Ο Μάνος Κατράκης (1908-1984), από το Καστέλι Κισάμου, ένας μεγάλος ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου. Σε 20 χρονών ανέβηκε για πρώτη φορά στο σανίδι. Ήταν ένας καλλιτέχνης δίχως συμφεροντολογικά κίνητρα, δίχως συμβιβασμούς και αυτοθαυμασμούς, πρόσφερε στο ελληνικό κοινό παραστάσεις με πνευματικό μήνυμα, πατριωτικό αίσθημα και ανθρώπινη πνοή. Όσοι γνώρισαν τον Μάνο Κατράκη μιλούν για την παλικαριά του ανδρός, να αγαπά, να μοχθεί για τη ζωή, τον αγώνα, την τέχνη. Οι προσωπικές του αγωνίες ήταν αγωνίες του λαού και η ανησυχία του ήταν ανησυχία παθιασμένου εργάτη τέχνης.

Στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και του Εμφύλιου βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της Αντίστασης. Με το τέλος του Εμφύλιου πολέμου  απολύθηκε για τις αριστερές του ιδέες από το Εθνικό θέατρο, συνελήφθη και εξορίστηκε στην Ικαρία, στον Αϊ Στράτη και την Μακρόνησο με χιλιάδες άλλους πατριώτες μέχρι το 1952.

Η μητρική καταβολή, από την μάνα του την κυρά Ρήνη, χήρα από νωρίς με τέσσερα παιδιά, που της έμοιαζε ο Μάνος Κατράκης όχι μόνο στην εμφάνιση, αλλά και στον πεισματικό χαρακτήρα και την αδάμαστη ψυχή, τον επηρέασε καθοριστικά. Ιστορικός έχει μείνει ο διάλογος που καταγράφηκε, μάνας και του φυλακισμένου γιού, όταν τον επισκέφτηκε στη φυλακή : «- Μάνα θες να ‘ρθω σπίτι; -Θέλω Μανόλη μου, πως θα έρθεις; – Ε…, θα υπογράψω και θα ‘ρθω. – Ίντα να υπογράψεις γιέ μου; – Δήλωση ! – Ίντα δήλωση; -Ότι δεν είμαι αυτό που είμαι. –Και δεν είσαι ; -Είμαι ! –Μην υπογράψεις, κερατά, μην υπογράψεις !» Φυσικά ο Μάνος Κατράκης δεν υπέγραψε ποτέ δήλωση μετάνοιας, που ζητούσαν τότε οι Αρχές. Αντίθετα, έγινε  το παράδειγμα του γενναίου και του ανυπότακτου.

Ο συγκρατούμενός του Γιάννης Ρίτσος κατέγραψε και διηγήθηκε ένα επεισόδιο με τον Μάνο Κατράκη, όταν οι Αλφαμίτες τον βασάνιζαν:

«-Γονάτισε Κατράκη, του έλεγαν, αλλιώς θα πεθάνεις. –‘Όχι ρε παιδιά, τέτοια χάρη δεν σας την κάνω. –Τι παριστάνεις ρε, τον Μαρίνο Καντάρα (ατρόμητος ήρωας ταινίας). – Όχι ρε παιδιά δεν παριστάνω τον Καντάρα, αλλά τον άνθρωπο!»

Άξιος γιός της ρωμιοσύνης, ο αείμνηστος Μάνος Κατράκης.  Ήταν ο αγωνιστής και ο καλλιτέχνης που πάντα βρίσκεται στην καρδιά και στη μνήμη μας κι ας έχουν περάσει 37 χρόνια από τον αποδημία του. Μέσα στη φωνή του ακέραιος και όρθιος ο λαός βρήκε την φωνή του. Έζησε το χάσμα των δυο κόσμων. Των ανθρώπων που όντως πολέμησαν τους ξένους κατακτητές και αυτών των δοσίλογων και μαυραγοριτών, που το έπαιξαν μετά πατριώτες.     

                                                    Κώστας Μπουμπουρής

                                                  Αστυν.Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας

                                                      (k.boubouris@yahoo.gr)