Ευρυτάνας εβδομάδας

12494

Όνομα: Δημήτρης Μαντζιούτας
Ιδιότητα: Ελεύθερος επαγγελματίας – Τεχνήτης πέτρας
Τόπος διαμονής: Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας
Τόπος καταγωγής: Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας

Η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου πολλές φορές δεν περνάει από τα συγγράμματα, τα μουσεία, τα συνέδρια, αλλά από τα χέρια ενός τεχνήτη. Ο Δημήτρης Μαντζιούτας εκπροσωπεί τους ελάχιστους εναπομείναντες γνώστες της τέχνης της πέτρας στην Ευρυτανία και προσωποποιεί τη συνέχεια της κληρονομιάς στο αύριο. Ένας νέος, με μια τέχνη από το χθες και με μια αληθινή αγάπη για τη δουλείας του, μοναδική αρχή για την πολιτισμική συνέχεια ενός τόπου…

ΕΠ. Από που ξεκινάει η οικογενειακή σας παράδοση και η ενασχόληση με την πέτρα;
ΔΜ. Ο παππούς Μαντζιούτας Ιωάννης ήταν αυτοδίδακτος ήταν ο πρώτος μάστορας πέτρας της οικογένειας, και ξεκίνησε περίπου την δεκαετία του 50. Μετά ο πατέρας μου Μαντζιούτας Κωνσταντίνος και συνεχίσαμε την παράδοση οι θείοι μου Μαντζιούτας Αλέξανδρος και Βασίλης, τα παιδιά τους και εγώ κι ο αδερφός μου Μαντζιούτας Δημήτρης και Γιάννης.
ΕΠ. Την τέχνη την μάθατε από τον πατέρα σας και σε τι ηλικία ξεκινήσατε;
ΔΜ. Την τέχνη την έμαθα πολύ μικρός κοντά στον πατέρα μου από 13 χρονών. Στην αρχή μόνο πελεκούσα τις πέτρες και σιγά σιγά έμαθα τους υπόλοιπους τρόπους αρμολογήματος και χτισίματος. Είναι μια δουλειά που απαιτεί κόπο και υπομονή. Όταν όμως ολοκληρωθεί ένα έργο δίνει τρομερή ευχαρίστηση. Από την αρχή δεν χρειάστηκε καθόλου να το σκεφτώ, μ’ άρεσε πολύ αυτό που έκανα, το συνέχισα και το συνεχίζω ακόμα. Ο πατέρα μου βλέποντας μας να συνεχίζουμε το επάγγελμά του και να το κάνουμε καλά νιώθει τρομερή ευχαρίστηση.
ΕΠ. Εσείς έχετε να κάνετε με ένα φυσικό υλικό όπως είναι η πέτρα και στο παρελθόν όλα τα σπίτια χτίζονταν με αυτό το υλικό. Σήμερα ποια είναι η εικόνα σε σχέση με τη χρήση της πέτρας στις κατασκευές σπιτιών;
ΔΜ. Οι περισσότερες εργασίες που γίνονται σήμερα είναι οι αναπαλαιώσεις πέτρινων κτιρίων. Για τα σύγχρονα κτίρια λόγω κόστους δεν προτιμούν την πέτρα. Παρόλα αυτά σήμερα συνδυάζονται ο παλιός με το σύγχρονο τρόπο. Τα παλιά πέτρινα σπίτια χτίζονταν μέσα έξω με πέτρα ενώ τα σύγχρονα χτίζονται εσωτερικά με τούβλο, μόνωση ανάμεσα, απέξω επένδυση πέτρας δίνοντας διαχρονικότητα στο κτίριο, περισσότερο χρόνο ζωής με λιγότερο κόστος. Η πέτρα σαν υλικό έχει τη μεγαλύτερη θερμοχωρητικότητα. Δηλαδή για να ζεσταθεί ένα κτίριο χρειάζεται μάζα για να κρατάει τη ζέστη. Η πέτρα λόγω του όγκου της δεν αφήνει τη ζέστη να φύγει τόσο γρήγορα έξω. Το αντίθετο συμβαίνει τους καλοκαιρινούς μήνες δίνοντας δροσιά στο σπίτι. Έτσι η πέτρα ποτέ δεν χάνει την αξία της στον χρόνο.
ΕΠ. Ποιοι είναι στην Ευρυτανία οι οικισμοί με τα περισσότερα πέτρινα σπίτια;
