Ο 20ος αιώνας ήταν καθοριστικός για την αλλαγή της ονομασίας χιλιάδων τοπωνυμίων σε όλο τον ελλαδικό χώρο, σε μια προσπάθεια των ελληνικών κυβερνήσεων της χώρας, να καταργηθούν τοπωνύμια με ρίζες και προέλευση Σλάβικη, Αρβανίτικη, Βλάχικη ή και Τούρκικη και να αποκτήσει έναν νέο ομοιογενή ελληνικό χαρακτήρα.
Δυο είναι οι κύριες φάσεις που έγιναν αυτές οι αλλαγές στα τοπωνύμια της χώρας και κατά συνέπεια και της Ευρυτανίας. Το ελληνικό κράτος διέταξε σε επιτροπή να αλλάξει το χάρτη της χώρας με συνοπτικές διαδικασίες, με το διάταγμα της 17ης Σεπτεμβρίου 1926. Συγκεκριμένα επιτρέπεται “ίνα μεταβληθώσι ξενόφωνα ή κακόηχα ονόματα συνοικισμών, πόλεων ή κωμών”. Σε κάθε νομαρχία, συγκροτείται υποεπιτροπή μετονομασιών υπό την προεδρία του νομάρχη. Εκτός των εκπαιδευτικών, συνιστάται η συμμετοχή σε αυτή “δημοσίων υπαλλήλων και εντοπίων προσώπων, δυναμένων να συντελέσωσιν εις τον επιδιωκόμενον σκοπόν”. Μετά τη μετονομασία, “απαγορεύεται απολύτως η χρήσις των παλαιών ονομάτων”. Η παράβαση της απαγόρευσης, “αποτελεί πταισματικήν παράβασιν τιμωρουμένην με πρόστιμον μέχρις 100 δραχμών, ή με κράτησιν μέχρι 10 ημερών” [Χουλιαράκης 1975, σ. 344 – 345]. Μέχρι το 1928, μετονομάζονται 2.500 περίπου οικισμοί.
Στη δεύτερη φάση στην κατεύθυνση του εξελληνισμού των τοπωνυμίων, κινήθηκε επίσης το υπουργείο Εσωτερικών από το 1962, όπου και σε αυτή την φάση, και στην Ευρυτανία άλλαξαν πολλά τοπωνύμια. Στο νομό τα περισσότερα ονόματα που αντικαταστάθηκαν είχαν Σλάβικη προέλευση με την χαρακτηριστική κατάληξη -οβο.
Ακολουθούν αποσπασματικά μερικές από τις αντικαταστάσεις αυτές, με το αρχικό τοπωνύμιο να προηγείται και το νέο να ακολουθεί μαζί με την ημερομηνία που έγινε η αλλαγή. Όπως είναι φανερό παρά την επίσημη επιβολή της αλλαγής από το ελληνικό κράτος σε αρκετές περιπτώσεις το αρχικό τοπωνύμιο επικράτησε του νέου που προτάθηκε μέχρι τις μέρες μας. Για παράδειγμα τα Δολιανά που καταγράφονται σήμερα με το όνομα που είχαν πριν την αντικατάστασή του το 1928, αλλά και στα περισσότερα σήμερα, έναν αιώνα μετά, γνωρίζουμε και τις δυο ονομασίες, τρανταχτή απόδειξη ότι ένα τοπωνύμιο φέρει μνήμες και αναφορές για τον τόπο στον οποίο αναφέρεται που δεν είναι μόνο αναφορικές, αλλά συνδέονται με τη συλλογική μνήμη, την παράδοση και την ιστορία του κάθε τόπου και άρα τα κάνουν ‘αθάνατα’ στον χρόνο’.
Τα ‘παλιά και τα ‘νέα’ τοπωνύμια της Ευρυτανίας
Άγιος Γεώργιος: Καστράκιον Ευρυτανίας 1963
Αλάμπεη: Νησί Ευρυτανίας 1928
Αμπέλια: Βρυσούλα Ευρυτανίας 1963
Άμπλιανη: Σταυροπήγι Ευρυτανίας 1928
Ανδράνοβα: Φεγγόβρυση Ευρυτανίας 1928
Αραχωβίτσα: Πετράλωνον Ευρυτανίας 1928
Βελισδόνη: Τρίδενδρον Ευρυτανίας 1928
Βελτσίστα: Λιθοχώρι Ευρυτανίας 1928
Γόλιανη: Στεφάνι Ευρυτανίας 1928
Δοβίτσινο: Σταυροχώρι Ευρυτανίας 1928
Δολιανά: Στουρνάρι Ευρυτανίας 1928
Έλογα: Άγιος Χαράλαμπος Ευρυτανίας 1928
Έλσανη: Μαυρομμάτα Ευρυτανίας 1928
Ερκίστα: Αγία Βλαχέρνα Ευρυτανίας Ευρυτανίας 1930
Ζελενίστα: Πρασιά Ευρυτανίας 1928
Καρυά: Ρυάκιον Ευρυτανίας 1962
Κερασοβάκι: Δαφνούλα Ευρυτανίας 1962
Κεράσοβο: Κερασοχώριον Ευρυτανίας 1930
Κόνιαβη: Λημέρι Ευρυτανίας 1928
Κοντίβα: Κοντόν Ευρυτανίας 1928
Κόπραινα: Πρόδρομος Ευρυτανίας 1929
Κορίκιστα: Σύδενδρον Ευρυτανίας 1928
Κουφάλα: Δάφνη Ευρυτανίας 1951
Κρετσίστα: Ιτέα Ευρυτανίας 1962
Κυψέλη: Κορισχάδες Ευρυτανίας 1965
Λάσπη: Άγιος Νικόλαος Ευρυτανίας 1951
Λάστοβο: Χελιδόνα Ευρυτανίας 1928
Μήρυσι: Μάραθος Ευρυτανίας 1928
Μιάρα: Καλλιθέα Ευρυτανίας 1955
Μύριση: Μυρίκη Ευρυτανίας 1927
Νέον Χωρίο: Ανθηρόν Ευρυτανίας 1962
Παλαιοκόπρι: Λεύκη Ευρυτανίας 1952
Παλαιοχώριο: Καστράκιον Ευρυτανίας 1962
Σέλιτσα: Καστανούλα Ευρυτανίας 1928
Σέλος: Βύθισμα Ευρυτανίας 1930
Σίχνικο: Κεφαλόβρυσον Ευρυτανίας 1962
Σοβολάκο: Ψηλόβραχος Ευρυτανίας 1927
Σπινάσα: Νεράιδα Ευρυτανίας 1928
Σύδενδρον (Κορύκιστα): Καταβόθρα Ευρυτανίας 1928
Τατάρνα: Τριπόταμον Ευρυτανίας 1928
Τέρνοβο: Παπαδιά Ευρυτανίας 1927
Τέρνος: Μεσοκώμη Ευρυτανίας 1928
Τέροβα: Κυπάρισσος Ευρυτανίας 1928
Τσεκλίστα: Σκοπιά Ευρυτανίας 1928
Τσερκοφτελιά: Φτελιά Ευρυτανίας 1928
Φραγκίστα Μεγάλη: Ανατολική Φραγκίστα Ευρυτανίας 1915
Φραγκίστα Μικρή: Δυτική Φραγκίστα Ευρυτανίας 1915
Χόλιανο: Πετρωτόν Ευρυτανίας 1962
Χορίγκοβο: Κέδρα Ευρυτανίας 1928
Η Ευρυτανία το έτος 1809
