Γράφει ο Γιάννης Δημ. Υφαντόπουλος, Φιλόλογος Λυκειάρχης – Ιστορικός και πρώην Προέδρος του Συλλόγου των Απανταχού Καοτανιωτών «Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ»
(Η Ηλεκτρονική Επεξεργασία για την παρουσίαση της εργασίας αυτής στο
Διαδίκτυο, όπως δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Ο Καστανιώτης» στα φ. 100-102,
έγινε από το Θεολόγο καθηγητή – Διευθυντή Γυμνασίου Ζαχαρία Γ. Ζηνέλη, το
2009). (Μέρος 2ο )
Η πρώτη ιστορική μαρτυρία που παραθέτουμε για την Αποκλείστρα είναι η ακόλουθη διαταγή της οχύρωσης της με αριθμό 1656 και ημερομηνία έκδοσης της την 18η Μαΐου του 1824 (Γ.Α.Κ. Γενικά Αρχεία του Κράτους) Φακ. Δυτικής Χέρσου Ελλάδος):
«Επειδή ο εχθρός της Ελλάδος επαπειλεί πανταχόθεν τα σύνορα του Δυτικού μέρους αυτής και κατ’ εξοχήν το μέρος του Καρπενησίου, το οποίον και εις τον παρελθόντα χρόνο εστάθη το θέατρον της εχθρικής εισβολής.
Ο βράχος της Αποκλείστρας απ’ όπου οι γυναίκες κυλώντας πέτρες κράτησαν τους Τούρκους μακριά και την Αποκλείστρα απάτητη από τούρκικο ποδάρι. (Φωτογραφία Γιάννη Δ. Υφαντόπουλου, 1968).
Επειδή εις την επαρχίαν αυτήν του Καρπενησίου ευρίσκεται τοποθεσία τις Αποκλείστρα ονομαζόμενη, αρμόδιος δια την έκτασίν της και δια το δύσβατον του εμβάσματος εις προφύλαξιν φαμελιών και πραγμάτων.
Κρίνων αναγκαίον εις την περίστασιν του να οχυρωθεί και δια της τέχνης και να προμηθευθεί εις προφύλαξιν και εμψύχωσιν του λαού των εις εκείνο το μέρος πλησίον Επαρχιών.
Διατάττει
Α. Η κατά το Καρπενήσιον Αποκλείστρα να οχυρωθή, καθ’ όσον συγχωρεί η περιοτασις, και να προμηθευθή με πολεμικά εφόδια και τροφάς, όσας επομένως ήθελαν κληθή αναγκαίαι.
Β. Ο Κύριος Γεώργιος Λέλης διορίζεται επιστάτης της αυτής τοποθεσίας, προς τον οποίον εμπιστεύεται η διαφύλαξις και η ασφάλειά της. Θέλει έχει μαζί του δεκαπέντε στρατιώτες και θέλει μένει εις την κυβέρνησιν και επιστασίαν αυτού του μέρους, μέχρι νεωτέρας διαταγής της Διοικήσεως.
Γ. Ούτος θέλει φροντίσει να γενή η αναγκαία οχύρωσις. Και επειδή το Ταμείονστερείται χρημάτων, διορίζεται να εξοδεύσει κατά το παρόν εξ ιδίων του, βαστών λογαριασμόν των εξοδευθησομένων, δια να πληρωθή μετά ένα μήνα παρά της Διοικήσεως.
Δ. Ο αυτός θέλει φροντίσει να ιδεάσει την Διοίκησιν δια την ποσότητα των τροφών και των πολεμικών εφοδίων, άτινα χρειάζονται δια το μέρος αυτό.
Ε. Θέλουν δοθή αι αναγκαίαι διαταγαί προς τους αρχηγούς των αρμάτων, προς τους Επάρχους και προς τους κατοίκους των επαρχιών να συνεργήσουν εις πάν ό,τι είναι αναγκαίον δια την οχύρωσιν ταύτην.
ΣΤ. Αντίγραφα της παρούσης διαταγής να σταλθώσι προς τον Επιστάτην και προς τους ανήκοντας πολεμικούς και πολιτικούς αρχηγούς».
Η Αποκλείστρα της ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ, μια άγνωστη και ξεχασμένη περιοχή που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, όπως φαίνεται από τις Γούρνες. Στις πλαγιές της πίσω από το τριγωνικό βουνό, κατέφυγαν – για ασφάλεια- χιλιάδες γυναικόπαιδα πριν και μετά την Έξοδο του Μεσολογγιού. (Φωτογραφία: Γιάννη Δ. Υφαντόπουλου, 3 Οκτωβρίου 2002)
Η δεύτερη ιστορική μαρτυρία για την Αποκλείστρα, την οποία κρίναμε σκόπιμο να παραθέσουμε, είναι η επιστολή που έστειλε ο Φρούραρχος του Μεσολογγίου και επικεφαλής του Πολιτικού Οργανισμού της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος προς τον τότε ηγούμενο της Ιεράς Μονής της Παναγίας της Προυσιώτισσας.
