Γράφει ο Θεοφάνης Παναγιωτόπουλος
«Μικρές ιστορίες µε απέραντη δύναµη. Ένα βιβλίο για την αξιοπρέπεια, την αλληλεγγύη και την ικανότητα των ανθρώπων να ξυπνούν από τον λήθαργο». Libreria Muga
Το ισπανικό μυθιστόρημα «ΟΤΑΝ ΦΙΛΟΥΣΑΜΕ ΤΟ ΨΩΜΙ», της Αλμουδένα Γκράντες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ σε μετάφραση της Χριστίνας Θεοδωροπούλου. Μια ιστορία χωρισμένη σε τρία μέρη: στο Πριν, στο Τώρα και στο Μετά. Μέσα από τις ιστορίες που διαδραματίζονται σε μια συνοικία στο κέντρο της Μαδρίτης, σε μια γειτονιά με ακανόνιστους δρόμους, πυκνόφυλλα δέντρα, και αρκετές πλατείες η Ισπανίδα συγγραφέας μας τονίζει πως η Ευτυχία είναι επιλογή και πως κατά τ’ άλλα τον Σεπτέμβρη αρχίζουν τα σχολεία, τον Δεκέμβρη έρχονται τα Χριστούγεννα, τον Απρίλη ανθίζουν τα φυτά, το καλοκαίρι καταφθάνει η ζέστη, και στο μεταξύ η ζωή περνά και φεύγει…
«Γι’ αυτό οι μεγάλοι φοβούνται λιγότερο. Εκείνοι αναπολούν τη νιότη τους και θυμούνται τα πάντα, το κρύο, τους ακρωτηριασμένους που ζητούσαν ελεημοσύνη στους δρόμους, τις σιωπές, τη νευρικότητα που έπιανε τους γονείς τους σαν διασταυρώνονταν στο πεζοδρόμιο με κάποιον αστυνομικό, και μια παλιά συνήθεια ξεχασμένη πια, που δε φρόντισαν ή δε θέλησαν να μεταδώσουν στα παιδιά τους. Όποτε έπεφτε ένα κομμάτι ψωμί στο πάτωμα, οι ενήλικες υποχρέωναν τα παιδιά να το μαζέψουν και να το φιλήσουν προτού το ξαναβάλουν στη ψωμιέρα, τόση πείνα είχαν περάσει οι οικογένειες τους εκείνα τα χρόνια, τότε που χάθηκαν όλα αυτά τα αγαπημένα πρόσωπα, τις ιστορίες των οποίων κανείς δεν ήθελε να τους διηγηθεί. Κι εμείς, τα παιδιά που μάθαμε να φιλάμε το ψωμί, αναπολούμε την παιδική μας ηλικία και θυμόμαστε την κληρονομιά μιας άγνωστης σήμερα πια για μας πείνας.»
Οι ήρωες του βιβλίου είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Απλοί. Καθημερινοί. Η οικογένεια της Μαρτίνεθ Σαλγάδο. Ο Τσέουνγκ και η Γκουάν. Η Αμαλία. Ο Πασκουάλ. Ο Αντρές. Ο Σεμπάστιαν Αλόνσο. Η Τσάρο. Η Μαρίσα. Ο Τόνι. Η Μπεγόνια. Ο Πέπε Μαρτίνεθ. Η Μαρία Γκράθια. Η Λάουρα. Η Αντέλα και ο Χοσέ. Η Λούνα και η Σοφία. Η Μαρίτα. Ο Αχμέτ, η Φάτιμα και ο Μοχάμετ.«Με ποιον τρόπο αντιστέκονται, στο µάτι του κυκλώνα, ζευγάρια και άνθρωποι µμονάχοι, γονείς και παιδιά, νέοι και ηλικιωμένοι στα πλήγματα της κρίσης; Το Όταν φιλούσαμε το ψωμί διηγείται, µε διεισδυτικό και συγκινητικό τρόπο, τη ζωή καθημερινών ανθρώπων της διπλανής πόρτας: µιας οικογένειας που επιστρέφει από διακοπές αποφασισμένη να συνεχίσει απαράλλαχτη την καθημερινή της ρουτίνα, ενός διαζευγμένου που ακούγεται πίσω απ’ τη µμεσοτοιχία να κλαίει, της γιαγιάς που στολίζει το χριστουγεννιάτικο δέντρο µήνες νωρίτερα για να δώσει κουράγιο στους δικούς της, µιας γυναίκας που αποφασίζει να επαναπροσδιορίσει την ύπαρξή της και επιστρέφει στην ύπαιθρο για να ζήσει στη γη που έθρεψε τους προγόνους της… Στο κοµµωτήριο, στο µπαρ, στα γραφεία ή στο Κέντρο Υγείας, οι ήρωες σ’ αυτό το σπονδυλωτό µυθιστόρηµα θα ζήσουν γλυκόπικρες στιγµές µιας απρόσµενης αλληλεγγύης, στιγμές αγανάκτησης και οργής, αλλά και τρυφερότητας και επιμονής. Και θα καταλάβουν γιατί οι παππούδες τους, τους έμαθαν, όταν ήταν μικρά παιδιά, να φιλούν το ψωμί.»
«Η Αλµουδένα Γκράντες αναδεικνύει τους ανώνυμους ήρωες του καιρού µας µε εξαιρετική τρυφερότητα και δύναμη». El Pais
