Όταν πήγε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στα γραφεία της εφημερίδας «Ακρόπολις» για να παραδώσει ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα, ο Σταμάτης Σταματίου δεν τον αναγνώρισε. Μάλιστα σχημάτισε την εντύπωση ότι ήταν κάποιος άπορος που πήγε να πάρει τις 10 δραχμές για τα Χριστούγεννα, όπως όλοι οι φτωχοί της εποχής. Ο Παπαδιαμάντης τις πήρε, αλλά ήθελε να δώσει και το κείμενό του. Ακολουθεί ο χαρακτηριστικός διάλογος, όπως τον κατέγραψε ο Σταμάτης Σταματίου:
«-Κι αυτά τι να τα κάμω; -Δεν τα θέλετε; Και μου έδειχνε κάτι χαρτιά. Νόμισα πως ήταν πιστοποιητικά απορίας. –Κράτησέ τα δεν μας χρειάζονται. Εσείστηκε, λυγίστηκε ολίγο, έκανε σκυφτός να φύγει, ξαναγύρισε. -Τότε αφού δεν σας χρειάζονται αυτά, εγώ με τι δικαίωμα θα πληρωθώ;
-Δεν πειράζει, αρκούμεθα εις τον λόγον σας. Χριστούγεννα είναι τώρα. –Μα δεν παίρνετε εσείς τα χρήματα, σας τα δίνουμε εμείς ! –Ε τότε, πάρτε τα και σεις ετούτα που μου ζητήσατε. Και τα άφησε σιγά σιγά μαλακά επάνω στο τραπέζι. Εσκέφθηκα μήπως του ζήτησε τίποτα πιστοποιητικά το λογιστήριο. –Μα τι είναι, επί τέλους αυτά, του λέω, που πρέπει απαραιτήτως να τα πάρουμε; Το διήγημα των Χριστουγέννων που μου εζητήσατε. – Το διήγημα των Χριστουγέννων… και ποιος είσθε εσείς ; Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ! –Ο ίδιος ; -Ο ίδιος και ολόκληρος!
Έπεσε το ταβάνι και με πλάκωσε, η πέννα έφυγε από τα χέρια μου, όλα εκεί μέσα, εικόνες, καρέκλες, βιβλία, εφημερίδες, σαν να στροβιλίστηκαν γύρω μου και έκανα ώρα να συνέλθω. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ! Αυτός ο πρίγκηψ των Ελλήνων λογογράφων, που τον φανταζόμουνα ακτινοβολούντα, γελαστόν, ωραίον, καλοντυμένον, ευτυχή, γεμάτον εγωισμόν, αέρα και μεγαλοπρέπεια, αυτός! Αυτός ο μαλακός, ο δειλός, ο φοβισμένος και τσαλακωμένος άνθρωπος, που στεκότανε με συστολή μαθητού επιμελούς, εκεί ενώπιόν μου! Αυτός μας έδωκε γλύκες πνευματικές και συγκινήσεις ψυχικές, που ανιστόρησε κόσμους θαλασσινούς κι εζωντάνεψε, εμπρός μας, ανθρώπους μακρινούς κι αγνώστους, που τους έκανε δικούς μας, σαν να περάσαμε μια ζωή, αυτός σε μια τέτοια κατάσταση, εκεί ενώπιόν μου! Του έσφιξα το χέρι χωρίς να ημπορώ ούτε μια λέξη να προφέρω. Από την ταραχή μου και τη σαστιμάρα μου ούτε το φως δεν άναψα. Αισθάνθηκα ένα τρεμουλιαστό χέρι να σφίγγει το δικό μου και τον έχασα μέσα στο σκοτάδι… Έμεινε όμως πίσω μια μοσχοβολιά κεριού, που λιώνει εμπρός στις άγιες εικόνες, κάτι από καντηλιού το σβήσιμο, κάτι από θυμιατού πέρασμα μακρινό, μακρινό πολύ…» (Από Σύναξη Οσίας Μαρίας).
Αυτός ήταν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και η ταπεινότητά του. Ένας απ’ τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, γνωστός ως ο «άγιος των ελληνικών γραμμάτων», η «κορυφή των κορυφών» κατά ένα άλλο επίσης μεγάλο των γραμμάτων, τον Κων/νο Καβάφη. Καλά Χριστούγεννα σε όλους…!
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν.Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)
