Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου ο ιατρός Περικλής Χρυσοχέρης μας ενημερώνει για τα νεότερα δεδομένα στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η κακοήθεια στο παχύ έντερο είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως και αποτελεί την 3η συχνότερη κακοήθη νεοπλασματική νόσο, μετά τον καρκίνο του μαστού και του πνεύμονα.
Τι είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια κακοήθης νόσος η οποία παρουσιάζει σημαντική αύξηση συχνότητας εμφάνισης στον πληθυσμό τα τελευταία χρόνια, ειδικά στις δυτικές κοινωνίες. Απαντάται στατιστικά σε όλο και νεαρότερης ηλικίας ασθενείς χωρίς απαραίτητα να έχουν κληρονομικό ιστορικό.
Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι η πρόγνωση του είναι πολύ καλή σε σχέση με άλλα κακοήθη νοσήματα και η ίαση του είναι σε πολύ καλά ποσοστά αν επιτύχουμε ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ.
Ο μόνος τρόπος έγκαιρης διάγνωσης είναι η διενέργεια κολονοσκόπησης ώστε η όποια παθολογία να διαγνωστεί έγκαιρα και πριν ξεφύγει η νόσος σε άλλα όργανα.
Αφορά περισσότερο άντρες ή γυναίκες;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου εμφανίζεται στους άνδρες με ελαφρά υψηλότερη συχνότητα σε σχέση με τις γυναίκες.
Ο πιο συχνός τύπος είναι το αδενοκαρκίνωμα.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου παχέος εντέρου;
Γενετικοί παράγοντες μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνισή του.
Με τον όρο γενετικοί παράγοντες αναφερόμαστε σε ασθενείς που έχουν ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου παχέος εντέρου και σε άτομα με μακροχρόνια ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn ή και σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου.
Επίσης ορισμένοι διαιτητικοί και περιβαντολογικοί παράγοντες που θεωρείται ότι συμβάλουν στην ανάπτυξη αυτού του καρκίνου είναι οι εξής:
- Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος (περισσότερες από 3-4 φορές την εβδομάδα) και ζωικού λίπους.
- Το κάπνισμα
- Η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης.
- To αλκοόλ
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Τα συμπτώματα που προκαλεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου, σχετίζονται με την θέση του όγκου στο έντερο, το μέγεθός του και το βαθμό της αλλοίωσης που έχει προκαλέσει.
Αυτά μπορεί να είναι απόφραξη του εντέρου κυρίως στην αριστερή πλευρά του όπου ο αυλός του είναι και πιο στενός. Έτσι προκαλείται εμφάνιση επίμονης δυσκοιλιότητας ή αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, δηλαδή κάποιος που ήταν τακτικός στις κενώσεις του γίνεται δυσκοίλιος, ή κάποιος δυσκοίλιος εμφανίζει μεγάλη συχνότητα μικρών κενώσεων.
Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι οι εντερικοί κολικοί, κόκκινο ανοικτό αίμα στις κενώσεις, απώλεια βάρους χωρίς καθαρή αιτία, αίσθημα ότι το έντερο δεν αδειάζει τελείως μετά την κένωση, αδικαιολόγητη αναιμία κ.α.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Αρχικά με κολονοσκόπηση κατά τις οποίες γίνεται και λήψη βιοψίας για την διάγνωση της νόσου
Με τη δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα, η οποία γίνεται εύκολα στο σπίτι (μικρή ποσότητα κοπράνων τοποθετούνται πάνω σε μια ειδική ταινία και γίνεται η ανίχνευση-ωστόσο χρειάζονται ειδικές οδηγίες πριν τη δοκιμασία, από τον θεράποντα ιατρό).
Με αξονική άνω και κάτω κοιλίας με σκιαγραφικό από το στόμα και ενδοφλέβιο και πιθανώς PET CT scan. Αυτή η εξέταση είναι απαραίτητη για την σταδιοποίηση της νόσου.
Και τέλος εάν η νόσος αφορά το ορθό ή τον πρωκτό σε αυτήν την περίπτωση σημαντικές εξετάσεις είναι η Μαγνητική τομογραφία και ο ενδοσκοπικός υπέρηχος.
Πως αντιμετωπίζεται ο καρκίνος Παχέος Εντέρου;
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυπαραγοντική με την συμμετοχή πολλών Ιατρικών ειδικοτήτων, αλλά με κεντρικό το ρόλο της χειρουργικής αφαίρεσης.
Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου (κολεκτομή) και των λεμφαδένων της περιοχής.
