Γεννημένος στην Γιάλοβα της Μικράς Ασίας, με την Μικρασιατική καταστροφή η οικογένειά του εγκαταστάθηκε περιπετειωδώς στην Ελλάδα. Στην Αίγινα κατ’ αρχάς και μετά Έδεσσα, Εξαπλάτανο Πέλλας με κατάληξη την Κοζάνη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Βαλασιάδης, το συγγραφικό Λουντέμης το επέλεξε ο ίδιος από τον ποταμό Λουδία, που διαπερνούσε την μεταγενέστερη λόγω της προσφυγιάς πατρίδα του. Η οικογένειά του ήταν εύπορη, αλλά λόγω του ξεριζωμού καταστράφηκε οικονομικά. Ο ίδιος από μικρός αναγκάστηκε για την επιβίωση να δουλέψει λαντζέρης, λούστρος, ψάλτης και επιστάτης σε δημόσια έργα. Στην Δ’ τάξη του εξαταξίου Γυμνασίου τότε, αποβλήθηκε από όλα τα Γυμνάσια της χώρας για πολιτικούς λόγους, όταν στρατεύτηκε στις τάξεις του ΚΚΕ.
Οι πρώτες ποιητικές του συλλογές και πεζογραφήματα κυκλοφόρησαν στην Έδεσσα στα 1927-1928.
Κατέβηκε στην Αθήνα και συνδέθηκε στενά με τον Κώστα Βάρναλη, Άγγελο Σικελιανό και Μιχάλη Μαλακάση. Έγινε μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Λογοτεχνών με πρόεδρο τότε τον Νίκο Καζαντζάκη. Βραβεύτηκε στα 1938 με το Κρατικό βραβείο πεζογραφίας. Βραβεύτηκε επίσης για την συλλογή ποιημάτων του με το βραβείο «Μενέλαος Λουντέμης», που καθιερώθηκε κάθε χρόνο για τον καλύτερο πεζογράφημα του προηγούμενου έτους.
Στη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφύλιου στάθηκε στο πλευρό του ΕΑΜ και διετέλεσε Γραμματέας των διανοουμένων της χώρας. Κατά τον Εμφύλιο συλλαμβάνεται και δικάζεται για εσχάτη προδοσία σε θάνατο. Οι ιδέες και οι ανθρώπινες αξίες του Λουντέμη αδιαπραγμάτευτες. Στο Στρατοδικείο όπου απολογείται ο Λουντέμης, ο Πρόεδρος παρατηρεί: «-Απορώ, πως δεν υπογράψατε μια δήλωση, δια να σώσετε από την δοκιμασία εσάς και το παιδί σας…».
Και ο Λουντέμης απαντά : «-Χρειάστηκαν εκατομμύρια χρόνια για να γίνουν τα τέσσερα πόδια δυο. Δεν θα τα κάνω πάλι τέσσερα εγώ!»
Η θανατική ποινή δεν εκτελέστηκε ποτέ, αντ’ αυτού εξορίζεται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Μακρόνησο και στον Άι Στράτη μαζί με τον Θεοδωράκη, Ρίτσο, Μάνο Κατράκη και άλλους. Στα 1956 εξελέγη Μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου της Ειρήνης. Για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» στα 1958 δικάζεται και απαγορεύεται η κυκλοφορία όλων των βιβλίων του. Εκπατρίζεται στο Βουκουρέστι και το 1967 χάνει την ελληνική ιθαγένεια από την Χούντα του Παπαδόπουλου. Αυτοεξόριστος ταξίδεψε στην Ασία στις χώρες της Κίνας και του Βιετνάμ χωρίς ποτέ να σταματήσει την συγγραφή. Το 1976 επαναπατρίστηκε και απόκτησε ξανά την ελληνική ιθαγένεια. Πέθανε την επόμενη χρονιά από καρδιακό επεισόδιο.
Το συγγραφικό-ποιητικό και μεταφραστικό έργο του Λουντέμη τεράστιο και από τα αξιολογότερα. Έχει εκδώσει 54 ποιητικές συλλογές-πεζογραφήματα και 11 μεταφράσεις έργων. Τι να απαριθμήσει κανείς ! Ας μας μείνει ο απόηχος …μόνο, από «Τα παιδιά μετρούν τα άστρα» και «Οι κερασιές ανθίζουν».
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν.Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)
