Όνομα: Χρήστος Καγκαράς

Ιδιότητα: Ζωγράφος

Γρανίτσα 1918- Λαμία 2010

‘Το δάκρυ μου δροσιά σαν σταθώ

μοναχός στον κάμπο

τον απέραντο, στο μοναχό το δέντρο

και η ψυχή μου… μιλάει στην παπαρούνα σιωπηλή’

Αυτοδίδακτος Ευρυτάνας ζωγράφος, με το πλουσιότερο καταγεγραμμένο έργο, αποτύπωσε στα έργα του μοναδικές σκηνές της λαϊκής μας παράδοσης, της καθημερινής, αλλά και της θρησκευτικής ζωής, Ευρυτανικά τοπία, αγιογραφίες, πορτρέτα, τη φύση, βουκολικά τοπία. Μια σειρά δηλαδή από όλα αυτά που συνθέτουν τις εικόνες της Ρούμελης.  Γεννήθηκε στη Γρανίτσα Ευρυτανίας, έζησε στη Γρανίτσα, στο Αγρίνιο και τη Λαμία και έργα του σήμερα βρίσκονται σε πάρα πολλά σημεία, από Πινακοθήκες, προσωπικές συλλογές, ναούς, δημόσια και ιδιωτικά κτήρια. Η δουλειά του κινείται στο πλαίσιο της λαϊκής τέχνης όπου επικρατούν στοιχεία όπως η παρατεταμένη και εμπειρική σύνθεση, η αφύσικη αντίληψη για το διάστημα, η έμφαση στη λεπτομέρεια, η καθαρότητα και η διακοσμητική ουσία των χρωμάτων, συμμόρφωση στην επιχορήγηση του χαρακτηριστικού τόνου, η σαφήνεια σχεδιασμού με τον τονισμό των γραμμικών στοιχείων και ειδικά των σχεδιαγραμμάτων διακοπής. Διατηρούσε τη δική του gallery το 1953 στο Αγρίνιο όπου δημιούργησε σημαντικά πορτρέτα. Μέχρι το 1966 αφιερώθηκε στην εικονιστική ζωγραφική τοίχων. Μετά το 1966 εστίασε περισσότερο στο να ζωγραφίζει κοινούς πίνακες με δημοφιλή θέματα. Δούλευε ακατάπαυστα με ιερό ευδαιμονισμό έως και τα 87 του χρόνια. Μετρώντας κατά προσέγγιση τον αριθμό των έργων του μπορούμε να πούμε ότι πλησιάζουν τα 5000 με 7000.

Τα πρώτα χρόνια, η Αίγυπτος, το Αγρίνιο και το αντάρτικο

Ο Χρήστος Καγκαράς του Ηλία και της Φωτεινής, το γένος Σταμούλη, γεννήθηκε στις 15/1/1918 στη Γρανίτσα Ευρυτανίας.Την ανατροφή του ανέλαβε η γιαγιά του καθώς έμεινε ορφανός πριν ακόμη γίνει ενός έτους. Το 1930 αποφοίτησε από το Δημοτικό Σχολείο της Γρανίτσας. Το 1932 και για 1 χρόνο υπήρξε τρόφιμος σε ορφανοτροφείο της Αθήνας. Το 1933 αναζητά την τύχη του στην Αίγυπτο. Δεν καταφέρνει να εξασφαλίσει νόμιμη διαμονή και οι αρχές τον στέλνουν μετά από 6 μήνες πίσω στην Ελλάδα. Μέχρι το 1940 γυρίζει από πόλη σε πόλη της Ελλάδας εργαζόμενος ως αγροτοποιμένας. Το 1942 έδρασε στην περιοχή του Αγρινίου σαν αντιστασιακός κατά των Γερμανών. Μόλις η δράση του έγινε γνωστή και για να αποφύγει τη σύλληψη έφυγε στη Γρανίτσα. Το 1943 εντάσσεται στην ΕΠΟΝ και στο τέλος του ίδιου χρόνου κατετάγη στον ΕΛΑΣ, στο Σύνταγμα του Ζούλα. Το 1944 τραυματίζεται στο Βάλτο σε συγκρούσεις μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο του Αγρινίου. Επιστρέφει στη Γρανίτσα διωγμένος από τις «εθνικές οργανώσεις» εξαιτίας της συμμετοχής του στον ΕΛΑΣ και το 1947 προσχωρεί στο «Δημοκρατικό Στρατό». Συλλαμβάνεται στις 28 Μάρτη 1949. Δεν εκτελείται επί τόπου χάρη στην επέμβαση ταγματάρχη του κυβερνητικού στρατού τροφίμου επίσης του ορφανοτροφείου όπου είχε φιλοξενηθεί ο Καγκαράς το 1932. Αρχικά φυλακίζεται στο Μεσολόγγι. Τον μεταφέρουν σε διάφορες φυλακές: Αγρίνιο, Λευκάδα, Άμφισσα, Λαμία. Αποφυλακίζεται το 1952.

