Κωνσταντίνος Τριανταφυλόπουλος

Νομικός, Πολιτικός, Διοικητής Εθνικής Τράπεζας

                            (1881 – 1966)

Ανάμεσα στους Έλληνες που σημάδεψαν την κοινωνική και πνευματική ζωή του προηγούμενο αιώνα υπάρχει το όνομα ενός Ευρυτάνα, του Καρπενησιώτη Κωνσταντίνου Τριανταφυλόπουλου.

‘‘Ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους νομικούς της νεώτερης Ελλάδας, υπήρξε επίσης πρότυπο επιστήμονα που δεν έμενε κλεισμένος στην επιστήμη του, περιοριζόμενος στον επιστημονικό του (και επαγγελματικό) μόχθο και επαναπαυόμενος στις επιστημονικές του δάφνες (τις οποίες πράγματι έδρεψε, εν ζωή). Παράλληλα προς την επιστημονική του δραστηριότητα, εμφορούμενος από προοδευτικές κοινωνικές ιδέες και χαρακτηριζόμενος από ιδιαίτερη ευαισθησία για τις αξίες της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης, παρακολουθούσε τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής του και της κοινωνίας του και μετείχε ενεργά και πρωταγωνιστικά σε πρωτοβουλίες που αποτέλεσαν σταθμούς στη δημοκρατική εξέλιξη και πνευματική πορεία της χώρας.’’ Αναφέρουν στο λεύκωμά τους τα ΝΕΑ.

Η σταδιοδρομία

Γεννήθηκε στο Καρπενήσι, τελείωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στο Β΄ Γυμνάσιο Πατρών και σπούδασε νομική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, του οποίου και έγινε διδάκτωρ, συμπληρώνοντας τις σπουδές του στη Γερμανία. Το 1908 εξελέγη υφηγητής Ρωμαϊκού δικαίου και το 1918 τακτικός καθηγητής αστικού δικαίου παραμένοντας στη θέση αυτή μέχρι και το 1951 οπότε και αποχώρησε με τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή. Ως πανεπιστημιακός, ασχολήθηκε επίσης με τη μελέτη του βυζαντινού δικαίου. Το 1921 απολύθηκε από την θέση του για πολιτικούς λόγους και επέστρεψε πάλι το 1923. Διετέλεσε δύο φορές κοσμήτορας της νομικής σχολής Αθηνών κατά τις περιόδους 1926 – 1927 και 1936 – 1937, διευθυντής του νομικού σπουδαστηρίου καθώς και μέλος της συντακτικής επιτροπής για την εκπόνηση Αστικού κώδικα. Το 1933 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας διετέλεσε πρόεδρος το 1948, και το 1938 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Συγκριτικού Δικαίου της Λιέγης.

Το 1913 διορίστηκε γενικός γραμματέας διοικήσεως των νήσων του Αιγαίου και το 1928 νομικός σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. To 1913 δημοσίευσε την πρώτη νομική εργασία που γράφτηκε στη δημοτική. Συγκεκριμένα στα 1913, 1915 και 1921, είτε με τα αρχικά του (ΚΤ) είτε με το ψευδώνυμο Μαλαξός θα δημοσιεύσει στο Δελτίο Εκπαιδευτικών Ομίλου τέσσερις παρουσιάσεις νομικών βιβλίων γραμμένες στη δημοτική. Το 1944 τοποθετήθηκε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1945. Είχε χρηματίσει υπουργός δικαιοσύνης στις κυβερνήσεις Γεωργίου Κονδύλη 1926 και Αλέξανδρου Παπαναστασίου 1932 καθώς και προσωρινός υπουργός εθνικής οικονομίας στην κυβέρνηση Παπαναστασίου (1932). Επίσης υπήρξε μέλος της κοινωνιολογικής Εταιρείας.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 22 Φεβρουαρίου 1966. Γιος του ήταν ο Ιωάννης Τριανταφυλλόπουλος επίσης νομικός, πολιτικός και Καθηγητής Πανεπιστημίου. Ο Τριανταφυλλόπουλος, όχι μόνο σύντομα διακρίθηκε, αλλά έγινε ο πρωτεργάτης μιας νέας εποχής άνθησης της νομικής επιστήμης

Ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος το 1911, σε ηλικία τριάντα ετών. Φωτογραφία από τη συλλογή Ιω. Κ. Τριανταφυλλόπουλου, δημοσιευμένη στην Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος. 1828-1964, τόμ. Γ’, του Σπ. Β. Μαρκεζίνη – Ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος. Φωτογραφία την εποχή που είναι κοσμήτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από την πανηγυρική έκδοση του Πανεπιστημίου Αθηνών Εκατονταετηρίς 1837-1937, Αθήνα 1937

