ενδοχώρα του Αμβρακικού την Ακαρνανία και τα νησιά του Ιονίου πελάγους από Ζάκυνθο έως και Λευκάδα. Όμως αυτή η διαδοχή προκάλεσε την δυσαρέσκεια του νόθου γιου Μέμνονα και των αδελφών του Ηρακλή Τύρνου και Ορλάνδου που περίμεναν να έχουν μερίδιο στη νομή των κτήσεων του πατέρα τους. Ζήτησαν λοιπόν τη μεσολάβηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ανταποκρίθηκε στο αίτημα του Μέμνονα και των αδελφών του και έστειλε τον ιστορικό Φραντζή ως διαμεσολαβητή. Ο Φραντζής όμως αιχμαλωτίστηκε κοντά στην Λευκάδα από Καταλανούς που υπηρετούσαν την Δούκισσα Φραγκίσκη. Τον απήγαγαν με σκοπό να τον οδηγήσουν στην Νεάπολη, αλλά τελικά επέστρεψαν στην Γλαρέντζα (κοντά στην Κυλλήνη) όπου τον πούλησαν για 5.000 χρυσά νομίσματα!

Μετά την αποτυχία της διαμεσολάβησης του Φραντζή, ο Μέμνων κατέφυγε στην βοήθεια του Σουλτάνου Μουράτ Β΄. Ο Σουλτάνος έστειλε αμέσως στρατό υπό τον Μέγα Βεζύρη, Καρά Σινάν Πασά, ο οποίος πολιόρκησε τα Ιωάννινα. Κατά την διάρκεια της πολιορκίας ο Πασάς ήρθε σε συνεννόηση με φατρία προυχόντων της πόλης που μισούσε τους Φράγκους άρχοντες της Ηπείρου. Τους υποσχέθηκε σεβασμό της ζωής τους και της περιουσίας τους σε περίπτωση που θα δέχονταν να προσκυνήσουν τον Σουλτάνο. Με τον τρόπο αυτό κατέλαβε ειρηνικά την πόλη με την συνθήκη της 9ης Οκτωβρίου 1430. Έτσι η αρχαία πρωτεύουσα της Ηπείρου πέρασε στην κυριαρχία των Οθωμανών. Επιπλέον 14 χωριά στο κεντρικό Ζαγόρι ήλθαν σε μια πολύ ευνοϊκή για αυτά συμφωνία με τους Οθωμανούς. Υπογράφτηκε η Συνθήκη του Βοϊνίκου, που προέβλεπε ότι τα Ζαχοροχώρια θα σχημάτιζαν το Κοινό των Ζαγορισίων . Θα ήταν υποτελή στους Οθωμανούς, αλλά θα διατηρούσαν την αυτονομία και την αυτοδιοίκησή τους. Με αυτή την συνθήκη ο Κάρολος Β΄ υποχρεωνόταν να παραδώσει τα Ιωάννινα και να πληρώνει στον Σουλτάνο ετήσιο φόρο 500 δουκάτα, Πασά Ιωαννίνων και τέλος να παραδώσει τον γιό του Λεονάρδο όμηρο στον Σουλτάνο σαν εγγύηση για την πιστή τήρηση των συμφωνηθέντων.

Το κράτος του Καρόλου περιορίστηκε στην περιοχή της Άρτας, τα παράλια του Αμβρακικού, την Ακαρνανία και τα νησιά του Ιονίου Λευκάδα, Κεφαλληνία, Ιθάκη και Ζάκυνθο. Στη συνέχεια φοβούμενος την στρατιωτική προέλαση του Σουλτάνου, το 1433 συμμάχησε με τους Βενετούς οι οποίοι τον συμπεριέλαβαν ως μέλος του Μεγάλου Συμβουλίου της Πολιτείας παραχωρώντας του τον τίτλο του Βενετού ευγενή. Βρισκόμενος στην Ιταλία για να ζητήσει βοήθεια, απεβίωσε εκεί τον Οκτώβριο του 1448.

Πηγή: www.mixanitouxronou.gr. Λήψεις drone: Μάκης Θεοδώρου