Το γεφύρι της Τέμπλας βρίσκεται στον Αχελώο, και ενώνει τα χωριά Τοπόλιανα της Ευρυτανίας και Βρουβιανά του Βάλτου. Χτίστηκε το 1909 από τον Ηπειρώτη μάστορα Νικόλαο Σούλη, με χρηματοδότηση του Βαλτινού πολιτικού Νικολάου Στράτου. Όλο το έργο κόστισε εβδομήντα πέντε χιλιάδες (75000) δραχμές ενώ το μεροκάματο που έπαιρναν οι εργάτες ήταν εβδομήντα πέντε (75) δεκάρες. Τα σχέδια και τα λοιπά έγγραφα που αφορούσαν στην κατασκευή του γεφυριού βρίσκονται στο Μεσολόγγι, που ήταν η πρωτεύουσα της περιοχής την εποχή εκείνη. Οι εργασίες κατασκευής του κράτησαν τρία χρόνια, από το 1908 έως το 1911, έτος στο οποίο πιθανότατα αποπερατώθηκε το γεφύρι. Μπορούμε να διαβάσουμε τα γράμματα που χαράχτηκαν πάνω σε μία πέτρα του γεφυριού, όσο το έχτιζαν οι μαστόροι: «Χ…ΣΤΕ 1909 ΑΕΓ 10», που μάλλον μεταφράζεται ως: «Χτίστηκε 1909 Αυγούστου 10».
Το όνομά του τόσο το γεφύρι όσο και ολόκληρη η περιοχή, το πήραν από την λέξη «Τέμπλα», που σημαίνει μονοκόμματος κορμός από έλατο. Πράγματι, πριν την κατασκευή του σημερινού γεφυριού, ένωνε τις δύο όχθες του Αχελώου ένα ξυλογέφυρο φτιαγμένο από έναν μόνο κορμό ελάτου: «Προ αμνημονεύτων χρόνων ο πληθυσμός που κατοικούσε στον ορεινό Βάλτο και την ορεινή Ευρυτανία, ένεκα του μεγάλου ποταμού που είναι ανάμεσά τους, δεν μπορούσε να επικοινωνήσει, ιδίως το χειμώνα. Κατά το 1800, φτιάξανε μια ξύλινη γέφυρα και την βάψανε πράσινη για να μην σαπίσει. Το λεγαν τότε «στην πράσινη γέφυρα».
Λίγα χρόνια βάσταξε αυτή η συγκοινωνία και μετά, τη γέφυρα την πήρε η φουρτούνα του ποταμού. Κατά το 1900, φέρανε μια τέμπλα ελάτινη. Ήταν τόσο μεγάλη, ώστε χρειάστηκαν 60 περίπου άνδρες για τη μεταφορά και τοποθέτηση. Έτσι γινόταν η συγκοινωνία. Το ξύλο εκείνο σάπισε και ένας τσοπάνος, ο Φώτης Ματσιούλας, που περνούσε με 47 γίδια, έπεσε στο ποτάμι όταν έσπασε η τέμπλα. Τα γίδια πνίγηκαν, αλλά ο Φώτης, που ήξερε κολύμπι, σώθηκε.
Το μέρος και η γέφυρα από τότε ονομάστηκαν «Τέμπλα» και «Γέφυρα Τέμπλας». Το 1908, επί πρωθυπουργίας του Νίκου Στράτου, ή όταν ήταν βουλευτής, δεν θυμάμαι ακριβώς, έφερε το θέμα στη βουλή και αποφάσισαν να γίνει η μεγάλη αυτή πέτρινη γέφυρα που τέλειωσε σε τρία χρόνια (1911)».
Το σχήμα του γεφυριού είναι περίεργο και γι’ αυτό μοναδικό, με ένα κεντρικό τόξο να γεφυρώνει τις δύο όχθες και άλλα πέντε τόξα από τη μία και τρία από την άλλη να ανυψώνουν τη ράχη του, έτσι ώστε η διάβασή του να γίνεται αρκετά ομαλή. Τα επιπλέον αυτά τόξα στηρίζονται είτε επάνω σε κολώνες, είτε επάνω στο κεντρικό τόξο και λειτουργούν ουσιαστικά σαν ανακουφιστικές οπές, κάθε φορά που τα νερά του Αχελώου ανεβαίνουν. Έτσι, το γεφύρι δεν καταπονείται από την πίεση που θα ασκούσε επάνω του μεγαλύτερη από την κανονική ποσότητα νερού.
Όλο το οικοδόμημα είναι φτιαγμένο με πελεκητές πέτρες, ενώ οι δύο προσβάσεις του οδηγούν με ελαφρά ανηφορική κλίση τους περαστικούς αλλά και τα αυτοκίνητα από την μία πλευρά του ποταμού στην άλλη. Σε όλο το μήκος του και από τις δύο πλευρές, έχει προστατευτικά πεζούλια, τα οποία αρχίζουν από μηδενικό ύψος στις δύο τους άκρες και στη μέση του γεφυριού υψώνονται στο ένα μέτρο. Ενδιαφέρον προκαλεί το περίτεχνο σκάλισμα που έχουν τα πεζούλια αυτά στα σημεία που αλλάζουν κλίση. Εκεί, ο τεχνίτης τοποθέτησε κυβικού σχήματος πέτρες με πυραμιδοειδές τελείωμα στο πάνω τους μέρος. Επίσης, η βάση από τα πεζούλια προεξέχει και σχηματίζει «νεροχύτη» 21 για προστασία του γεφυριού από τα νερά της βροχής.
Πηγές
• Από διήγηση του Φάνη Ζαχαράκη από το Νέο Αργύρι τον Οκτώβρη του ‘93
• Βιβλίο του κ. Σπύρου Μαντά «Το γεφύρι κι ο Ηπειρώτης», διαβάζουμε ότι πρωτομαστόροι ήταν οι Γεώργιος Σταμάτης και Βασίλειος Σούλης, Ηπειρώτες και οι δύο και εργολάβος ο Κων/νος Παρίσης. Όσο για το έτος κατασκευής, αναφέρει το 1908 – 1911.
• Εφημερίδα Διάλογος, Αρ. Φύλλου Νο 15 της 15ης Σεπτεμβρίου 1988, Άρθρο με τίτλο «Το ιστορικό της γέφυρας Τέμπλας», Διήγηση του κ. Χρήστου Β. Μουτσώκου, ο οποίος διατηρούσε χάνι δίπλα στο γεφύρι.
• Εφημερίδα Διάλογος, Αρ. Φύλλου Νο 15 της 15ης Σεπτεμβρίου 1988, Άρθρο με τίτλο «Το ιστορικό της γέφυρας Τέμπλας», Η συνέχεια από την διήγηση του κ. Χρήστου Β. Μουτσώκου.
• www.agriniopress.gr