Η Κοινωνιολογική Εταιρεία & ο Εκπαιδευτικός Όμιλος

 Το 1908, ίδρυσε με τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, τον Παναγιώτη Αραβαντινό, τον Αλεξανδρο Δελμούζο, τον Θαλή Κουτούπη, τον Αλέξανδρο Μυλωνά και τον Θρασύβουλοο Πετιμεζά την Κοινωνιολογική Εταιρεία. Σε όλη τη σταδιοδρομία του είχε ευαισθησία στα κοινωνικά προβλήματα και με τις πρωτοποριακές μελέτες τα βάζει πάντα στο επίκεντρο τις επιστημονικής διερεύνησής του. Τα μέλη της Εταιρείας παίρνουν το 1909 θέση υπέρ της Επανάστασης στο Γουδί, επιδίδοντας στον αρχηγό του Στρατιωτικού Συνδέσμου συνταγματάρχη Ν. Ζορμπά το ιστορικό υπόμνημα με τίτλο «Τι πρέπει να γίνει».

Το 1910 ο Τριανταφυλλόπουλος γίνεται ιδρυτικό μέλος (μαζί με τους Βλ. Γαβριηλίδη, Αλ. Δελμούζο, Κ. Δεμερτζή, Αλ. Διομήδη, Λ. Ναβίλη, Ν. Καζαντζάκη, Ανδρ. Καρκαβίτσα, Κ. Κατσίμπαλη, Αλ. Παπαναστασίου κ.ά.) του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Στο Δελτίο του Ομίλου αναπτύσσει θέματα στη δημοτική. Τάσσεται δημόσια υπέρ του Κωστή Παλαμά, ο οποίος ενώ κατείχε τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Πανεπιστημίου Αθηνών είχε κληθεί σε απολογία από το υπουργείο Παιδείας, έγραφε στη δημοτική.

Θεμελιωτής της σύγχρονης Νομικής Επιστήμης

Η μεγάλη συμβολή του Τριανταφυλλόπουλου είναι στο χώρο της νομικής επιστήμης και της αναμόρφωσής της. Με την συμβολή του καθιερώνεται νέα μέθοδος στην ερμηνεία του Δικαίου και εισάγει τα νέα ρεύματα της ευρωπαϊκής σκέψης στη μεθοδολογία του Δικαίου. Εισαγωγή του στις Γενικές Αρχές του Αστικού Δικαίου (1926) αποτελεί εύγλωττη έκφραση της φιλοσοφικής και κοινωνιολογικής σκέψης που εμφύσησε στην ελληνική νομική επιστήμη, αναφέρει ο Μιχάλης Σταθόπουλος, Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Με το έργο του επηρεάζει καθοριστικά και τη σύνταξη του Αστικού Κώδικα.

Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας

Αν και υπήρξε ένας από τους πιο βραχύβιος διοικητές της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας από τις 16 Νοεμβρίου 1944 στις 20 Ιανουαρίου 1945, ανέλαβε τη διοίκηση του πιστωτικού ιδρύματος της χώρας σε μία κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο αμέσως μετά την απελευθέρωση της πατρίδας από τη γερμανική κατοχή, η οποία εκτός των άλλων είχε ως συνέπεια την πλήρη κατάρρευση της οικονομίας και ως επακόλουθο την αποδιοργάνωση τραπεζικού συστήματος. Η επιλογή του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλόπουλου να τεθεί επικεφαλής ενός εκ των βασικών κλάδων της οικονομίας της χώρας σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή δεν είναι τυχαία. Η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και οικονομικό επιτελείο το οποίο αποτελούσε ο Αλέξανδρος Σβώλος Υπουργός Οικονομικών, ο Ηλίας Τσιριμώκος ως Υπουργός Εθνικής οικονομίας και ο Άγγελος Αγγελόπουλος ως Υπουργός Οικονομικών, επιλέγει μία προσωπικότητα η οποία διαθέτει δημοκρατικές περγαμηνές, αρετή, γνώση της τράπεζας, επιστημοσύνη και την έξωθεν καλή μαρτυρία. Αναφέρει στην αφιερωματική έκδοσή του προς τιμή του η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Η  προτομή του βρίσκεται μπροστά από την Εθνική Τράπεζα, στην κεντρική πλατεία Καρπενησίου.

Η αφιερωματική έκδοση της Εθνικής Τράπεζας για το έργο του

Πηγές: www.nbg.gr. www.tanea.gr