Καλή Χρονιά
Γράφει o Αλέξανδρος Χουλιαράς
Τότε, που άνθρωποι και ζώα ζούσαν κατά φύση, είχαν μέσα τους τυπωμένο το ρολόι της φύσης. Ο παλιός αγρότης ζούσε κυκλοστρεφώς. Ρύθμιζε τις δουλειές του με βάση τις εποχές, τους μήνες και τις μέρες. Στη ζωή του ζούσε κι έβλεπε χιλιάδες κύκλους. Τον κύκλο των εποχών και των λοιπών φυσικών φαινομένων, το βιολογικό κύκλο των φυτών και των ζώων και τόσους άλλους κύκλους. Θάταν αδικία να μην κάνει κι αυτός τον δικό του.
Πειθαρχώντας σε τούτη την κυκλοστρεφή πορεία των πραγμάτων, οι γεωργοί παλιά γιόρταζαν την πρωτοχρονιά την 1η Σεπτεβρίου, τότε που λήγει τυπικά η γεωργική χρήση της κάθε χρονιάς και αρχίζει η επόμενη. Την ίδια μέρα είναι και η πρωτοχρονιά της καθ΄ ημάς Ορθοδοξίας, η αρχή της Ινδίκτου όπως λένε. Η Ορθοδοξία μας ανταποκρίνεται πολιτισμικά και τυπολογικά στο Γεωργικό Πολιτισμό της 1ης Βυζαντινής περιόδου. Μακάρι κάποτε να καταλάβουν οι παπάδες, ότι ήδη μπήκαμε στην 4η Βιομηχανική Εποχή και να προσαρμοστούνε στα νέα δεδομένα.
Το κύριο ημερήσιο ρολόι του Ευρυτάνα ήταν ο ήλιος. Αυτόν πάντα κοιτούσε και μ΄ αυτόν ρύθμιζε τις δουλειές του. “Χάραξε” σήμαινε την ώρα του λυκαυγούς. Όταν έλεγαν: “βάρεσε ο ήλιος ” ήταν ανατολή, “πήγε μια δικέντρα” ήταν κολατσιό, “ντάλα ο ήλιος” ήταν μεσημέρι, “έπεσε” ήταν απόγευμα και “βασίλεψε” ερχόταν η νύχτα. Η θέση της γραμμής των απόσκιων, ήταν οι χρονικές υποδιαιρέσεις μεταξύ δύσης και λυκόφωτος. Τη νύχτα δεν χρειαζόταν να μετράει το χρόνο γιατί ήταν χρόνος ξεκούρασης, …παιδοποιίας και ύπνου.
Η βιομηχανική κοινωνία, που απαιτούσε μαζική και πειθαρχημένη εργασία, καθιέρωσε τη δυναστεία του μηχανικού ρολογιού. Ο εξ Αμερικής μετανάστης, με το ρολόι του, διεμβόλισε την ηλιοκεντρική χρονομέτρηση και εισήγαγε την ωρολογιακή.
Ήταν δεκαετία του ΄30 που ο Αλέξης, άρτι αφιχθείς από την Αμερική, κανόνισε με το Νικολό, πριν φέξει να φύγουν για Καρπενήσι. Ο Αλέξης πήγε κανονικά στο ραντεβού και του λένε: “τώρα ο Νικολός έφτασε στο Καρπενήσι”. Φεύγει και φτάνοντας στου Καρά τη Ράχη στο Καρπενήσι, βλέπει μια κάπα. Την κλωτσάει κι από μέσα ξεδιπλώθηκε ο Νικολός λέγοντας: “Άσε Αλέξη λάλησαν τα κοκόρια αποβραδίς και με ξεγέλασαν”. “Διάολε τα κοκόρια ακούς, πάρε ένα ρολόι να κάνεις τη δουλειά σου” του είπε ο Αλέξης δείχνοντας το αμερικάνικο ρολόι του.
Η Εκκλησία, ήταν ένα μεγάλο και πολύπλευρο ρολόι. Κατ΄ αρχήν μετρούσε το χρόνο με όρους… αιωνιότητας. Μετά η καμπάνα του Εσπερινού ήταν ένα σταθερός ωρομετρητής της καθ΄ ημάς πεπερασμένης ζωής. Στη συνέχεια όλο και κάποιος πιατοπλυτάς μετανάστης δώριζε στην εκκλησία ένα εκκρεμές εσωτερικό ρολόι ή ένα αυτοκρατορικό big ben για το καμπαναριό, που οι χωρικοί στην αρχή όταν το άκουγαν να χτυπά τις μεγάλες ώρες έκαναν το σταυρό τους, γιατί νόμιζαν ότι χτυπά η καμπάνα.
Παρά όμως αυτές τις εξελίξεις, ο Νικολός συνέχισε να μετράει το νυχτερινό του χρόνο με υποδιαιρέσεις του Ευαγγελιστή Μάρκου: “οψέ, μεσονύκτιο, αλεκτοροφωνία και πρωί” και τον ημερήσιο με δικούς του όρους όπως: ανατολή, κολατσιό, γιόμα, απόγιομα και σουρούπο και να εύχεται “καλή χρονιά” το Σεπτέμβρη.
