Του Βαγγέλη Πλάκα, Δημοσιογράφου
Παρακολούθησα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς την εκπομπή «365 Στιγμές» της Σοφίας Παπαϊωάννου στην ΕΡΤ που ήταν αφιερωμένη στα Άγραφα, την πιο γερασμένη και πιο δυσπρόσιτη περιοχή της χώρας και όχι μόνο. Εντυπωσιακές οι εικόνες από την μαγευτική ευρυτανική φύση και γεωμορφολογία και τρεις άνθρωποι –η Βασιλική, ο Χρήστος και ο Κώστας- οι πρωταγωνιστές της εκπομπής, με κοινό σημείο ότι άφησαν τις πόλεις που έμεναν και εγκαταστάθηκαν στον τόπο.
Πίσω από τις μαρτυρίες τους αλλά και τις δημοσιογραφικές ερωτήσεις, τι άλλο παρά οι δυσκολίες αυτής της απόφασης. Η μαρτυρία του δημάρχου Αγράφων Αλέξη Καρδαμπίκη πως απαιτήθηκαν πέντε ώρες για τη μεταφορά στο νοσοκομείο ενός κατοίκου που είχε πάθει εγκεφαλικό είναι ενδεικτική των προβλημάτων και της δυσκολίας μιας τέτοιας απόφασης.
Η εκπομπή σε όποιον την δει αφήνει μια θετική εικόνα. Για τους ανθρώπους που αγωνίζονται να κρατήσουν έστω και ένας φως ανοικτό τα βράδια στα ερειπωμένα χωριά, για όσους προσπαθούν να δημιουργήσουν στον ευλογημένο αυτό τόπο αλλά και για τις προοπτικές που (θα μπορούσε να) έχει η περιοχή.
Δυστυχώς όμως δεν είναι αυτή η κυρίαρχη εικόνα σήμερα στα Άγραφα. Πολύ περισσότερο δεν αποτυπώνει την εικόνα ο τίτλος «Η αναγέννηση της πιο γερασμένης περιοχής της Ευρώπης’, που συνόδευε την εκπομπή στο Ertflix. Μπορεί λίγοι άνθρωποι να κάνουν την προσπάθειά τους να αναγεννήσουν την περιοχή ή να αρχίσουν μια νέα ζωή υπό καλύτερες συνθήκες μέσα στη φύση και μακριά από τα ανθρωποφάγα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά αυτό είναι το ειδικό και όχι το γενικό. Είναι το δέντρο και όχι το δάσος Η μεγάλη εικόνα είναι πως η δημογραφική ερήμωση της Ευρυτανίας συνεχίζεται με μεγάλη ένταση, οι ευκαιρίες για τους νέους να μείνουν στον τόπο ώστε να προχωρήσουν την επαγγελματική και οικογενειακή τους ζωή λιγοστεύουν, οι πολλοί φεύγουν και ελάχιστοι έρχονται.
Μπορεί επίσης οι πρωταγωνιστές της εκπομπής να βρήκαν τρόπο να αναμετρηθούν ή να προσαρμοστούν με τα προβλήματα αλλά αυτά είναι –κακά τα ψέματα- ανυπέρβλητα. Ο δήμαρχος της περιοχής είπε με ειλικρίνεια πως όταν είσαι απ ‘έξω λες θα αλλάξω τον κόσμο αλλά όταν έρχεσαι και διαπιστώνεις τα προβλήματα λες τι μπορώ να κάνω για να βελτιώσω, βήμα-βήμα κάθε μέρα. Όταν δεν έχεις ασθενοφόρο προφανώς και δίνεις τη μάχη για αυτό και θεωρείς -ή καλύτερα δυστυχώς είναι- την κατάκτηση, επιτυχία. Όταν δεν υπάρχουν δρόμοι, αυτός είναι ο πρώτος και κύριος στόχος. Αυτονόητα πράγματα δηλαδή που όμως απαιτούν μεγάλο αγώνα και πολλές φορές εξάντληση του πολιτικού κεφαλαίου.
Τα Άγραφα και η Ευρυτανία χρειάζονται τα αυτονόητα. Διότι όταν μια οικογένεια δεν έχει γιατρό και σχολείο δεν θα παραμείνει και πολύ περισσότερο δεν θα έρθει να εγκατασταθεί στον τόπο μας, όσο ωραίος και αν είναι. Επειδή όμως όπως προείπα πρέπει να βλέπουμε την μεγάλη εικόνα πρέπει να λειτουργήσουμε συντεταγμένα και ορθολογικά. Απαιτείται να οριοθετεί μια συγκροτημένη και ρεαλιστική ταυτότητα για τον τόπο και να εκπονηθεί πάνω σε αυτήν ένας στρατηγικός σχεδιασμός και προγραμματισμός μακροπρόθεσμου ορίζοντα. Υποδομές, δημόσιες δομές και κίνητρα για επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα και τη μεταποίηση. Αυτό είναι ευθύνη της κεντρικής διοίκησης, της πολιτείας. Το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα «Άγραφα» είναι ένα βήμα αλλά απαιτούνται πολλά περισσότερα και πιο γενναία.
ΥΓ: Το χωριό μου, το Παλιό Μικρό Χωριό έχει την τύχη να απέχει μόλις 20 λεπτά οδικώς από το Καρπενήσι. Η εγγύτητα με την πρωτεύουσα του νομού στην οποία συγκεντρώνονται νοσοκομείο, σχολεία και δημόσιες υπηρεσίες αλλά και εμπορική δραστηριότητα δίνουν άλλα χαρακτηριστικά σε σχέση με τα Άγραφα. Πριν δέκα χρόνια, μετά από πολλά χρόνια ερήμωσης όπου τα σπίτια άνοιγαν μόνο το καλοκαίρι, εγκαταστάθηκαν ξανά μόνιμοι κάτοικοι. Σήμερα περίπου 15 άτομα θα περάσουν καθημερινά κάτω από τον πλάτανο της κεντρικής πλατείας. Συνταξιούχοι οι περισσότεροι, κάποιοι που μπορούν να δουλεύουν εξ αποστάσεως και όσοι διατηρούν τις τουριστικές υποδομές στο χωριό. Δική τους απόφαση, δική τους πρωτοβουλία. Στο χωριό δεν ανεβαίνει λεωφορείο για την τοπική συγκοινωνία, ανεβαίνει ωστόσο όταν χιονίζει εκχιονιστικό και αυτό είναι μια κατάκτηση. Μην θαρρείτε πως ήταν αυτονόητο μέχρι πριν κάποια χρόνια. Βήμα-βήμα δηλαδή αν και η… απόσταση απαιτεί άλματα…
