Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΥΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΜΑΡΚΟ ΜΠΟΤΣΑΡΗ

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ            

Γράφει ο Κώστας Αντ. Παπαδόπουλος, Συνταξιούχος Δάσκαλος – Συγγραφέας

Η  19^η  Απριλίου εκάστου έτους έχει καθορισθεί ως  «Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης». Η απόφαση αυτή  της Ελληνικής Πολιτείας ήταν  και επιβεβλημένη και δίκαιη.  Και τούτο γιατί  η συμβολή  των Φιλελλήνων  στον ιερό αγώνα της Εθνεγερσίας μας,  είναι αναμφισβήτητα τεράστια και καθοριστική.   Η Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας, μάλιστα, όπως μας πληροφόρησε με σχετικό Δελτίο Τύπου,  προγραμμάτισε δοξολογία  στον Μητροπολιτικό Ι. Ναό Αγίας  Τριάδας Καρπενησίου κατά την παραπάνω ημερομηνία. Έτερον, ουδέν…  Επειδή, όμως, και ο τόπος μας  συνδέεται άρρηκτα με πρόσωπα και γεγονότα,  σχετικά με τον φιλελληνισμό, θα πρέπει να γίνει έστω και μια μικρή αναφορά, ενδεικτική, έστω… Για το σκοπό αυτόν και  σε ένδειξη σεβασμού την ιστορική μας μνήμη γράφηκε και το παρόν κείμενο.  

Όπως σημειώνεται στο παραπάνω Π. Δ/γμα, η 19^η Απριλίου  ταυτίζεται με την επέτειο του θανάτου του μεγάλου Άγγλου  φιλέλληνα Λόρδου Μπάυρον (Byron) Tζώρτζ Γκόρντον, γνωστού  με το εξελληνισμένο όνομα Βύρων (Λονδίνο 1788-Μεσολόγγι 1824), ο οποίος, όπως και πολλοί άλλοι φιλέλληνες, έδειξε, συν τοις άλλοις και  μιαν ιδιαίτερη εύνοια προς τον πιο «διεθνή ήρωα του 1821»,  τον ήρωα του Κεφαλοβρύσου,  τον Μάρκο Μπότσαρη.

 Η εύνοια αυτή  καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι ο Λόρδος Βύρων όταν έφθασε στο Μεσολόγγι το 1824  αμέσως έτρεξε στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη, που τον θεωρούσε σαν τον ιερότερο τόπο της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου, για να τον προσκυνήσει και να ορκιστεί πάνω σ΄ αυτόν! Η σκηνή αυτή ήταν και η πηγή  έμπνευσης της θαυμάσιας  επιζωγραφισμένης λιθογραφίας του Ιταλού καλλιτέχνη  Ludovico Lipparini (1800-1856). Αντίγραφο  του έργου αυτού φιλοτέχνησε και ο λαϊκός ζωγράφος Σωτήριος Χρηστίδης (1858-1940). Τον αγαπημένο του πολέμαρχο τον συνάντησε κάπως αργά…

Αλλά και ο  Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός  εμπνεύστηκε στίχους του από τη «συνάντηση» αυτή του Λόρδου Βύρωνα  και του αγαπημένου του πολέμαρχου Μάρκου Μπότσαρη, έστω και αν αυτή ήταν στον τάφο του δεύτερου! Εξάλλου τους ύμνησε και τους δύο ιδιαίτερα, τον μεν Μάρκο   Μπότσαρη με την υπέροχη ωδή του «Εις Μάρκο Μπότσαρη», τον δε Λόρδο Βύρωνα με  άλλη  ωδή του, «Εις τον θάνατον του Λόρδου Βύρωνα».

Ο διακεκριμένος Φιλόλογος και Διδάσκαλός μου Παναγιώτης Κ. Βλάχος γράφει σχετικά:[1]

«…Αντάξιον του ηρωισμού του υμνητήν εύρεν ο Μπότσαρης και τον εθνικόν μας ποιητήν Διονύσιον Σολωμόν… 

Χαρακτηριστικώς σημειούται ότι και η πλέον ευεργετική  της ηρωικής Ελλάδος επί την ψυχήν του μεγάλου φιλέλληνος Λόρδου Βύρωνος επίδρασις συντελείται εις το Μεσολόγγι και εμπρός εις τον τάφον του Μπότσαρη. Εις μίαν ιεράν στιγμήν βαθείας περισυλλογής και μελέτης του Άγγλου φιλέλληνος, εις μίαν γόνιμον ρέμβην του η κατ΄εξοχήν τροφοδοτούσα τους ευγενείς στοχασμός του μορφή είναι η του Μάρκου Μπότσαρη.

