Τον Αύγουστο ο κώλος των γύφτων έπαιρνε φωτιά. Εκτός από τις εμπορικές τους υπερδραστηριότες, ασχολούνταν και με τις παραδοσιακές τους κλεπτικές και τροφοσυλλεκτικές δραστηριότητες. Τις πρώτες τις έζησα ως παιδί στο χωριό μου, όταν επέδραμον καραβάνια απ΄ αυτούς και στρατοπέδευαν σε κάποιο από τα καλλίτερα σημεία του χωριού και στις δεύτερες μυήθηκα ως άντρας ένα καλοκαίρι στη Δυτική Αττική, όταν καταμεσήμερο και κατακαλόκαιρο παραθέριζα ως σκαπανεύς μεροκαματιάρης. Οι γύφτοι, οι οποίοι δεν είχαν καμία όρεξη να ιδροκοπάνε καταμεσήμερο με τον κασμά σταβλίζονταν σε σκιερά μέρη. Όταν όμως σουρούπωνε, λεφούσια απ΄ αυτούς, με ειδικευμένα σκυλιά γενοκτονούσαν τους απανταχού σκαντζοχοίρους.
Ο σκαντζόχοιρος μοιάζει στη φάτσα με γουρούνι και στα δάχτυλα των ποδιών του με τον άνθρωπο. Όταν είναι αιχμάλωτος περπατάει σιγά σαν χελώνα, όταν όμως είναι λεύτερος στην ύπαιθρο γίνεται… λαγός.
Λέγεται ότι σ΄ ένα πάρτι ζώων ήταν και ο σκαντζόχοιρος και κάποιος περαστικός μας πληροφορεί ότι είδε:
«το λαγό να παίζει λύρα
το κουνάβι τη φλογέρα
κι ο σκαντζόχοιρος ο ρήγας
να χορεύει τη χελώνα».
Ο σκαντζόχοιρος ζευγαρώνει την άνοιξη και στην αρχή του καλοκαιριού γεννάει 3-6 σκατζοχοιράκια.
Πάντα είχα τις απορίες: α) πως γ@μάει ο σκαντζόχοιρος τη σκαντζοχοιρίνα με τόσα αγκάθια, που έχουν και οι δυο και β) πως γεννάει η σκαντζοχοιρίνα
Οι απαντήσεις που πήρα ήταν: α) η καλή σκαντζοχοιρίνα γυρίζει ανάσκελα, που δεν έχει αγκάθια και είναι τα μόνα ζώα που πηδιούνται ανθρωπίσια σε ιεραποστολική στάση και βέβαια κανένας δεν θέλει φλερτ και θωπείες από μια σκαντζοχοιρίνα και β) τα νεογέννητα σκαντζοχοιράκια γεννιούνται χωρίς αγκάθια.
Ο σκαντζόχοιρος είναι ζώο της νύχτας, τότε ψάχνει για το φαΐ του. Είναι παμφάγος. Από κρεατικά τρώει ποντίκια, γυμνοσάλιαγκες, βατράχια, κάμπιες και έντομα ότι βρει. Από φυτικά τρώει χόρτα διάφορα, ρίζες, μανιτάρια κ.ά. Το κυρίως φαγητό το συνοδεύει με φρούτα όπως: μούρα, σταφύλια, μήλα κ.ά.
Όμως και ο ίδιος είναι ένας καλός και χορταστικός μεζές για τους εχθρούς του, που δεν είναι και λίγοι. Τον κυνηγάνε τ΄ αρπακτικά και ενίοτε οι νυφίτσες και οι σκύλοι.
Άλλος σοβαρός εχθρός του είναι η αλεπού. Για τον αποκεφαλισμό του μιμείται τους γύφτους, και εφαρμόζει την ίδια μέθοδο. Και οι δυο βρίσκουν μια λούμπα με νερό, τον πετάνε μέσα κι αυτός, για να μην πνιγεί, βγάζει το κεφάλι από την αγκαθοκουλούρα του, για να κολυμπήσει, και τότε η μεν αλεπού τού το αρπάζει με το στόμα και τον πνίγει, οι δε γύφτοι το κόβουν μ΄ ένα μαχαίρι.
Βέβαια και οι χριστιανοί την ίδια μέθοδο με τους γύφτους εφαρμόζουν, παρά του ότι το Λευιτικό του Μωσαϊκού νόμου το απαγορεύει και αν το μάθει ο παπάς, απαγορεύει για μεγάλο διάστημα τη μεταλαβιά, σε όποιον κοινώνησε από το σεπτό σώμα του σκαντζόχοιρου.
Όπως γνωρίζω εκ χειλέων ειδημόνων, έχει ωραίο κρέας και μάλιστα οι γύφτοι, όπως λένε αυτοί που ξέρουν, εφαρμόζουν ειδική συνταγή, ψητόν σε πήλινο, που οι ρίζες της χάνονται στα σκοτεινά μεσαιωνικά χρόνια.
Εκτός από τους παραπάνω εχθρούς ο σκαντζόχοιρος μεταπολεμικά απέκτησε δυο ακόμα σοβαρούς εχθρούς, που μάλλον θα τον αφανίσουν μαζί με τα άλλα ζώα της άγριας πανίδας. Ο ένας είναι τα εντομοκτόνα και τα φυτοφάρμακα και ο άλλος τα τροχαία. Για κάποιο περίεργο λόγο η άσφαλτος το καλοκαίρι φιλοξενεί πτώματα σκαντζοχοίρων, που προσπαθούσαν να περάσουνε το δρόμο.
Για να μπορούν οι μελλοντικές γενιές να βλέπουν δια ζώσης ελεύθερο σκαντζόχοιρο, πρέπει να έχουμε μια σοβαρή περιβαλλοντική νομοθεσία και το κυριότερο ν΄ αποκτήσουμε μια σοβαρότερη οικολογική συνείδηση. Το Λευιτικό και το Δευτερονόμιο στην ουσία προστάτευε τα εδώδιμα ζώα, που διαθέτουν σχεδόν μηδενικό βαθμό ενεργητικής ασφάλειας. Τώρα χρειαζόμαστε ένα θεσμικό πλέγμα που να προστατεύει όλο το άγριο ζωικό βασίλειο.
