Απάντηση, στην απάντηση του Συλλόγου «Η ΚΑΛΛΙΑΚΟΥΔΑ» γύρω από το ζήτημα της στάσεις των Καρπενησιωτών αγωνιστών Γιολδασαίων στην Μάχη της Καλιακούδας, που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα στον Ευρυτανικό Παλμό, έδωσε ‘Η Πανευρυτανική Ένωση’. Συγκεκριμένα μέσω επιστολής της αναφέρει:
‘‘Με ιδιαίτερη προσοχή διαβάσαμε (…) επιστολή του Συλλόγου «Η ΚΑΛΛΙΑΚΟΥΔΑ» που αναφέρεται στην απόδοση τιμής στους Γιολδασαίους και στους Ευρυτάνες αγωνιστές κατά την προγραμματιζόμενη επετειακή εκδήλωση για τη μάχη της Καλλιακούδας, από το Δήμο Καρπενησίου, κατά τον προσεχή Αύγουστο.
Η επιστολή αυτή αποτελεί και απάντηση σε σχετική πρόταση της Πανευρυτανικής Ένωσης, κατά την οποία δεν πρέπει να τιμηθούν οι Γιολδασαίοι κατά τις εκδηλώσεις στην Καλλιακούδα, καθότι σύμφωνα με πρωτογενείς, αναμφισβήτητες και λίαν αξιόπιστες ιστορικές πηγές, κατά τη συγκεκριμένη μάχη οι Γιολδασαίοι και ο Σιαδήμας κατηγορούνται για σκόπιμη εγκατάλειψη της θέσεώς των, με αποτέλεσμα την ήττα των Ελλήνων…
Παρακάτω, θεωρούμε σκόπιμο να παραθέτουμε και πάλι τις αναμφισβήτητες αυτές πρωτογενείς ιστορικές πηγές, για του «λόγου μας το αληθές», περιοριζόμενοι, ενδεικτικά, μόνο στις παρακάτω τρεις (3):
α.- Η από 1-9-1823 (λίγες μέρες μετά τη μάχη της Καλιακούδας), επιστολή των οπλαρχηγών, που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη μάχη, Κοντογιάννη, Σκαλτσά, Ανδρέα Λόντου και Β. Πετμεζά προς τον Ανδρέα Ζαϊμη:
«… η κακοήθεια όμως του Γιαννάκη Γιολτάση ηπάτησε την ανδρείαν αθωότητα των άνωθεν εδικών μας, υποσχεθείς εις αυτούς ότι θέλει φυλάξει έν στενόν μονοπάτι… το οποίον άφησεν αφύλακτον ο άπιστος Γιολτάσης…». (Απόσπασμα της από 1-9-1823 επιστολής των οπλαρχηγών Κοντογιάννη, Σκαλτσά, Ανδρέα Λόντου και Β. Πετμεζά προς τον Ανδρέα Ζαϊμη)». «Βλ. Διονυσίου Α. Κόκκινου, «Η Ελληνική Επανάστασις», Τρίτη Έκδοσις, Εκδ. Μέλισσα, τ. 6ος, σελ. 450-455).
β.- Η επιστολή του Ιωάννη Τρικούπη που εστάλη στις 20 Σεπτεμβρίου 1823 (22 ημέρες μετά τη μάχη) προς τον Πραϊδη. Παραθέτουμε απόσπασμα και αυτής τη πηγής:
«… Έπειτα ένα μικρόν σώμα διέβη ένα υψηλόν βουνόν λεγόμενον Καλιακούδα, όπερ εφύλαττον οι του Γιολδάση και Σαδήμα και το άφηκαν αφύλακτον τότε και έπεσαν και από τες πλάτες των εδικών μας και τους εσήκωσαν από τας θέσεις των φονεύσαντες 27 και από τους σημαντικούς τον Τζαβέλλαν, τον αδελφόν Γιώργην Κίντζου και τον υιόν του Κοντογιάννη και έπειτα επροσκύνησεν φανερά όλον το Καρπενήσι…».(Απόσπασμα επιστολής του Ιωάννη Τρικούπη προς τον Πραϊδη, από Μεσολόγγι 20 Σεπτεμβρίου 1823)». (Βλ. «Ακαδημίας Αθηνών, «Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Ιστορικόν Αρχείον Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου», τόμος πέμπτος, Εν Αθήναις 1968, σελ. 492).
γ.– Αλλά και η «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», τ. ΙΒ΄, «Η Ελληνική Επανάσταση και η Ίδρυση του Ελληνικού Κράτους 1821-1832» της Εκδοτικής Αθηνών, σελ. 304, στο λήμμα «Μάχη της Καλιακούδας» γράφει: «…Η απώλεια της μάχης αποδόθηκε στους Σιαδήμα και Γιολδάση, που κατηγορήθηκαν για σκόπιμη εγκατάλειψη της θέσεώς της…».
Με την μελέτη και μόνον των παραπάνω επίσημων κειμένων αναμφισβήτητου κύρους, καθώς των θέσεων πολλών άλλων νεότερων ιστορικών (μεταξύ των οποίων και του δικού μας αείμνηστου Πάνου Βασιλείου), ο οποιοσδήποτε αναγνώστης, σίγουρα, προβληματίζεται για τη στάση των Γιολδασαίων στη συγκεκριμένη μάχη και, επομένως, θα πρέπει να αποσιωπάται η συμμετοχή τους και όχι να τονίζεται η αμφιλεγόμενη συμβολή τους στις συγκεκριμένες επετειακές εκδηλώσεις.
