Ευρυτάνας εβδομάδας

11513

Όνομα:

Ηλίας

Ντζιώρας

Ιδιότητα:

Μαθηματικός-

Πανεπιστημιακός

(Ε.Μ.Π.)

Τόπος κατοικίας:

Αθήνα

Τόπος καταγωγής:

Βράχα Ευρυτανίας

Αγαπημένο σημείο στην Ευρυτανία:

Ι. Μονή Μεταμόρφωσης

του Σωτήρος Βράχας

Ξεχωριστή τιμή και μοναδική παρακαταθήκη για μας, η παρουσία στη στήλη αυτής της εβδομάδας, ενός από τους κορυφαίους Ευρυτάνες, του Ακαδημαϊκού κ. Ηλία Ντζιώρα.

ΕΠ. κ. Ντζιώρα έχετε αφιερώσει ένα μεγάλο, κομμάτι του έργου σας για την ανάδειξη των μνημείων και του φυσικού πλούτου της Ευρυτανίας. Ποια είναι η εφαλτήριος δύναμή σας;

ΗΝ. Πριν σας απαντήσω, θα παρακαλούσα να μου επιτρέψετε να σας υπενθυμίσω, αν και είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε καλλίτερα από εμένα, την πατριδολατρία και ιδιοσυγκρασία του Ευρυτάνα, αρκεί να θυμηθούμε τα λόγια του Κωστή  Παλαμά: «Πάρτε και φέρτε με ψηλά στα Καρπενήσια» και τα παραπονεμένα λόγια του   Ευρυτάνα  Ζαχαρία  Παπαντωνίου: « Αχ κάμπε Αττικέ με πλάνεψες κι εγώ

                        για τις ψηλές κορφές πονώ…

                        Και για  τραχιές ανηφοριές σηκώνω το

                        ΚΕΦΑΛΙ…!!!»           

ή το άλλο υπέροχο του Παπαντωνίου:

«Τη μάνα μου τη Ρούμελη

ν’αγνάντευα το λαχταρώ.

Ψηλά που με νανούριζες

καϋμένο Καρπενήσι…»

Και τώρα απαντώ στην ερώτησή σας:

Η  Ευρυτανία είναι ο τόπος των βουνών και των νερών. Τα Άγραφα, ο  Τυμφρηστός, ο Μέγδοβας, ο Αγραφιώτης και ο Αχελώος  αποτελούν  κυρίαρχα στοιχεία του φυσικού της περιβάλλοντος, το οποίο επέδρασε καταλυτικά στη δημιουργία του υλικού και πνευματικού πολιτισμού της στον ρου της ιστορίας.

Οι ίδιοι γεωμορφολογικοί παράγοντες οι οποίοι κράτησαν στην αρχαιότητα το βόρειο τμήμα της Αιτωλίας (σημερινή Ευρυτανία) μακριά από τον πολιτισμό των πόλεων, ευνόησαν την οικονομική και πολιτιστική του ανάπτυξη στην περίοδο  της Τουρκοκρατίας. Χάρη στο καθεστώς αυτονομίας το οποίο παραχώρησαν οι Τούρκοι, κρίνοντας ασύμφορο τον στρατιωτικό έλεγχο της  περιοχής, λόγω του δύσβατου του εδάφους και του ανυπότακτου χαρακτήρα των κατοίκων, δεκάδες ναοί και μονές ιδρύονται ή ανακαινίζονται και διακοσμούνται, ενώ παράλληλα κατασκευάζονται εντυπωσιακά τεχνικά έργα υποδομής. Η πολιτιστική δραστηριότητα κορυφώνεται με την ίδρυση τον 17ο αι. των φημισμένων  Σχολών του Καρπενησίου και της Γούβας Βραγγιανών από τον Ευγένιο Γιαννούλη τον Αιτωλό και τον 18ο αι. του Φουρνά από τον Διονύσιο, μετατρέποντας μια φαινομενικά απομονωμένη  περιοχή σε πυρήνα πνευματικής αναγέννησης και καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ο μνημειακός αυτός πλούτος συνιστά ένα πολύτιμο πολιτιστικό κεφάλαιο, το οποίο θα πρέπει να διαφυλάξουμε με κάθε τρόπο, παρά τις δυσκολίες και να παραδώσουμε αλώβητο στις επόμενες  γενιές ως παρακαταθήκη.