ΔΜ. Είναι οι Κορυσχάδες και το Μεγάλο Χωριό. Και η Παλιά Βίνιανη έχει πέτρινα σπίτια. Την πιο μεγάλη παράδοση την κρατούν οι Κορυσχάδες που συνεχίζονται και γίνονται νέα πέτρινα σπίτια ακόμα και σήμερα, λόγω πολεοδομικού χαρακτήρα του οικισμού.
ΕΠ. Η δουλειά σας είναι μια δουλεία που κάποιος που την κάνει έχει καλές αποδοχές. Θα είχε μέλλον στις επόμενες γενιές;
ΔΜ. Η πέτρα είναι τέχνη. Μια οικογένεια μόνο από αυτή τη δουλειά σήμερα δεν την ζεις. Λόγω του υψηλού κόστους δεν την προτιμά ο κόσμος. Μας συντηρούν στο επάγγελμα οι αναπαλαιώσεις κτιρίων.
ΕΠ. Τι σημαίνει όταν λέτε η πέτρα είναι τέχνη;
ΔΜ. Πρώτα πρέπει να ξέρεις να την πελεκάς. Πρέπει να ξέρεις πως θα χτίσεις την πέτρα. Παλιά τα σπίτια χτίζονταν με χώμα και ασβέστη. Τώρα τα νέα τα σπίτια χτίζονται με τσιμέντο. Για να φτιάξεις την πέτρα, να την δέσεις να την αρμολογήσεις θέλει μια τέχνη. Πρέπει να έχεις γνώσεις στον τρόπο που θα την πελεκίσεις, θα την χτίσεις, θα την αρμολογήσεις. Ένα πρόβλημα που παρουσιάζουν τα σημερινά κτίρια λόγω του τσιμέντου επειδή είναι υδρόφιλο τραβάνε υγρασία. Αν εκεί δεν την χτίσεις και την αρμολογήσεις σωστά θα έχεις προβλήματα υγρασίας στο σπίτι.
ΕΠ. Πιστεύετε ότι αυτή η δουλεία σας έχει διαμορφώσει σαν χαρακτήρα;
ΔΜ. Διαμορφώνει μερικός τον χαρακτήρα δίνοντας υπομονή και αντοχή σε σχέση με άλλες δουλειές .
ΕΠ. Με την αναπαλαίωση χτισμάτων δίνεται μια δεύτερη ζωή στο κτίσμα;
ΔΜ. Είναι σπίτια κυρίως ανθρώπων που αγαπούν τον τόπο τους, και θέλουν να κρατήσουν ‘ζωντανό’ το πατρικό τους. Αυτά τα κτίσματα έχουν άλλα 100 χρόνια ζωής μετά την ανακατασκευή. Υπάρχουν πολλά τέτοια κτίρια που μπορούσαν να διασωθούν και στο Μεγάλο Χωριό και στις Κορυσχάδες, στο Καρπενήσι και σε άλλα χωριά του νομού μας.
ΕΠ. Στα χωρία μας υπάρχουν και κάποια όμορφα πέτρινα καλντερίμια. Θα μπορούσαν να είναι περισσότερα;
ΔΜ. Βεβαίως, αν όλα αυτά γίνονταν καλντερίμια με πέτρες θα ήταν πολύ ωραίο έργο, μιας που είναι αρκετά ανθεκτική. Το μόνο μειονέκτημα είναι ότι ίσως με το τσιμέντο διαβρώνεται σε σχέση με το ποταμίσιο χώμα, δηλαδή με τον τρόπο που κατασκευάζονταν παλιά. Όμως ένα πράγμα που γίνεται σωστά έχει μεγάλη αντοχή στο χρόνο.
ΕΠ. Η διατήρηση και συνέχιση της τέχνης της πέτρας, είναι διατήρηση και συνέχιση της κληρονομιάς της Ευρυτανίας;
ΔΜ. Σίγουρα είναι. Παράδειγμα ένα έργο που υλοποιήσαμε στα Ψιανά Ευρυτανίας, όπου αναλάβαμε μια ανακατασκευή εκκλησίας με την επίβλεψη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Εκεί διατηρήθηκε όλη η αρχιτεκτονική παράδοση με τον πέτρινο ναό και την πέτρινη παραδοσιακή σκεπή, με πλάκες πέτρας αντί για κεραμίδια.

‘‘Τα κτίσματα έχουν άλλα 100 χρόνια ζωής μετά την ανακατασκευή’’

Το επάγγελμα το συντηρούν οι αναπαλαιώσεις παλιών πέτρινων κτιρίων

Ανακατασκευή εκκλησίας στα Ψιανά με την επίβλεψη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής παράδοσης

Η τέχνη της πέτρας. Είναι μια δουλειά που απαιτεί κόπο και υπομονή