Μεγάλη μερίδα του κόσμου είδε σημαντικό κομμάτι της ζωής του να μεταφέρεται στον διαδικτυακό κόσμο το 2020

Ηταν Οκτώβριος, οι σχολές χορού ήταν ακόμα ανοιχτές. Δύο καινούργιες συμμαθήτριες στο σχολείο ήταν στην ίδια τάξη και στο μπαλέτο – τους πήρε όμως μία εβδομάδα να το συνειδητοποιήσουν. «Δεν είχε βγάλει τη μάσκα της ποτέ και δεν ήξερα αν ήταν η Κασσάνδρα», λέει στην «Κ» η 8χρονη Ερρικα. Αυτό το πρόβλημα δεν υπάρχει πια, καθώς τον τελευταίο καιρό, που το σχολείο γίνεται μέσω τηλεκπαίδευσης, η Ερρικα βλέπει ολόκληρα τα πρόσωπα των συμμαθητών της, όχι μόνο τα μάτια και το μέτωπο που άφηνε ακάλυπτα μέχρι πρότινος η μάσκα. Το τίμημα τώρα είναι πως τα πρόσωπά τους είναι pixel που μορφάζουν μέσα από μια οθόνη. «Είναι δύσκολο, δεν βλέπουμε τους φίλους μας από κοντά, ούτε τους δασκάλους», σημειώνει. Της λείπει πολύ να παίζει με τους φίλους της, λέει πως «δεν είναι πολύ καλό για την υγεία μας να είσαι τόσο πολλές ώρες μπροστά από τον υπολογιστή ή το κινητό ή το τάμπλετ» και συμπληρώνει πως στα διαλείμματα τώρα βαριέται – πριν της άρεσαν γιατί έπαιζε με τους φίλους της. «Το ότι παίζω μόνη μου είναι κι αυτό δύσκολο, γιατί δεν βλέπω σχεδόν κανέναν και κανένα παιδάκι, δεν μπορούμε να παίξουμε μαζί», αναφέρει.

Το 2020 ήταν μια χρονιά που σίγουρα δεν θα ξεχάσει κανείς. Στον απολογισμό της, περίοπτη θέση παίρνει μία σημαντική αλλαγή που έγινε στην καθημερινότητά μας – η ψηφιοποίησή της. Τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, online dating, online ψώνια, online γυμναστική, online ταινίες, online καφέδες και ποτά, Zoom, TikTok, efood και Wolt. Για μια πολύ μεγάλη μερίδα του κόσμου, το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μεταφέρθηκε στον διαδικτυακό κόσμο. Το πόσο γρήγορα έγινε αυτό, και στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεσματικά, ήταν αξιοθαύμαστο και, σε μια παγκόσμια συνθήκη που επιβάλλει τη διά ζώσης κοινωνική απόσταση για λόγους προφύλαξης της υγείας, τρομερά χρήσιμο. Παράλληλα, όσο κι αν το Internet ήταν στη ζωή μας πριν, η αναπόφευκτη, συνεχής δικτύωση ήταν για πολλούς πρωτόγνωρη.

Πάνω από 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή αλλιώς περίπου το 53% του παγκόσμιου πληθυσμού, χρησιμοποιούν τώρα τα social media, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η διεθνής εταιρεία We Are Social τον Οκτώβριο, δηλαδή σχεδόν 3% παραπάνω από το προηγούμενο τρίμηνο. Μια ανάλυση δείχνει πως πάνω από 450 εκατομμύρια άνθρωποι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν social media τους τελευταίους 12 μήνες – μια αύξηση άνω του 12%, σύμφωνα με τη We Are Social, ενώ έχουν αυξηθεί σημαντικά από τον Ιανουάριο του 2020 και οι χρήστες του Internet γενικώς.

Σε ερωτήσεις της «Κ» σχετικά με το ποιες εφαρμογές χρησιμοποίησαν περισσότερο και για πρώτη φορά το 2020, χρήστες του Instagram απάντησαν κατά βάση το Zoom, τα Microsoft Teams και το TikTok, ενώ άλλοι ανέφεραν το dating app Hinge και τις εφαρμογές efood και Wolt. Σχετικά με το σε ποιες εφαρμογές διέθεσαν τον περισσότερο χρόνο αυτή τη χρονιά, η συντριπτική πλειονότητα απάντησε το Instagram, με άλλους να προσθέτουν τα WhatsApp, Facebook Messenger, Zoom, YouTube και Gmail. Οι απαντήσεις τους συνάδουν με τα στοιχεία που δημοσίευσε τον Δεκέμβριο η Apple σχετικά με τις πιο «κατεβασμένες» δωρεάν εφαρμογές από το Apple Store το 2020, με την πρώτη δεκάδα να περιλαμβάνει όλες τις παραπάνω εφαρμογές και το Zoom να βρίσκεται στην πρώτη θέση.

