Δεκάδες εκκλησίες και μοναστήρια της Ρούμελης κοσμούνται με τα αριστουργήματα της ξυλογλυπτικής τέχνης του Αγραφιώτη Στέλιου Υφαντή. Τέμπλα, Άμβωνες, προσκυνητάρια και Δεσποτικά είναι κυρίως τα δημιουργήματά του, προϊόντα όχι μόνο της φαντασίας και τεχνικής του, αλλά και της αστείρευτης χριστιανικής του πίστης και γνώσης, έναντι των πολύ χαμηλών σύμφωνα με την εποχή αμοιβών. Ο Στέλιος Υφαντής έμαθε την τέχνη της ξυλογλυπτικής στην εφηβεία του από Ηπειρώτες τεχνίτες και της αφιερώθηκε για μια ολόκληρη ζωή.
Μεγάλο Χωριό, Κρίκελλο, Καρύτσα Προυσού, Ανίαδα, Κλαυσί, Μαραθιάς, Ραπτόπουλο, Ροσκά, Μυρίκη, Καστανιά, Δολιανά, Καλεσμένο, Κερασοχώρι, Φιδάκια, Τόρνος, Στένωμα, είναι μόνο μερικοί από τους Ιερούς Ναούς της Ευρυτανίας που βρίσκουμε τα τέμπλα και τα υπόλοιπα εκκλησιαστικά δημιουργήματά του. Τις περισσότερες πληροφορίες, το φωτογραφικό υλικό και τις ιστορίες της ζωής του, τις γνωρίζουμε από τον εγγονό του κ. Νίκο Παπαδιονυσίου που τις κατέγραψε στο βιβλίο του «Τα τέμπλα του λεπτουργού Υφαντή». Όλα τα έργα του λαϊκού ξυλογλύπτη Στέλιου Υφαντή καταγράφονται σε ιδιόχειρο σημείωμα τριών σελίδων, με τις 60 εκκλησίες σε Ευρυτανία, Φθιώτιδα, Βοιωτία και Ναυπακτία.
Το τέμπλο του Ι.Ν. Αγ. Παρασκευής στο Μ. Χωριό
Ο κ. Παπαδιονυσίου κατέγραψε στο βιβλίο όλα τα έργα του παππού του και αφηγείται όχι μόνο τις ιστορίες του, αλλά και τις ιστορίες των ίδιων των ναών μέσα από τις αφηγήσεις των ιερέων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του παπά – Κώστα, ιερέα της Αγίας Παρασκευής του Μεγάλου Χωριού:
Από το τέμπλο της Αγίας Παρασκευής του Υφαντή κατασκευής 1911
‘‘Περνώντας τα χρόνια, μπορώ να πω ότι το ενδιαφέρον μου μεγάλωσε τα μέγιστα τελευταία, όταν το 2008 βλέποντας το τέμπλεον της Αγίας Παρασκευής Μεγάλου Χωριού το συνέκρινα με αυτό του χωριού μου και το βρήκα καλύτερο. Μάλιστα πήρα και την πρώτη μου φωτογραφία τέμπλου, έργου του παππού μου και αισθάνομαι πολύ τυχερός συναντώντας στην πλατεία στο Καρπενήσι, συμπτωματικά κοντά στο σπίτι όπου ο Υφαντής έχασε την πρώτη του οικογένεια το 1918, εκτός της μάνας μου, βάσει άδειας της Ιεράς Μητρόπολης και σύστασης του Αρχιερατικού Επιτρόπου Ιλαρίωνα τον παπα Κώστα Λαμπαδάρη. Ιερέα που θα ευχόμουν όλοι οι ιερείς της χώρας μας να είχαν τα χαρίσματά του επικοινωνίας, την προθυμία και καλοσύνη του, την μεταδοτικότητά του… Τον πήρα μαζί μου και δρόμο για Μεγάλο Χωριό, στην Αγία Παρασκευή.
