Σημαντικά στοιχεία για το ιστορικό αυτό Μοναστήρι, που βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας και αφορούν κυρίαρχα την σχέση της Μονής Τατάρνης με τον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος Αγρινίου, κατέγραψε, με την ευλογία του σοφού Γέροντος Ηγουμένου π. Δοσιθέου, στο υπέροχο πόνημά του, με τίτλο: «Μονή Τατάρνης – Ενθυμήματα», ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Δαμασκηνός, αδελφός της Μονής.
Ο θεολόγος και συγγραφέας π. Ευάγγελος Φεγγούλης σχολιάζοντας το νέο βιβλίο το χαρακτηρίζει ως ένα σημαντικό θεμέλιο στην τοπική εκκλησιαστική ιστορία και στην βιβλιογραφία, με άγνωστες αλλά τόσο σημαντικές πτυχές γύρω από την περίτρανη ιστορία του Μοναστηριού αυτού, που θα κληρονομήσουν οι επόμενες γενιές και αναφέρεται στην ιστορική του σύνδεση με την Επανάσταση του 1821.
‘‘Στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας η Εκκλησία αποτέλεσε στοιχείο ενοποιητικό και διαμορφωτικό της Ελληνικής ταυτότητας, με ρόλο καθοριστικό και κυρίαρχο των Μοναστηριών στην Επανάσταση.
Οι Ιερές Μονές, σε όλη τη διάρκεια της σκλαβιάς, κράτησαν ψηλά το ελληνορθόδοξο φρόνημα στα ρημαγμένα χωριά και άσβεστη τη φλόγα της απελευθέρωσης από τον κατακτητή. Λειτούργησαν σαν «στρατιωτικές βάσεις» των επαναστατημένων Ελλήνων, με τη λειτουργία πυριτιδαποθηκών και την παροχή ασφαλούς καταφυγίου στους αγωνιστές.
Γι’ αυτό και λεηλατήθηκαν, πυρπολήθηκαν, καταστράφηκαν ολοσχερώς σε πολλές περιπτώσεις, οι Μοναχοί τους βασανίστηκαν και πολλοί εξ’ αυτών έχασαν ακόμα και τη ζωή τους, με μαρτυρικό σε πλείστες περιπτώσεις τρόπο, από τον κατακτητή.
Ένα τέτοιο σπουδαίο Μοναστήρι ήταν και συνεχίζει να είναι και η Ιερά Μονή Τατάρνης ή κατά το ορθότερον Τετάρνης, που βρίσκεται στην περιοχή των ιστορικών Αγράφων της Ευρυτανίας. Το Σταυροπηγιακό αυτό Μοναστήρι γνώρισε μεγάλη ακμή και υπήρξε πνευματικός φάρος για τους σκλαβωμένους Έλληνες της περιοχής και ορμητήριο για πολλούς απελευθερωτικούς αγώνες.
Στα κελιά του βρήκαν καταφύγιο μεγάλοι αρματολοί, όπως ο Κατσαντώνης, ο Καραϊσκάκης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Λεπενιώτης κ.α., ενώ προεπαναστατικά, από το Μοναστήρι αυτό, ο ηρωικός Μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος ο Φιλόσοφος, κήρυξε το 1601 επανάσταση, η οποία δυστυχώς καταπνίγηκε γιατί ο σπουδαίος αυτός ιεράρχης δεν βρήκε συμπαραστάτες στο σχέδιό του’’.