Συγκεκριμένα, αφαιρείται το κομμάτι του εντέρου που φέρει τον όγκο και στη συνέχεια γίνεται συρραφή (αναστόμωση), ώστε να επανέλθει η συνέχεια στον γαστρεντερικό σωλήνα.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν νέες χειρουργικές μέθοδοι;
Τα χειρουργεία αυτά στην μεγάλη τους πλειοψηφία τα εκτελούμε Λαπαροσκοπικά ή Ρομποτικά προσφέροντας στον ασθενή τα μέγιστα ποσοστά ίασης με βάση μια επαρκή ογκολογικά αφαίρεση και ταυτόχρονα απολαμβάνοντας όλα τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Ο ασθενής πλέον έχει ελάχιστο πόνο μετεγχειρητικά, επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες και στην δουλειά του πολύ πιο γρήγορα και έχει και πολύ μικρότερες τομές και πολύ λιγότερο ποσοστό επιπλοκών των τραυμάτων του όπως μόλυνση τραυμάτων, μετεγχειρητικές κήλες κτλ.
Είναι εμφανές στην διεθνή βιβλιογραφία πως με την λαπαροσκοπική και κατά συνέπεια και με την Ρομποτική κολεκτομή η αφαίρεση του όγκου και των λεμφαδένων της περιοχής είναι απόλυτα ασφαλής και επαρκής.
Μετά το χειρουργείο ο ασθενής υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία;
Το εξαιρεθέν τμήμα αποστέλλεται για ιστοπαθολογική εξέταση, όπου και καθορίζεται το στάδιο της νόσου. Με βάση τη σταδιοποίηση της νόσου κρίνεται η αναγκαιότητα η μη υποβολής του ασθενούς σε επικουρική χημειοθεραπεία ή/και ακτινοβολία στην περίπτωση του ορθού.
Αν η νόσος έχει βρεθεί σε προχωρημένο στάδιο κατά την διάρκεια της αρχικής διάγνωσης τότε η σειρά των θεραπευτικών παρεμβάσεων μπορεί να αλλάξει με την χορήγηση νέο-επικουρικής χημειοθεραπείας πρώτα και έπειτα με την διενέργεια χειρουργείου.
Οι μεταστάσεις πόσο συχνές είναι;
Στο παχύ έντερο η παρουσία μεταστάσεων δηλαδή η εξάπλωση του όγκου σε άλλα όργανα και συγκεκριμένα στο ήπαρ και στους πνεύμονες, αποτελεί ένδειξη προχωρημένης νόσου.
Οι εξελίξεις τόσο της ιατρικής επιστήμης όσο και της τεχνολογίας παρέχουν πλέον πολλές δυνατότητες για την αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου όπως:
- Χειρουργική εκτομή των μεταστάσεων
- Εξάχνωση (κάψιμο) των μεταστάσεων (RF Ablation)
- Εμβολισμός
- Χημειοεμβολισμός
- Χημειοθεραπεία
Ποια είναι η μετεγχειρητική παρακολούθηση;
Μετά την επέμβαση, ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε περιοδικό έλεγχο.
Φυσική εξέταση του ασθενούς από τον ιατρό, μέτρηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα, αξονική τομογραφία κοιλίας και θώρακος, κολονοσκόπηση και μέτρηση ορισμένων καρκινικών δεικτών στο αίμα όπως το CEA και το CA19-9.
Και τώρα γιατρέ πείτε μας για ένα πολύ βασικό κομμάτι της ιατρικής που είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ και η ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Πως μπορεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου να προληφθεί ή να διαγνωσθεί έγκαιρα;
Για την πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου:
- Καταναλώστε φρούτα, λαχανικά και ασβέστιο. Δρουν προστατευτικά.
- Αποφύγετε το κάπνισμα και την καθιστική ζωή και ασκηθείτε τακτικά, π.χ. μισή ώρα περπάτημα την ημέρα.
- Σημαντική είναι η αφαίρεση των πολυπόδων του παχέος εντέρου με περιοδικούς ελέγχους κολονοσκόπησης.
- Οι διεθνείς οδηγίες έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια και η διενέργεια διαγνωστικής προληπτικής κολονοσκόπησης στον γενικό πληθυσμό έχει έρθει πιο νωρίς. Άτομα από 45 ετών και άνω πρέπει να επισκέπτονται γαστρεντερολόγο και να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση. Το έτος αυτό τείνει να αναθεωρηθεί ακόμη προς τα κάτω, λόγω της μεγάλης συχνότητας κρουσμάτων καρκίνου του παχέος εντέρου που βλέπουμε τελευταία σε όλο και νεαρότερες ηλικίες.
- Εάν η 1η κολονοσκόπηση είναι ‘καθαρή’ πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 5 χρόνια.
- Άτομα με ιστορικό στην οικογένεια ή άλλους παράγοντες κινδύνου πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση από τα 35-40 έτη της ηλικίας τους.
Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ στην θεραπεία του καρκίνου του παχέως εντέρου.
Χρειάζεται ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για έγκαιρη κολονοσκόπηση σε όλους.
Ευχαριστούμε τον Περικλή Χρυσοχέρη, MD, FACSΔιευθυντή Α’ Χειρουργικής Κλινικής Υγεία
kathimerini.gr/ φωτο Unsplash
