Το μυθιστόρημα «ΤΙΜΙΟΙ ΚΑΙ ΑΤΙΜΟΙ» (1921)αποτελεί ένα μέρος της περίφημης κοινωνικής τριλογίας του Γρηγόριου Ξενόπουλου: Πλούσιοι και φτωχοί (1919),Τυχεροί και άτυχοι (1924). Η Κριτική αναγνώρισε αναμφίβολα τα καλύτερα τα δύο πρώτα (Πλούσιοι και Φτωχοί & Τίμιοι και Άτιμοι). Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Έθνος από 10Οκτωβρίου 1921 έως 5 Φεβρουαρίου 1922. Η πρώτη έκδοση έγινε το 1926 από τον εκδοτικό οίκο Ι. Κολλάρου. Οι μετέπειτα εκδόσεις του, έγιναν από τις εκδόσεις Μπίρης, Καρύτση 10, στη σειρά ΑΠΑΝΤΑ ΓΡ. ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ τόμοι 12, το έτος 1957. Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα ο συγγραφέας Γ. Ξ. Εκθέτει τις αντιλήψεις της κοινωνίας για την τιμή και αναπτύσσει τις δικές του για τους τίμιους και άτιμους ανθρώπους. Άλλοι είναι κατά συνθήκη κι άλλοι αληθινά. Ένας άνθρωπος τίμιος κατά συνθήκη, μπορεί να είναι άτιμος, και πάλι ένας άτιμος κατά συνθήκη, μπορεί να είναι ο τιμιότερος των ανθρώπων.
«Τον έλεγαν Πολύδωρο κι ήταν ένας νέος στην ηλικία μου απάνω- κάτω, άσχημος, μαυριδερός, κοντός, στραβοκάνης, με άγρια γενάκια, με μακριά μαλλιά και με μεγάλα ζωηρά και γλυκά μάτια – ήταν το μόνο όμορφο που είχε απάνω του ο κακόμοιρος. Πριν φύγω από τον τόπο, τότε που ήμουν ακόμη Δόκιμος, τον θυμόμουν αυτόν τον Πολύδωρο νεαρό Αναγνώστη με ράσα. Δεν ξέρω γιατί δεν έγινε παπάς, μ’ αν έβγαλε τα ράσα, την ”παπαδική” δεν την άφησε κι όλο με παπάδες έτρεχε, και στις εκκλησίες βοηθούσε, και κάθε Κυριακή, μετά τη λειτουργία, γύριζε με μια κασελέτα ή μ’ ένα δίσκο ασημένιο και μάζευε πεντάρες πότε για τη μια ή για την άλλη εκκλησιά και πότε για μια φτωχή οικογένεια, που ίσως ήταν η δική του. […] Η δοκιμή είχε τελειώσει. Τον έκοψα μ’ έναν αλαλαγμό τόσο δυνατό, τόσο ξαφνικό, ώστε ο κακόμοιρος ετρόμαξε.[…] Μαστροπέ, είσαι τίμιος!… Είσαι πιο τίμιος εσύ, μαστροπέ, από το Δαλέρη τον υπουργό κι από το Μαρμούρη των πλωτάρχη, που έρχεται μεθαύριο εδώ να τον βγάλετε βουλευτή σας!»
Η γραφή του Γ.Ξ. Γεννά ερωτήματα για το ποιοι είναι τίμιοι και ποιοι άτιμοι. Για το πως η κοινωνική θέση ή το επάγγελμα δεν προσδιορίζουν τον άνθρωπο ως έντιμο ή άτιμο. Ο ήρωας Δήμος Σπάθης μας οδηγεί στο εξής: πως ο άνθρωπος είναι έντιμος ή άτιμος χάρη στο χαρακτήρα του και τίποτα άλλο. Ένα ακόμη βασικό μοτίβο της ιστορίας είναι η έννοια της εκδίκησης. Ως το 1930, στο αστικό μυθιστόρημα, δεν υπάρχει τίποτα που θα μείνει ζωντανό και θα διαβάζεται και στα χρόνια που θ’ ακολουθήσουν , εκτός από τους Τίμιους και Άτιμους, και τους Πλούσιους και Φτωχούς του Γρηγόριου Ξενόπουλου.
