Γράφει ο Στέφανος Σταμέλλος, οικολόγος
Εφτά (7) αιτήσεις* για Μικρά Υδροηλεκτρικά (ΜΥΗΕ) συνολικής ισχύος 7,651 MW έχουν κατατεθεί στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για το Αγιατριαδίτικο. Αναφέρομαι στη Δημοτική Ενότητα Κτημενίων του Δήμου Καρπενησίου. Όσο και να θέλω να το αγνοήσω, δεν γίνεται. Όχι μόνο γιατί η Ευρυτανία έχει ανακηρυχθεί Περιφερειακό Πάρκο Ορεινής Αμιγούς Φύσης και Ορεινής Μεσογειακής Παραδοσιακής Κληρονομιάς, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Στερεάς Ελλάδας (ΦΕΚ 299/14.12.2018). Όχι μόνο γιατί το ρέμα “Αγιοτριαδίτικο” έχει χαρακτηριστεί ως “υδατόρεμα αναψυχής” σύμφωνα και με το Αναθεωρημένο Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο 5 του Κειμένου Τεκμηρίωσης 09-‘‘Επικαιροποίηση Μητρώου Προστατευόμενων Περιοχών’’ (ΥΠΕΝ, 2017).
Αλλά και γιατί είναι η πατρίδα μου∙ γιατί σε απόσταση 500 μέτρων από το ποτάμι είναι το πατρικό μου σπίτι, το σπίτι που γεννήθηκα∙ γιατί το Αγιατριαδίτικο το έχω περπατήσει πάνω κάτω πολλές φορές, σε όλο του σχεδόν το μήκος, γιατί τα χέλια, οι πέστροφες και τα μπριάνια, οι νεροκότσυφες, οι νερόκοτες, οι νεροφίδες, τα καβούρια, τα βατράχια, οι λιβελούλες, ακόμα έρχονται στα όνειρά μου∙ γιατί είναι το πανέμορφο παραποτάμιο δάσος με πλατάνια, ιτιές, πρίνους, φιλίκια και άλλα παρυδάτια φυτά∙ γιατί είναι ο «Μύλος του Βασίλη», ο Μυλαύλακας, η Νεροτριβή και τα Μαντάνια∙ γιατί είναι το Γεφύρι το τσιμεντένιο στο Μύλο, αλλά -ήταν- και το ξύλινο το Κουμπογιαννέικο∙ γιατί είναι ο Λυσσάρης∙ γιατί είναι το Θειαφονέρι και η Σπηλιά με τα αρχαία∙ γιατί είναι τα Στενά, το Κάστρο, η Λαγκάδα, το Τρανό το Στεφάνι και το Μεγαμελίσσι∙ γιατί είναι οι λογγιές και οι καλλιέργειες των προγόνων μας∙ γιατί ποτέ δεν θα ξεχάσω το μόνιμο μουρμουρητό του και το βουητό του, ειδικά όταν με τις κατεβασιές λυσσομανούσε ο Λυσσάρης. Και πιο προσωπικά αν θέλετε, γιατί εκεί στη Λαγκάδα ο παππούς μας είχε το μαντρί να ξεχειμωνιάζει τα ζωντανά του και γιατί εκεί έκανε το μπάνιο ο αδερφός του πατέρα μου, ο Νίκος, που κοιμήθηκε στην άκρη και «άρπαξε» πνευμονία για να πεθάνει το 1928 στα 18 του χρόνια.
Και δεν είναι μόνο συναισθηματικοί οι λόγοι, όπως θα πουν οι περισσότεροι. Δεν υπάρχει δίλημμα: ενέργεια από τη μια και φύση, βουνά, ποτάμια από την άλλη. Η οικολογική μου συνείδηση λέει πως όλα τα βιομηχανικού τύπου έργα των ΑΠΕ -υδροηλεκτρικά, αιολικοί σταθμοί, φωτοβολταικά- έχουν σημαντικές και ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις στη φύση. Λογικά όλα τα καινούργια έργα πρέπει να γίνονται πλέον με ιδιαίτερη περίσκεψη για τη διατήρηση και την προστασία της βιοποικιλότητας, της άγριας ζωής και φύσης. Να υπερασπιστώ δε ότι οι ανάγκες της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια, με βάση τους στόχους πάντα – και πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε: άλλο το εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο και άλλο το ηλεκτροπαραγωγικό μίγμα – καλύπτονται με τις υπάρχουσες ή/και ήδη εγκεκριμένες υποδομές – άλλωστε η Ελλάδα κάνει πρωταθλητισμό https://www.euro2day.gr/news/economy/article/2161975/protathlhtismo-kanei-h-ellada-ston-horo-ton-ape.html, όπως αναφέρουν τα αρμόδια υπουργεία – και δεν χρειάζονται νέα έργα μεγάλης κλίμακας και βιομηχανικού τύπου.