Η επιστολή αυτή, που φυλάσσεται σήμερα στο μουσείο – σκευοφυλάκιο του Μοναστηριού του Προυσού, είδε πολλές φορές – κατά καιρούς – το φως της δημοσιότητας και τονίζει εμμέσως πλην σαφώς το ρόλο που διαδραμάτισε το Μοναστήρι του Προυσού, στην οχύρωση, κυρίως όμως στη συντήρηση και διατροφή των χιλιάδων εγκλείστων στην Αποκλείστρα από τον Ιούνιο του 1824 έως το 1827, διάστημα κατά το οποίο χρησιμοποιήθηκε η Αποκλείστρα ως τόπος καταφυγής για ασφάλεια πολλών οικογενειών από όλες τις επαρχίες της Δυτικής Στερεάς Ελλάδος.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι αποδέκτης της επιστολής του Αλ. Μαυροκορδάτου, ηγούμενος της Ι. Μονής του Προυσού δεν ήταν άλλος από τον Καστανιώτη λόγιο και πνευματικό Ιερομόναχο Κύριλλο τον Καστανοφύλλη (1775-183(4) 5;), ο οποίος ως επιστήθιος φίλος του Εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, μυημένος – κατά πάσα πιθανότητα – από το 1815 ή από το 1820 στη Φιλική Εταιρεία, ως ηγούμενος του Μοναστηριού του Προυσού από το 1821-1824 ή τις αρχές του 1825, πρωτοστάτησε στη δημιουργία πολιτικής οργάνωσης – δημογεροντίας με κέντρο το Μοναστήρι του Προυσού, προκειμένου να ενισχυθεί και να βοηθηθεί ουσιαστικά και καθοριστικά, ο Εθνικός απελευθερωτικός μας αγώνας του 1821.
Η επιστολή αυτή με αριθμό εγγράφου 1073 είναι η ακόλουθη:
«Προς τον Πανοσιώτατον Ηγούμενον του Μοναστηρίου Προυσού. Συντροφεύεται Διαταγή, δια της οποίας διορίζεται η οχύρωσις της Αποκλείστρας. Ο κύριος Λέλης αποστέλλεται να επιστατήσει. Παρακαλείσθε να συνεργήσετε εις ό,τι δύνασθε για την ογλήγορον τελείωσιν του έργου. Αν χρειασθεί ο Κύριος Λέλης έναν άνθρωπόν μας και κανένα ζώον δώσατε του δια να ευκολύνει την υπόθεσιν και έρρωσθε. Μεσολόγγιον 19 Μαΐου 1824 Αλ. Μαυροκορδάτος».
Αντλώντας και πάλι από τα «Ελληνικά Χρονικά», την εφημερίδα που εξέδιδε στο Μεσολόγγι ο Ελβετός Φιλέλληνας Ιωάννης Μάγερ, ως τρίτη – κατά σειρά – ιστορική 9μαρτυρία για την Αποκλείστρα αναφέρουμε από το φύλλο της Εφημερίδας της 28ης Μαΐου του 1824 τα ακόλουθα:
«Η Διοίκησις, προνοούσα περί της ασφαλείας των κατοίκων, απεφάσισε να οχυρώσει την Αποκλείστραν. Αυτή η επωφελεστάτη θέσις δια τας παρούσας περιστάσεις των Ελλήνων ευρίσκεται μεταξύ των επαρχιών Αποκούρου, Κραββάρου και Καρπενησίου, περικυκλούται από βράχους αβάτους, έχει ευρυχωροτάτην έκτασιν, χωρούσαν πέντε χιλιάδας οικογενείας και έτι προς, νερά ικανά δια την κατασκευήν μύλων, και μίαν μόνην είσοδον. Μία αποθήκη δια τροφάς, εν μικρόν φρούριον εις την είσοδον, και εις μύλος την αποκαθιστώσιν απόρθητον και ικανήν να ανθέξει εις πολυχρόνιον πολιορκίαν, χωρίς παραμικράν ενόχλησιν, ενώ μάλιστα εις τας εμπεριεχομένας πεδιάδας και κοιλάδας ημπορούν να τρέφωνται και ικανά αγελαία ζώα».
Συνεχίζεται…