Το Δεσποτικό, ο Άμβωνας και το προσκυνητάρι του Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής
Μεγάλου Χωριού
Είχα διαβάσει ότι ο Ι.Ν. ήταν 150 χρόνων. Ο παπα Κώστα όμως μας διηγήθηκε κάτι διαφορετικό, ότι η εκκλησία έγινε στα χρόνια του Αλή Πασά!, δηλαδή είναι 200 χρόνων τουλάχιστον. Ενδιαφέρουσα η ιστορία του με τον τρόπο του αφήγησης, προσεγγιστικά: «Κάλεσε ο Αλή Πασάς θορυβημένος για το τί κατασκεύαζαν οι Έλληνες στο Μεγάλο Χωριό τον τότε παπά Νικολό:
– Τί φτιάχνετε εκεί παπά;
Κι΄ ο παπάς πανέξυπνος για να τον καθησυχάσει αλλά και φιλαλήθης:
– Φτιάχνω μαντρί για τα πρόβατα πασά μου.. ». Ο ποιμένας με τους αμνούς..
« Έτσι τον καλμάρισε. Μάλιστα ο Αλή Πασάς του έδωσε ένα πουγκί φλουριά για το μαντρί» τέλειωσε ο παπα Κώστας…
Το «τέμπλεον» της Αγίας Παρασκευής Μεγάλου Χωριού 8ο στη σειρά έργων του παππού μου κατά το ιδιόχειρο σημείωμά του. «Το τέμπλο είχε δυο σειρές εικόνων. Αρχές όμως 5ετίας του 1960 με τους σεισμούς ο Ναός παρουσίασε ρωγμές σε σημείο επικίνδυνο. Υπήρξαν σκέψεις κατεδάφισης. Πλην όμως ο Μηχανικός (μου ανέφερε ονοματεπώνυμο γνωστού Αρχιτέκτονα) εγκατέστησε αυτές τις σιδεριές…’’
Τέμπλο στον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου του 1898 στη Μυρίκη
‘’Για να φωτογραφίσω ένα από τα 34 τέμπλα που κατασκεύασε στη Ρούμελη ο παππούς μου, πατέρας της μητέρας μου, Αγραφιώτης Στέλιος Υφαντής είχα προγραμματίσει εκδρομή για την Μυρίκη Ευρυτανίας. Στις 25 Απρίλη ΄15, αφού επισκεφτήκαμε τον γενέθλιο τόπο μου, την Μεγάλη Κάψη, ανηφορίσαμε για Καρπενήσι και Μυρίκη, περίπου 7 km απ΄ αυτό. Η Μυρίκη, στα 1.100m, υπάγεται σήμερα στο Δήμο Καρπενησίου. Είχε ονομασία Μικρό Καστράκι. Αργότερα ονομάστηκε Μυρίση, επειδή η περιοχή ευωδίαζε από τις πολλές μηλιές. Έτσι την αποκαλεί και ο Στέλιος Υφαντής στη χειρόγραφη κατάσταση έργων του που μου έχει παραδώσει. Την ονομασία Μυρίκη της έδωσαν το 1927, αργότερα από την χρονολογία που κατασκεύασε το τέμπλο της, το 1900. «Ενδιαφέρουσα είναι η εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου του 1898 με το θαυμάσιο τέμπλο από ολοσκάλιστο ξύλο καρυδιάς, έργο του λαϊκού ξυλογλύπτη και λεπτουργού Στέλιου Υφαντή (1900), σύμφωνα με παλιά παραπομπή στο διαδίκτυο». Αύγουστο του 1823 το χωριό πυρολύθηκε από τον Μουσταή πασά. Αύγουστο ΄44, οι Γερμανοί σκότωσαν τρεις κατοίκους’’, αναφέρει σε μια ακόμα διήγησή του ο κ. Παπαδιονυσίου.
Κρίκελλο Ευρυτανίας: Το Δεσποτικό του Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου
Πληροφορίες: http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com