EΠ. Αν σας ζητούσαμε να ξεχωρίσετε την πιο δυνατή εικόνα ή μια ανάμνηση που έχετε για την Ευρυτανία, ποια θα ήταν αυτή;

ΗΝ. Θα ξεκινήσω με μια ανάμνηση: Ήμουν  επτά περίπου χρονών ΄όταν ήρθε διαταγή να εκκενώσουμε όλα τα ορεινά χωριά της Ευρυτανίας. Ήταν   φθινόπωρο… Τα σπίτια μας ήταν γεμάτα προμήθειες για τον χειμώνα και εμείς έπρεπε να  πάρουμε μαζί μας μόνο τα απαραίτητα. Τι να πρωτοπάρουμε. Οι χωριανοί ήταν ανάστατοι και όλοι τα είχαμε χαμένα. Θυμάμαι τους γονείς μου που φόρτωσαν στα ζώα ό,τι μπορούσαν και φορτωμένοι και οι ίδιοι στις πλάτες, αφήσανε το χωριό και πήρανε τις ανηφοριές και τα  ρέματα πεζοί με κατεύθυνση τον ΄Αη-Γιώργη. Ένα  καραβάνι από φορτωμένα ζώα και ανθρώπους με τον ίδιο προορισμό, χωρίς να ξέρουμε πού θα καταλήξουμε… Στο δρόμο, στο ελατοδάσος  πάνω από  Χόχλια – Πετράλωνα -΄Αγιο  Χαράλαμπο προς  Παλαιόκαστρο -΄Αγιο Γεώργιο συναντήσαμε και άλλους συμπατριώτες μας και μεταξύ αυτών ήταν και ένα κοριτσάκι «φορτωμένο» με ένα αυτοσχέδιο κλουβί με τις κότες του και στην αγκαλιά του είχε το γάτο του, τον «Ασπρούλη», ο οποίος σε μια στιγμή «αγρίεψε» από τον πολύ κόσμο και το θόρυβο και με ένα άλμα έφυγε από την αγκαλιά του μικρού κοριτσιού και χάθηκε από το φόβο του μέσα στο πυκνό από έλατα δάσος και μαζί του «χάθηκε…» και το κοριτσάκι που κλαίγοντας έψαχνε να βρει τον… αγαπημένο του… «Ασπρούλη».

Και τώρα μια δυνατή … εικόνα:

Όταν έληξε ο εμφύλιος, επιστρέψαμε, νομίζω Ιούνιος-Ιούλιος 1950, στα χωριά μας. Η εικόνα που αντικρίσαμε δεν περιγράφεται, παντού «αποκαΐδια»,  βομβαρδισμένο τοπίο «σοκ και δέος», «φόβος και τρόμος»,  «αναστεναγμοί και δάκρυα», γονείς και παιδιά, για μια εβδομάδα δεν πίναμε ούτε νερό, γιατί δεν κατέβαινε στο λαρύγγι μας… τέτοιες εικόνες να μη ξανάρχονται… και ειδικά σε μικρά παιδιά.                         

ΕΠ. Έχετε για πολλά χρόνια διατελέσει Πρόεδρος στο «Λαογραφικό Ιστορικό Μουσειακό Κέντρο Εύρυτος». Ποιος είναι ο στόχος του συγκεκριμένου κέντρου;

ΗΝ. Σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να διευκρινίσω μερικά θέματα:

Το έτος 2006 ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αλ. ΚΟΝΤΟΣ με το υπ’ αριθμ. Πρωτ. 4290, Αθήνα 24-5-2006 Απόφαση 11115/24-5-2006 και

ΘΕΜΑ: «Παραχώρηση δωρεάν χρήσης του δασικού κτιρίου, που βρίσκεται στην πόλη του Καρπενησίου, στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ευρυτανίας για τη δημιουργία Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου».

Δηλαδή η παραχώρηση του κτιρίου έγινε, με την παραπάνω απόφαση, στη Νομαρχία Καρπενησίου και σήμερα το κτίριο ανήκει στην περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας (κ. Τασιός).

Το «Ιστορικό-Λαογραφικό-Μουσειακό Κέντρο Ευρυτανίας – “Ο Εύρυτος”»  ιδρύθηκε στις 27-3-2002 σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Απόφαση με αύξ.αρ. 23859 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών.

Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του καταστατικού, σκοποί του σωματείου είναι: Η ανέγερση ενός ειδικά σχεδιασμένου κτιρίου ή η εξεύρεση ενός καταλλήλου κτιρίου για την στέγαση των αρχαιολογικών ευρημάτων  που έχουν βρεθεί και όσα τυχόν ανακαλυφθούν στο μέλλον από αρχαιολογικές ανασκαφές.

Όμως σοβαρές αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ευρυτανία άρχισαν να γίνονται από το 2018 με θεαματικά αποτελέσματα (κλαψι – 2018).