Άραγε υπάρχουν άλλες πιο «πρωτογενείς πηγές»; Ποιες είναι αυτές;
ΟΜΩΣ, στις σχετικές προτάσεις μας αναφέρουμε και τα εξής: «Ανεξάρτητα, από τα ανωτέρω, επειδή η συμβολή των Γιολδασαίων για την απελευθέρωση της πατρώας γης μας κατά την περίοδο του 1821, σε άλλες περιπτώσεις είναι αναμφισβήτητη, όπως λ.χ. στη μάχη της Σκάλας του Τέρνου, στην απελευθέρωση του Καρπενησίου κ.λπ., θα πρέπει να τιμηθούν αυτοί σε αντίστοιχες προγραμματιζόμενες εκδηλώσεις και όχι, πάντως, σε αυτές της Καλιακούδας»…
Β΄.- ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΑΚΟΥΔΑΣ
Στην Καλλιακούδα και στη θέση που έγινε η φονικότατη ομώνυμη μάχη στις 28-29 Αυγούστου 1823, μετά από 156 ολόκληρα χρόνια, και συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 1979 στήθηκε ένα απέριττο και σεμνό μνημείο – αναμνηστική στήλη από πελεκητή πέτρα της ίδιας της Καλιακούδας, για να μας θυμίζει τις θυσίες των προγόνων μας. Και, όπως γνωρίζουμε, το τίμημα ήταν πολύ βαρύ. Οι αρχηγοί Ζυγούρης Τζαβέλας, Νικολός Κοντογιάννης, Δήμος Κίτσιος, Καστανιώτης και 150-200 ακόμα πολεμιστές τους έπεσαν νεκροί. Αυτούς πρέπει να τιμάμε ιδιαίτερα και γι’ αυτούς υπάρχει εκεί η μαρμάρινη πλάκα, με χαραγμένους τους εμπνευσμένους στίχους του φωτισμένου και μεγάλου Δάσκαλου αείμνηστου Γιάννη Βράχα:
Τα βουνά μας μετερίζια
Όπλα η παλληκαριά
Οι θυσίες σας χαρίζουν
Σ’ όλους μας τη Λευτεριά.
Σημειώνεται πως το ΧΡΕΟΣ αυτό απέναντι στους πεσόντες ήρωες της Καλιακούδας και στις αγωνιστές της μάχης αυτής ξεπληρώθηκε από τον αείμνηστο Γιάννη Βράχα, ο οποίος είχε και την έμπνευση, αλλά διέθεσε και κόπους και χρήματα. Τα αποκαλυπτήριά του έγιναν στις 26 Αυγούστου 1979 με πανηγυρικό τρόπο.
Από το 1979 και στη συνέχεια κάθε χρόνο, συνήθως το τελευταίο 10ήμερο του Αυγούστου καθιερώθηκε πλέον και τελείται ή «γιορτή της Καλιακούδας», η μάχη της οποίας ήταν άγνωστη μέχρι τότε στην μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής. Και δεν καθιερώθηκε, φυσικά, προς τιμήν των Γιολδασαίων αλλά σε ανάμνηση των πεσόντων εκεί ηρώων.
Η Πανευρυτανική Ένωση αγκάλιασε από την αρχή τις εκδηλώσεις αυτές και συμμετείχε κατά το παρελθόν ενεργά με ομιλητές – μέλη των Διοικ. Συμβουλίων της κ.λπ.
Γ΄.- ΤΕΛΟΣ, ο συντάκτης της παραπάνω επιστολής του Συλλόγου «ΚΑΛΛΙΑΚΟΥΔΑ», θεωρεί «άστοχο και ανεπίτρεπτο τοπικοί σύλλογοι να εκφέρουν ιστορική κρίση…». Εμείς, όμως, Πιστεύουμε πως ιστορική κρίση μπορεί να «εκφέρει» ο κάθε φιλίστορας – μέλος ενός τοπικού συλλόγου και δεν πρέπει να υποτιμάται η κρίση του αυτή. Εξάλλου και ο σύλλογος «Καλλιακούδα» , ιστορική κρίση «εκφέρει» για τις παραπάνω αντιπροτάσεις μας…
Ειδικότερα, η ιστορική Πανευρυτανική Ένωση από της ιδρύσεώς της το 1955, και σύμφωνα με τις καταστατικές αρχές, όπως αυτές καθορίστηκαν από τους αείμνηστους ιδρυτές της Ανδρέα Πουρνάρα, Κ. Τσάτσο, Κ. Τριανταφυλλόπουλο και άλλους επιφανείς Ευρυτάνες, έθεσε ως πρώτιστο σκοπό τη διερεύνηση του ένδοξου παρελθόντος της πατρώας μας γης. Και αυτό πιστεύουμε πως το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Τούτο αποδεικνύει ο μεγάλος αριθμός των συνεδρίων, που με πρωτοβουλία της πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρη την Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας, και με την καθομολογούμενη επιτυχία τους. Στις χιλιάδες σελίδες των εκδοθέντων σχετικών πρακτικών έχει καταγραφεί ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού της γενέθλιας γης μας. Ένας λόγος και αυτός που βραβεύτηκε και από την Ακαδημία Αθηνών το 2011. Η Ένωσή μας, θεωρεί πως δικαιούται και υποχρεούται να κάνει προτάσεις, όπως και αυτή για τη μάχη της Καλλιακούδας και τους Γιολδασαίους…’’