Πές μου, ανδρείε, τι μελετούνε

οι γενναίοι σου στοχασμοί,

που πολλή ώρα αργοπορούνε

εις του Μάρκου την ταφή;

                …Επάνω εις τον τάφον του Μπότσαρη ολοκληρώνεται η μυστική ένωσις του μεγάλου φιλέλληνος με την Ελλάδα…».

                Αλλά και η μεγάλη εκτίμηση του Μάρκου Μπότσαρη προς τον Λόρδο Βύρωνα καταφαίνεται και  το από 6 ή 8 Αυγούστου (παραμονή της θυσίας του) γράμμα του πρώτου, από την περιοχή του Καρπενησίου, προς τον δεύτερο, που βρισκόταν τότε στην Κεφαλλονιά:

 «Το γράμμα σας καθώς και του σεβασμιωτάτου κ. Ιγνατίου μ’ ενέπλησαν χαράς. Η Εξοχότης σας είναι ακριβώς ο άνθρωπος οπού μας εχρειάζετο. Κανέν εμπόδιον ας μην σταματήση τον ερχομόν σας εις το μέρος τούτο της Ελλάδος. Πολυάριθμος στρατός εχθρικός μας απειλεί, αλλά με την βοήθειαν του Θεού και της Εξοχότητός σας, θα εύρη εδώ την πρέπουσαν αντίστασιν.  Απόψε σκοπεύω κάτι να επιχειρήσω εναντίον ενός σώματος Αλβανών εξ έξ  ή επτά χιλιάδων, στρατοπεδευμένων σιμά εις αυτό το μέρος. Μεθαύριον  θ΄αναχωρήσω με μερικούς άνδρας μου, διά να έλθω προς απάντησιν της Εξοχότητός σας. Μη βραδύνετε πολύ να έλθετε. Σας ευχαριστώ διά την αγαθήν γνώμην που έχετε διά τους συμπατριώτας μου, ελπίζω δε ότι δεν θα την εύρητε αδικαιολόγητον. Σας ευχαριστώ και πάλιν διά την φροντίδα οπού ελάβετε τόσον γενναίως υπέρ αυτών.

                                                          Σας  παρακαλώ να με θεωρείτε φίλον

                                                                                  Μάρκος Μπότσαρης».   

                Η παραπάνω επιστολή δημοσιεύθηκε από τον φίλο και συνοδό του Βύρωνα, τον Γκάμπα, ο  οποίος γράφει, μεταξύ άλλων:  «… Ούτως έγραφεν ο ανδρείος Βότσαρης, η επιστολή δε αύτη είναι η τελευταία εξ όσων έγραψε…»[2] .

                Δυστυχώς οι δύο πρωταγωνιστές μας,  ο Μάρκος Μπότσαρης και ο Λόρδος Βύρων,  δεν συναντήθηκαν ποτέ  εν ζωή. Ο δεύτερος,  όμως ορκίστηκε στον τάφο του πρώτου και ο όρκος του τηρήθηκε. Παρά τον πρόωρο χαμό του, που ματαίωσε πολλά σχέδιά του,  με  επιστολές του, από το Μεσολόγγι προς  τις αυλές της Ευρώπης, προσέφερε πολλά για τη Λευτεριά της πατρίδας μας. Πέθανε το 1824 στο Μεσολόγγι. Τα σπλάχνα του, ως γνωστόν,  φιλοξενούνται  στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως  του Μεσολογγίου, η οποία με

ψήφισμά της: «… Ευεργέτην αυτόν ανακηρύττει, και Πολίτην Μισολογγίτην ψηφίζεται των αυτών αυτοίς απολαύοντα δικαίων, και αναγράφει τούτο εν τοις αρχείοις της Πόλεως…».

_______________________________________________________________

¹ Παναγιώτης Κ. Βλάχος, «Ο Μάρκος Μπότσαρης εις την Ιστορίαν και την Ποίησιν», Πρακτικά Συνεδρίου «Η Ευρυτανία κατά τους Επαναστατικούς και Μετεπαναστατικούς Χρόνους, 170 χρόνια από τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη», Επιμέλεια Κλ. Σ. Κουτσούκης – Κ. Αρώνη – Τσίχλη. Επιστημονική Βιβλιοθήκη ΕΚΠΕ, Αθήνα 1995.

2 Ανδρέας Σώκος, «1823 Καρπενήσι, Ανατολικό, Μεσολόγγι», Αθήνα 1974

Επιζωγραφισμένη λιθογραφία του Ludovico Lipparini, Βενετία.

---