Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στο κτίριο της παλαιάς Βουλής εκτίθεται σήμερα το μοιραίο βόλι που κόστισε τη ζωή στον ήρωα Μάρκο Μπότσαρη, μαζί με αιματοβαμμένο κομμάτι από τον κεφαλόδεσμό του, το βράδυ της ιστορικής μάχης του Κεφαλόβρυσου τη νύχτα της 8-9 Αυγούστου του 1823. Η ιστορία θέλει τον Σουλιώτη ήρωα να βγάζει την τελευταία του πνοή, λέγοντας στα παλικάρια του «Αδέλφια, με βάρεσαν», χτυπημένος στο μέτωπο, πάνω από το δεξί μάτι. Τα πυρά των εχθρών τον χτύπησαν στην προσπάθειά του να ανέβει σε ένα μαντρότοιχο για να βρει που βρίσκονταν η σκηνή του επικεφαλής του στρατού των Τουρκαλβανών που είχαν στρατοπεδεύσει στο Κεφαλόβρυσο για να διανυκτερεύσουν.

Η συνέχεια της ιστορία γνωστή τόσο για τη σπουδαιότητα της ίδιας της μάχης για την πορεία του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων, όσο και για το τέλος του Μάρκο Μπότσαρη. Αμέσως μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του Μπότσαρη, οι Σουλιώτες αν και νικούσαν, σταμάτησαν τη μάχη για να περισυλλέξουν τον νεκρό αρχηγό τους. Μεταφέροντας το σώμα του προς το Μεσολόγγι, σταμάτησαν για λίγο στην Μονή Προυσσού, όπου βρισκόταν ο άρρωστος Γεώργιος Καραϊσκάκης. Η ιστορία αναφέρει ότι τον ασπάστηκε και είπε : ‘‘Άμποτε ήρωα Μάρκο, κι’ εγώ από τέτοιο θάνατο να πάω’’. Η πομπή που τον μετέφερε στο Μεσολόγγι ήταν εντυπωσιακή, σύμφωνα με τον Γάλλο Φιλέλληνα Φρανσουά Πουκεβίλ. Ο νεκρός ήταν καλυμμένος με κυανή χλαμύδα. Μπροστά περπατούσαν οι Τούρκοι αιχμάλωτοι, ακολουθούσαν τα αιχμαλωτισμένα άλογα των αξιωματικών και 54 σημαίες των εχθρών. Ακολουθούσαν τα λάφυρα της μάχης: όπλα, σκηνές, πολεμοφόδια και το ταμείο των Τουρκαλβανών.

Ο Μπότσαρης πέθανε σε ηλικία μόλις 33 ετών και ήταν ένας ανιδιοτελής ήρωας, που πολέμησε με θάρρος για την ανεξαρτησία. Δεν τον ενδιέφεραν τα αξιώματα και το απέδειξε όταν τον έχρισαν στρατηγό και έσκισε το δίπλωμα λέγοντας «Όποιος είναι άξιος, παίρνει το δίπλωμα αύριο μπροστά στον εχθρό». Μετά την ηρωική Έξοδο και την κατάληψη του Μεσολογγίου από τους Οθωμανούς, οι Τουρκαλβανοί άνοιξαν τον τάφο του Μπότσαρη αναζητώντας τα όπλα του και πολύτιμα λάφυρα από την τελευταία μάχη της ζωής του.

‘Ο Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη’ στο μουσείο της Τεργέστης (Ludovico Lipparini)

Ο Μπότσαρης πηγή έμπνευσης

Ο θαυμασμός για το ηρωικό τέλος του Μάρκου Μπότσαρη, αλλά και την απόφασή του να σταματήσει τις χιλιάδες Τουρκαλβανών το βράδυ εκείνο στο Κεφαλόβρυσο, έχοντας στο πλευρό του μόνο 450 Σουλιώτες και προδομένος από τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς της Ρούμελης, αποτυπώνεται από την εξύμνησή του από μεγάλες προσωπικότητες και καλλιτέχνες της εποχής του, αλλά και μεταγενέστερους.

Ο Διονύσιος Σολωμός είχε παρομοιάσει την κηδεία του με την ταφή του Έκτορα στην Τροία. Ο Αμερικανός φιλέλληνας Fitz-Greene Halleck του αφιέρωσε το ποίημα «Μάρκος Μπότσαρης» που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 1825. Η θυσία του Μπότσαρη για την ελευθερία συγκίνησε το έθνος και τους φιλέλληνες. Εκτός από τον Ιταλό Ludovico Lipparini που απαθανάτισε τον θάνατό του και ο ζωγράφος Ντελακρουά ζωγράφισε δύο φορές τον πίνακα: «Ο Μπότσαρης αιφνιδιάζει τους Τούρκους». Ο λόρδος Βύρωνας που επισκέφτηκε το Μεσολόγγι την επόμενη χρονιά του θανάτου του, πλησίασε το μνήμα του και ορκίστηκε να δώσει και τη ζωή του για την ελευθερία της Ελλάδας.

Φωτο & πληροφορίες: ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