Η πορεία ενός σπουδαίου ζωγράφου

Το 1953 ανοίγει στο Αγρίνιο ένα μικρό ατελιέ και ζει κάνοντας προσωπογραφίες. Το 1954 γυρίζει και πάλι στη Γρανίτσα. Το 1955 νυμφεύεται την Αγελλική Καγκαρά το γένος Μανιάτη με την οποία θα αποκτήσει 9 παιδιά. Από το 1954 έως το 1966 ασχολείται κυρίως με την αγιογραφία. Την περίοδο αυτή μαθήτευσε για ενάμιση χρόνο στο Άγιο Όρος, στη Μονή του Αγίου Διονυσίου, στο τμήμα ζωγραφικής. Το 1966 γνωρίζεται από καλή σύμπτωση με τον αρχιτέκτονα Πάνο Τζελέπη, τον Κριστιάν Ζερβός, Ελληνογάλλο τεχνοκριτικό, εκδότη και γκαλερίστα στο Παρίσι για 50 χρόνια και τον Χρήστο Θεοδωρόπουλο. Το 1970 μέσω του Τζελέπη γνωρίζεται με τον Κώστα Σταυρόπουλο, τεχνοκριτικό. Το 1967 εγκαθίσταται μόνιμα στη Λαμία όπου έζησε και εργάστηκε έως το θάνατό του.

Από το 1966 έως και σχεδόν το τέλος της ζωής του παρουσίασε με σειρά από ατομικές εκθέσεις σε όλη τη χώρα, καθώς επίσης συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις:

1966 Πάπυρος Λαρούς, Αθήνα

1967 Γκαλερί ¨Νέες Μορφές¨, Αθήνα

1970 Γκαλερί ¨Νέες Μορφές¨, Αθήνα

1975 Γκαλερί ¨Διάσταση¨, Αθήνα

1975 Γαλλικό Ινστιτούτο, Λαμία

1975 Βιβλιοπωλείο Ειρήνης Οικονόμου, Λαμία

1977 Δήμος Λάρισας

1979 Γκαλερί ¨΄Ωρα¨, Αθήνα

1984 Γκαλερί ¨Πολυπλάνο¨, Αθήνα

1987 Γκαλερί ¨Αθήνα¨, Αθήνα

1987 Δημοτική Βιβλιοθήκη Νέας Ιωνίας

1988 Γαλλικό Ινστιτούτο, Αθήνα

1990 Αναδρομική Έκθεση, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων

1994 Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Στεμνίτσας Αρκαδίας

1996 Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Στεμνίτσας Αρκαδίας

1997 Αναδρομική Έκθεση, Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας

2010 Αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Βάσως Κατράκη που συνδιοργανώθηκε από τη Νομαρχία Αιτωλοκαρνανίας, τον Δήμο Αιτωλικού και το Μουσείο Βάσως Κατράκη

Ομαδικές Εκθέσεις: 1989 «Έρως του Γένους» Δημοτική Πινακοθήκη Αθήνας, μεγάλη ομαδική έκθεση των 10 αυθεντικών λαϊκών εικαστικών καλλιτεχνών της Ελλάδας. Έχει εκπροσωπήσει επισήμως την Ελλάδα στο εξωτερικό σε 3 μεγάλες ομαδικές εκθέσεις, στην Αγγλία, τη Δ. Γερμανία και την Τσεχοσλοβακία. Το 1981 τοιχογραφεί το Ανθρωπολογικό Μουσείο των Πετραλώνων Χαλκιδικής, υπό τη διεύθυνση του ανθρωπολόγου Άρη Πουλιανού. Έργα του ζωγράφου εκτίθενται στη Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Έχει αγιογραφήσει γύρω στις 60 εκκλησίες στους νομούς της Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας. Οι 11 έχουν ζωγραφιστεί λαϊκά, οι υπόλοιπες έχουν ζωγραφιστεί με τη νεοβυζαντινίζουσα γραφή. Στο εργαστήριο του έχουν παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικής εκτός από τους γιους του ζωγράφους Νίκο και Βασίλη Καγκαρά και πλήθος άλλοι καλλιτέχνες. Στα έργα του συνήθιζε να γράφει στιχάκια, μνήμες και ποιήματα. Την βιογραφία του και τη συγκέντρωση όλου του έργου σου επιμελήθηκαν τα παιδιά του Νίκος Καγκαράς και Ευαγγελία Καγκαρά και είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του www.xkagaras.gr, που είναι ακόμα ενεργή.

Έχουν εκδοθεί δύο εκδόσεις για τον Χρήστο Καγκαρά με τίτλο: ‘Καγκαράς Χρήστος – Αναδρομική έκθεση 1997’ και  ‘Καγκαράς Χρήστος – Παρίσταμαι’.