Η γνώμη μου είναι ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, που είναι και το ζητούμενο, μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους χωρίς να υπονομεύουμε τα οικοσυστήματα, ιδιαίτερα τα ορεινά, και τις Προστατευόμενες Περιοχές, καθώς και την παραγωγική γη. Τύποι ΑΠΕ λιγότερο επιβλαβείς στο τοπίο και τη φύση, όπως η γεωθερμία, τα ηλιακά συστήματα σε κάθε κτίριο και στέγη, κοντά στις υποβαθμισμένες περιοχές και κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων, μαζί με κάποιες μικρές τοπικές μονάδες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα για την σταθερότητα του συστήματος μας χρειάζονται. Χωρίς να ξεχνάμε βέβαια τις ενεργειακές κοινότητες, τη μέγιστη εξάπλωση σε μικρούς παραγωγούς, αλλά και τα οικιακά συστήματα μικρής κλίμακας. Άρα μιλάμε για παραγωγή με όρους βιωσιμότητας, κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής.
Και επειδή αναφερόμαστε σε ένα αναμφισβήτητα κοινωνικό αγαθό, την ηλεκτρική ενέργεια, δεν μπορεί αυτή η παραγωγή να γίνεται με όρους εμπορικούς και κερδοφορίας στο χρηματιστήριο∙ και μάλιστα να εργαλειοποιείται η κλιματική αλλαγή από αυτούς, που στο τέλος τέλος δεν την πολυπιστεύουν, όταν βασική προϋπόθεση για ένα βιώσιμο μέλλον είναι η εξοικονόμηση ενέργειας βασισμένη σε μία λιτή διαβίωση.
Οι αιτήσεις των ΜΥΗΕ στο Αγιατριαδίτικο ρέμα
Τα τρία αφορούν σε θέσεις πάνω από την Αγία Τριάδα, δύο (!) από το γεφύρι της Αγίας Τριάδας προς Πετράλωνα μέχρι το Μύλο του Βασίλη, ένα που περνάει ο αγωγός μέσα από τα Στενά(!) μέχρι τα Αμπέλια τα Δομιανίτικα και ένα αυτό στον Άγιο Νικόλαο Δομιανών, που έχει ήδη πάρει άδεια εγκατάστασης:
- Σκαματόρρεμα (Άδεια Παραγωγής) ΣΚΑΜΑΤΟΡΡΕΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΙΚΕ ισχύος 1,42 MW
- Πόρος (Άδεια Παραγωγής) ΑΔΜΗΤΗ ΙΚΕ ισχύος 1.2 MW
- Ρέμα Νεραϊδιάς (Αίτηση σε αξιολόγηση) ΝΑΝΚΟ_ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΒΕΤΕ ισχύος 0.89 MW
- Αμπέλια (Άδεια Παραγωγής) ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΒΕΛΩΤΑ ΙΚΕ ισχύος 0.98 MW
- Ρέμα Αγιατριαδίτικο (Αίτηση σε Αξιολόγηση) ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΛΑΧΟΣ – 0.48 MW (Επικάλυψη)
- Ρέμα Αγιατριαδίτικο (ΜΠΕ σε διαβούλευση έως 29/12) STRUCTOPIA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε ισχύος 2 MW
- Ρέμα Αγιατριαδίτικο (Άδεια Εγκατάστασης) ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ (Δ.Τ. ΡΟΗ ΟΕ) ισχύος 0.561 MW.
