Γράφει ο Θεοφάνης Λ. Παναγιωτόπουλος
Συγγραφέας, Αρθρογράφος & Ραδιοφωνικός Παραγωγός, theofanhspap@outlook.com
Πριν λίγο καιρό, κυκλοφόρησε το βιβλίο ΟΙ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ του συγγραφέα Δημήτρη Αλιμπέρτη από τις εκδόσεις Οδός Πανός. Το εξώφυλλο κοσμεί έργο του Αχιλλέα Παπακώστα. Το βιβλίο αποτελούν εικοσιπέντε κείμενα, με φιλοσοφικό ύφος δοσμένα πολλές φορές μέσα από μουσικούς όρους και συνθέτες. Πρόκειται, γαι ένα ιδιαίτερο έργο με ευφυή γραφή.
Ίσως και να έχει τύχει να το προσέξετε το πρώτο πράγμα που κάνει ένας έφηβος, όταν πρωτοπαίρνει μηχανάκι, είναι να σπάσεις τους καθρέπτες. Μια καθόλα εύλογη κίνηση, αφού μάλλον του είναι άχρηστοι. Δεκαετίες όμως αργότερα η μετακίνηση του θα γίνεται αποκλειστικά με καθρέπτες, αφού σχεδόν ποτέ ένας ηλικιωμένος δεν αξίζει να κοιτάξει κάτι μπροστά του. Το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο είναι να πείσεις κάποιον ότι κάποτε θα πεθάνει, πόσο μάλλον αν αυτός ο κάποιος είναι ο εαυτός σου. Οι λιγοστοί συνθέτες που καταπιάστηκαν με τη νεκρώσιμη ακολουθία των καθολικών, συνετρίβησαν με κάποια απόκοσμη μεγαλοπρέπεια. Το κρίσιμο όμως εδώ δεν είναι το βάραθρο, που είναι αναπόφευκτο, αλλά η στάση με την οποία εισήλθαν ‘’προς το εκούσιον πάθος’’. (Όρθρος Μ. Δευτέρας). Γι’ αυτό και είναι σχεδόν αδύνατο να βρει ο ακροατής ένα μέτριο ρέκβιεμ. Ακόμα και ο Suppe έγραψε ένα από τα λυρικότερα ‘’ Agnus Dei’’, ενώ ο Preisner διασώθηκε χάρη σε μια απρόοπτη ‘’Lacrimosa’’.[…]Σας αρέσουν τα ρέκβιεμ;
Κάθε διαμέρισμα στις μεγάλες πόλεις έχει τη δική του μυρωδιά που -όχι άδικα- δεχόμαστε ότι διαμορφώνεται από την οσμή των εκάστοτε κατοίκων. Τα πολύ παλιά σπίτια στην επαρχία, παρουσιάζουν μια σπάνια αυτάρκεια που στις πόλεις τη λένε έπαρση. Το φθινόπωρο με την πρώτη βροχή, οι επικλινείς τους στέγες ξυπνάνε και ξεπλένονται μετά από πολλούς μήνες. Στη συνέχεια, οι ιδιοκτήτες καλύπτουν την απόληξη της υδρορροής, γυρνώντας έτσι τα νερά μέσα στη στέρνα, που βρίσκεται ακριβώς κάτω απ’ το σπίτι.
Το μόνο που ζητάει ο Ιησούς της επαρχίας από τους πιστούς, είναι να κάνουν λίγη υπομονή μέχρι να πεθάνουν. Μετά, θα τ’ αναλάβει όλα Εκείνος. Δεν μπορεί να υπάρχει κάτι που έκανε ο Ιησούς και δεν μπορούν να το κάνουν οι υπόλοιποι. Ιδίως αυτοί που έχουν συνηθίσει το χειμώνα να περπατάνε πάνω στο νερό της στέρνας.[…] Γυρνώντας τα νερά μέσα.
Τη μουσική που γράφτηκε ως τις αρχές του 20ού αιώνα, την εισπράττουμε ως επί το πλείστον με αισθητικά κριτήρια. Όσο πεπλεγμένη κι αν είναι αντιστικτικά ή ενορχηστρωτικά, μας βρίσκει εφοδιασμένους με την ιδιότητα της κατανόησης, μιας και η πληροφορία που φαίνεται ότι μεταφέρει είναι μικρή. Είναι όμως τώρα μερικές δεκαετίες, που η παραδοσιακή κοινότητα των ακροατών στέκεται αμήχανη, σχεδόν σε κάθε επαφή της με τη σύγχρονη παραγωγή. Με την εξαίρεση της κινηματογραφικής αλλά και της ακραία μινιμαλιστικής μουσικής, για τους λοιπούς συνθέτες δυσπιστεί. Καταφεύγει έτσι, σε λιγότερο ευλογοφανείς όρους και συνθήκες για να τους ακούσει. […]Πότε πρέπει να πεθαίνει ένας συνθέτης;
Ο έρωτας είναι το μοναδικό γεγονός στη ζωή που αφήνει ερείπια, ομοιόμορφα φωταγωγημένα. Ερείπια τα οποία με διαφάνεια οστού, μοιάζουν σαν να ‘ταν πάντα εκεί. Γιατί ποτέ δεν κατεδαφίζεται ο έρωτας. Ούτε πεθαίνει ξαφνικά. Αν ήταν έτσι, θα προκαλούσε άπλετο ξάφνιασμα και όχι συντριβή. Τα ακριβά ερείπια, τα τοποθετημένα ένα ένα, τα φέρνει η κατευναστική φθορά. Και τη φθορά την προετοιμάζει το πένθος το ανήκεστο. Μόνον αυτό είναι υπεύθυνο για την ύπαρξη του έρωτα και της μουσικής. Γι’ αυτό άμα τη αναμνήσει τους, μας προσφέρεται κάθε φορά η ίδια λαμπρή εμπειρία θανάτου. […]Credo