Το ηλεκτρονικό εμπόριο ενισχύθηκε επίσης, καθώς για μεγάλα διαστήματα μες στη χρονιά τα μαγαζιά ήταν κλειστά, σε βαθμό που οι εταιρείες διανομής των παραγγελθέντων προϊόντων αντιμετώπισαν προβλήματα λόγω φόρτου παραγγελιών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο εκτοξεύθηκε και στην Ελλάδα – υπό κανονικές συνθήκες αποτελούσε το 17% της κίνησης, ενώ από την εβδομάδα της Black Friday και μετά η αγορά ξεπέρασε τις 800.000 διακινήσεις τη μέρα και κλήθηκε να «αντεπεξέλθει στον όγκο του υπόλοιπου 83%» της αγοράς, σύμφωνα με δελτίο Τύπου του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου, τον Δεκέμβριο.

Η έλλειψη επαφής

Ο αντίκτυπος όμως αυτής της κατά κάποιο τρόπο ψηφιοποίησης της ζωής είναι μεγάλος. Τον προηγούμενο μήνα, εργαζόμενοι που από τον Μάρτιο δουλεύουν εξ αποστάσεως μίλησαν στην «Κ» για όλα αυτά που τους έχουν λείψει – κυρίως ο διαχωρισμός του σπιτιού και του χώρου εργασίας και η διά ζώσης επαφή με τους συναδέλφους τους. Η Δάφνη Μπεχτσή, γενική διευθύντρια του Cinobo, της ελληνικής streaming πλατφόρμας κινηματογραφικών ταινιών που έτυχε να ξεκινήσει τις πρώτες μέρες της καραντίνας του Μαρτίου, λέει στην «Κ» πως ο λόγος που δημιουργήθηκε η πλατφόρμα είναι για να δώσει πρόσβαση στο κοινό σε ταινίες που επιλέγει προσεκτικά η ομάδα του Cinobo, αλλά και να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τις κινηματογραφικές αίθουσες, όχι ανταγωνιστικά. Η ίδια αναφέρει πως της λείπει πολύ να πηγαίνει στο σινεμά. Ο ψυχολόγος Νικόλας-Αλέξης Σάπκαρης λέει στην «Κ» πως δεν έχει δοθεί αρκετή σημασία στις παρενέργειες που έχει επιφέρει η πανδημία στην ψυχική υγεία, αναφέροντας το ότι πρέπει κανείς να είναι συνεχώς διαθέσιμος, το πώς η τηλεργασία επηρεάζει τη συναισθηματική κατάσταση των εργαζομένων, και η τηλεκπαίδευση των μαθητών, των γονέων που καλούνται να πάρουν και έναν άλλο, πιο εκπαιδευτικό ρόλο, και των εκπαιδευτικών. «Η φυσική παρουσία και των δασκάλων και των παιδιών δεν μπορεί να αντικατασταθεί», σημειώνει. 

Μέσα στην καραντίνα πολλοί έχουν ξεκινήσει καινούργιες ασχολίες ή χόμπι, τόσο για να απασχοληθούν όσο και για να νιώσουν καλύτερα. Ερωτηθέντες λένε στην «Κ» ότι μέσα στην πανδημία, πέραν του να φορούν μάσκες ή να στέλνουν μηνύματα στο 13033, ξεκίνησαν να μαγειρεύουν, να ασκούνται –η πλειονότητα καταπιάστηκε με το τένις ή τη γιόγκα–, να περπατάνε, να ακούνε podcasts και να διαβάζουν περισσότερο. 

Η Αννα Λάζου, επίκουρος καθηγήτρια Φιλοσοφικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εφιστά όμως την προσοχή στην αποφυγή τής περαιτέρω κοινωνικής απομάκρυνσης. «Οταν υπερχρησιμοποιείται η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ή εργασία, αρχίζουμε να χάνουμε ποιότητες και πλευρές του πολιτισμού και τη σημασία τους, πλήττει τη βαθύτερη ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων», τονίζει. Και κάποιες φορές τις κρατάει δυνατές, όταν η εναλλακτική επιλογή θα ήταν μόνο η απουσία, η απόσταση και η έλλειψη. «Σήμερα βγάλε εισιτήριο να δούμε παράσταση», είπε ένας 26χρονος σε μια φίλη ένα βράδυ από τα πολλά του εγκλεισμού αυτής της χρονιάς. «Θα καθόμαστε δίπλα δίπλα, κι όταν τελειώσει», συμπλήρωσε, «θα τη σχολιάσουμε πίνοντας ποτό». Και κάπως έτσι αποχαιρετούμε το 2020, ελπίζοντας πως το 2021 όλα αυτά θα μπορέσουμε να τα κάνουμε, χωρίς φόβο, από κοντά.

kathimerini.gr