Η Ελληνική Αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα έναν κατάλογο οδηγιών για την προστασία των γυναικών από παραβατικές συμπεριφορές – πώς να περπατούν, πώς να κρατούν την τσάντα τους, πώς να μπαίνουν στο σπίτι ή στο ασανσέρ, τι να κάνουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Στην ουσία, έναν οδηγό επιβίωσης. Έναν οδηγό για το πώς να ζούμε φοβισμένοι.
Μέσα από κάθε γραμμή αυτών των οδηγιών διαφαίνεται μια σκληρή πραγματικότητα: ότι η κοινωνία μας έχει αποτύχει να προσφέρει το αυτονόητο — την ασφάλεια. Οι γυναίκες καλούνται να ζουν με το βλέμμα πίσω από τον ώμο, να υπολογίζουν κάθε τους βήμα, να προγραμματίζουν κάθε τους διαδρομή, να κρατούν σφιχτά τα κλειδιά τους σαν όπλο και να είναι πάντα έτοιμες να φωνάξουν για βοήθεια. Αυτή η καθημερινότητα δεν είναι ελευθερία. Είναι φόβος.
Φόβος να κυκλοφορήσεις στο δρόμο μετά τη δύση του ηλίου. Φόβος να σταθείς μόνη στη στάση του λεωφορείου. Φόβος να μπεις σε ένα ασανσέρ με έναν άγνωστο. Φόβος να πιεις ένα ποτό χωρίς να το κρατάς συνεχώς στο χέρι σου. Ένας φόβος που γίνεται συνήθεια, που φωλιάζει μέσα στην ψυχή και μεγαλώνει μαζί με τις νέες γενιές, σαν να είναι κάτι φυσιολογικό να ζεις πάντα «σε επιφυλακή».
Και όμως, η ασφάλεια δεν θα έπρεπε να είναι προσωπική ευθύνη, αλλά συλλογικό δικαίωμα. Δεν μπορεί μια κοινωνία να προοδεύει, όταν οι πολίτες της εκπαιδεύονται να ζουν με φόβο αντί με εμπιστοσύνη. Οι οδηγίες της Αστυνομίας, όσο καλοπροαίρετες και αν είναι, μοιάζουν να αποδέχονται τη βία ως δεδομένη. Να μας λένε, στην ουσία, «προσαρμοστείτε στον κίνδυνο», αντί να τον εξαλείψουμε.
Αυτό που λείπει δεν είναι οι συμβουλές, αλλά η πρόληψη και η παιδεία. Η ουσιαστική παρουσία του κράτους σε κάθε γειτονιά, η επαρκής αστυνόμευση, ο φωτισμός στους δρόμους, οι μηχανισμοί προστασίας θυμάτων, η έμφυλη εκπαίδευση στα σχολεία, η αλλαγή νοοτροπίας που αντιμετωπίζει τη βία ως πρόβλημα όλων μας — όχι μόνο των γυναικών που τη βιώνουν.
Ζούμε σε μια εποχή τεχνολογικής και κοινωνικής προόδου, αλλά η ασφάλεια, η πιο βασική ανθρώπινη ανάγκη, μοιάζει να υποχωρεί. Αντί να χτίζουμε πόλεις που προάγουν την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη, υψώνουμε αόρατους τοίχους και ζούμε πίσω τους. Και όσο η κοινωνία μαθαίνει να προσαρμόζεται στον φόβο, τόσο ο φόβος ριζώνει βαθύτερα.
Η ασφάλεια δεν είναι πολυτέλεια ούτε προνόμιο. Είναι δικαίωμα. Και όσο οι γυναίκες —και οι άνθρωποι γενικότερα— θα χρειάζονται οδηγίες για να γυρίσουν σώοι στο σπίτι τους, τόσο θα παραμένει ανοιχτή η πληγή μιας κοινωνίας που έχει ξεχάσει πώς να προστατεύει τους ανθρώπους της.
Και σήμερα μετά το τραγελαφικό περιστατικό μεταφοράς της συμπαθούς τραγουδίστριας με περιπολικό (σαν ταξί) γιατί χάλασε το αυτοκίνητό της στο δρόμο, η πίκρα ανεβαίνει στο λαιμό γιατί ‘το περιπολικό δεν ήταν ταξί’ για την Κυριακή που την έσφαξαν έξω από το Αστυνομικό Τμήμα, μπροστά στα μάτια αστυνομικού.
Οπότε καλές οι οδηγίες… θα μας φανούν χρήσιμες.