ΕΠ: Δεν είναι λίγες οι φορές που οι Ευρυτάνες σάς έχουν βραβεύσει και τιμήσει τόσο για το έργο σας, όσο και για την ηθική και υλική προσφορά. Πώς εισπράττετε αυτές τις διακρίσεις;

ΗΝ: Είναι μία δύσκολη ερώτηση, αλλά θα σας απαντήσω ειλικρινά: Σε κάθε βράβευσή μου, στην «Αποφώνηση» για να μην κουράζω τους φίλους, συμπατριώτες μου Ευρυτάνες και τους επισήμους που με τιμούν με την παρουσία τους και έρχονται από πολύ μακριά για να με τιμήσουν με την παρουσία τους, αφού τους ευχαριστήσω θερμά, τονίζω κάτι που πιστεύω ακράδαντα, τόσο εγώ όσο και η οικογένειά μου, ότι «δεν κάναμε τίποτε περισσότερο απ’ ό,τι είχαμε καθήκον και υποχρέωση ως Ευρυτάνες να κάνουμε για τη γενέτειρά μας και την Ευρυτανία μας, που τόσο αγαπάμε, όπως και εσείς. Η Ευρυτανία μας είναι ένας τόπος απαράμιλλου φυσικού κάλλους με ιστορία, πολιτισμό, παραδόσεις και γνήσιους και αγνούς ανθρώπους και μας έχει όλους ανάγκη. Όλοι πρέπει να προσφέρουμε, δεν περισσεύει κανείς!».

ΕΠ. Σε λίγο ανοίγει τις πόρτες του το Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού Ευρυτανίας, στη δημιουργία του οποίου έχετε συμβάλλει. Πείτε μας δυο λόγια για την ολοκλήρωση αυτού του έργου.

ΗΝ. Η δημιουργία  του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού Ευρυτανίας (ΚΙΠΕ)  αποτελεί μια σημαντική προσπάθεια παρουσίασης του μεγάλου ιστορικού και πολιτιστικού αποθέματος της  ευρύτερης περιοχής της Ευρυτανίας. Ο βασικός στόχος του Κέντρου είναι μέσα από τη συνοπτική διήγηση της ιστορίας της Ευρυτανίας να γνωρίσει την περιοχή στους κατοίκους της και τον επισκέπτη και κεντρίσει το ενδιαφέρον τους για περαιτέρω γνωριμία μέσα από το σύνολο της ιστορικής, πολιτιστικής, αρχιτεκτονικής, περιβαλλοντικής και πολιτισμικής παράδοσης της περιοχής, μέσω της έκθεσης και της χρήσης νέων τεχνολογιών. Η έκθεση θα παρουσιάζει την εξέλιξη της Ευρυτανίας διαχρονικά από την αρχαιότητα μέχρι και την νεότερη ιστορία. Στο κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού ο επισκέπτης θα μπορέσει να διαπιστώσει τη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας και τα πλεονεκτήματα της σε έναν πολιτιστικό οργανισμό.

Για την ολοκλήρωση αυτού του έργου είναι σε πρώτη φάση η ίδρυση «μουσειακής βιβλιοθήκης» και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για περαιτέρω έρευνα των επισκεπτών σε επιλεγμένα βιβλία και σπάνιες εκδόσεις σχετικά με την ιστορία της Ευρυτανίας και του Λαϊκού της Πολιτισμού. Επιπρόσθετα η μουσειακή βιβλιοθήκη θα παρέχει υποστήριξη τόσο στο προσωπικό του μουσείου, όσο και στο σχεδιασμό και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε μαθητές-σπουδαστές, ερευνητές και ενήλικες.

Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους εμπνευστές αυτής της «πρωτοποριακής ιδέας», τον Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδος  κ. Κ. Μπακογιάννη και τον Αντιπεριφερειάρχη Ευρυτανίας κ. Αρ. Τασιό καθώς και στους ταλαντούχους μουσειολόγους-σχεδιαστές Ηλιάνα Ζιώγα και Θανάση Αθανασιά που βρίσκονται πίσω από τις ειδικές κατασκευές.

Θα προτείνω ως Πρόεδρος του «Εύρυτου» μελλοντικά να ιδρυθεί ένας σύλλογος «Οι Φίλοι του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού Ευρυτανίας».

Το χωριό και το Ιστορικό Μοναστήρι της Βράχας στον πυρήνα όλης αυτής της υπηρεσίας στην Ευρυτανία

Ευρυτάνες τίμησαν τον κ. Ηλία Ντζιώρα και τη σύζυγό του κα Νάνσυ Ντζιώρα για τη μεγάλη προσφορά τους στον πολιτιστικό και κοινωνικό χώρο

Μερικές από τις τιμητικές διακρίσεις στον κ. Ντζιώρα από την Ιερά Μητρόπολη Καρπενησίου και το Δήμο Καρπενησίου