Οι Αποκρές του Ευρυτάνα
Γράφει o Αλέξανδρος Χουλιαράς
Οι απόκριες είναι μια υποχώρηση τακτικού χαρακτήρα, που έκανε ο ερχόμενος ασκητικός Εβραιοχριστιανικός μας πολιτισμός στον απερχόμενο κεκραιπαληκότα Ελληνορωμαϊκό. Γι΄ αυτό και μεις, που ως Έλληνες μπορεί να κουβαλάμε κάποιο αρχαιοελληνικό γονίδιο, αυτές τις μέρες βακχευόμενοι και γαστριμαργούντες, τιμούμε ιδιαίτερα το μακαρίτη πολιτισμό των προγόνων μας.
Είθισται αυτή η φυγή στους λειμώνες της αμαρτίας να αρχίζει την τσικνοπέμπτη, Εμείς όμως οι γεροντόγεροι τώρα τελευταία τη μάθαμε. Παλιά δεν περίσσευαν κρέατα ώστε να τσικνίσουμε τη Πέμπτη και να φάμε και τις αποκρές, που τις περιμέναμε να γευτούμε το τελευταίο λουκάνικο της χριστουγεννιάτικης ευωχίας, να φάμε τον κόκορα, που έβραζε στο κακάβι και την πίττα που ψηνόταν στη γάστρα. Σιχαθήκαμε το κρέας έλεγαν: “Τρώμε συνέχεια Χ΄στού, Λαμπρή και καμιά φορά και τ΄ςΑποκρές”.
Τον ασκητισμό και τη νηστεία δεν την επέβαλλε στο λαό τόσο ο άγιος λόγος και η αγιαστούρα του παπά, όσο η πείνα και ανέχεια, που αμαύρωνε και τα άγια αποκριάτικα συμπόσια. Έλεγαν “όσο θυμάται η γριά τον τρίμερο μαύρες αποκρές κάνει” κι ο τρίμερος δεν ήταν άλλος από την τριήμερη, μετά τις απόκριες, ανέλεο και ανηλεή νηστεία, που επιβαλλόταν δίκην τιμωρίας στον εν πολλαίς αποκριάτικες αμαρτίες περιπεσόντα χριστιανό.
Τις Απόκριες δεν περιμέναμε μόνο το ασύστολο φαγοπότι, αλλά και να ντυθούμε μπούλες ή μασκαράδες. Φοράγαμε ότι πιο περίεργο βρίσκαμε, βάζαμε ένα αγανό κεφαλομάντηλο της μάνας μας για προσωπίδα, γεμίζαμε ένα φθαρμένο τσουράπι με στάχτη και οργανωμένοι σε ομάδες γυρίζαμε όλο το χωριό. Σε καλές εποχές διοργανωνόταν και αποκριάτικο γλέντι με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων.
Γιορτάζαμε τις απόκριες όπως σ΄ όλη την Ελλάδα. Οι μπούλες κι ο αλευροπόλεμος (σταχτοπόλεμος για μας, που να περισσέψει αλεύρι για σκόρπισμα) ήταν σταθερές αποκριάτικες αξίες.
Τα τελευταία χρόνια οι ρηξικέλευθοι Καρπενησιώτες παρελαύνουν με κάτι γελοία άρματα και κάποιοι θεατρίζουν με τον βλακώδη Πανάρατο, που πριν από χρόνια, μάλλον η τοπική Διανόηση, πρότεινε και επιβλήθηκε ως αποκριάτικο δρώμενο. Τούτος είναι ατελής διασκευή του δράματος Ερωφίλη του Χορτάτση, που διαδραματίζεται στην Αίγυπτο. Αυτόν μεταλαμπαδεύσαμε στο τεράστιο πολιτισμικό χωνευτήρι και κοσμοπολίτικο Καρπενήσι. Μάλιστα τόσο πολύ το χώνεψε η τοπική νομενκλατούρα, που κάποιοι ελαυνόμενοι από εθνική παράκρουση, έγραψαν ότι τα στρατεύματα του βασιλέως Πανάρατου έσμιξαν με το στρατό του βασιλέως Ευρύτου και όλοι μαζί κατατρόπωσαν τους θηριώδεις Γαλάτες στα Κοκάλια κι έτσι σώθηκε ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία! Ελπίζω φέτος να μην τιμήσουνε το βασιλιά Πανάρατο.
Υπάρχουν καλύτερα δρώμενα και αποκριάτικες δραστηριότητες. Ας εκσυγχρονίσουμε τις δικές μας μπούλες, (ο τόπος μας βρίθει από μασκαράδες) και τον δικό μας αλευροπόλεμο, ως υποκατάστατο του γιαουρτώματος που θέλουν οι πραγματικοί μασκαράδες.
Ντόπιο υλικό υπάρχει. Ο τόπος μας επί αιώνες έσφυζε από ζωή και φυσικό επόμενο είναι να βρίθουν τα ερωτικά δράματα, με ότι περιεχόμενο τραβά η ψυχή του ορεσίβιου καρναβαλιστή. Δεν χρειάζεται κανένας εμπνευσμένος θεατρολόγος να συνθέσει κάτι τέτοιο. Ο παραδοσιακός τρόπος, που γιορτάζονταν οι Απόκριες, και η σημερινή μασκαροπραγματικότητα υποδεικνύουν από μόνα τους το σενάριο και τη σκηνοθεσία του δράματος.
