Σήμερα, 15 Οκτωβρίου, τιμούμε τη Διεθνή Ημέρα της Αγρότισσας
Μια ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες της υπαίθρου που κρατούν ζωντανή τη γη, τη σοδειά, την οικογένεια και την ελπίδα. Όμως για εμάς, στην καρδιά της Ευρυτανίας, αυτή η μέρα έχει ιδιαίτερο βάρος∙ γιατί η Ευρυτάνισσα αγρότισσα δεν ήταν απλώς εργάτρια της γης — είναι θεματοφύλακας ζωής μέσα στις πιο σκληρές και ανυπότακτες συνθήκες των βουνών. Ανάμεσα σε κορφές που σκεπάζονται με χιόνι, σε ρέματα που βουίζουν τον χειμώνα και σε χωράφια πετρώδη μα τίμια, εκείνη συνεχίζει. Με το πρόσωπο γυρισμένο στον άνεμο και τα χέρια σκληρά από τον κόπο, σπέρνει, ποτίζει, μαζεύει, φροντίζει. Κρατά την παράδοση ζωντανή, κι ας αλλάζουν οι εποχές, κι ας φεύγουν οι νέοι.
Η γη της Ευρυτανίας και οι αντιξοότητες
Στα υψώματα της Ευρυτανίας, τα μονοπάτια είναι φορείς σιωπής και αέρα, οι πλαγιές απότομες και οι χειμώνες αμείλικτοι. Να θυμάσαι το βράδυ που σπάει πάνω στις κορφές, τις νιφάδες του χιονιού που πέφτουν πριν καλά καλά ξημερώσει, τα κρύα ρεύματα που «τρυπώνουν» κάτω από τις φαρδιές φούστες. Η ευρυτάνισσα αγρότισσα γνωρίζει τις εποχές καλύτερα από κάθε οδηγό· ξέρει πότε καίει ο ήλιος και πότε βουλιάζει η ομίχλη στα βουνά, πότε “κλέβει” η υγρασία το χαμόγελό της και πότε η ανοιξιάτικη ζέστη ξεραίνει το χώμα πριν προλάβει να δεχτεί τη σπορά. Στα χειμωνιάτικα δειλινά, όταν το χιόνι σκεπάζει τα πάντα, εκείνη συνεχίζει — κι αν κάποιος ακούσει καλά, θα το “ακούσει” στο βήμα της που σπέρνει, στο άνοιγμα του θερμοκηπίου, στο άναμμα της φωτιάς για τα λίγα φυτά που αντέχουν. Στις ανηφόρες, φορτωμένη με καλάθια, κουβαλάει καρπούς, νερό, υποθήκες ζωής — και πορεύεται με το βλέμμα στραμμένο στη γη που ξέρει ότι δεν την προδίδει, αν τη φροντίζεις.
Η καθημερινότητα της σιωπηλής δύναμης
Ξημερώνει η μέρα με τα δάκρυα της δροσιάς στις φτέρες, και η αγρότισσα είναι ήδη μπροστά από το πρώτο φως. Κυλά στον κορμό του δέντρου, περνάει ανάμεσα στα σπαρτά, ελέγχει τα φυτά, τα ξανασκύβει, τα παρηγορεί όταν δείχνουν κουρασμένα. Δεν έχει ώρα, δεν έχει ανάπαυλα· η γη συνεχίζει, ζητά, απαιτεί. Και όταν η βροχή καθυστερεί ή έρχεται με μανία, εκείνη στηρίζει, προστατεύει, φροντίζει. Κάθε κλαδί, κάθε ρίζα, κάθε καρπός γίνεται υπόθεση της ψυχής της — και το σπίτι της γεμίζει φως τα βράδια από τα πέτρινα τείχη της αγάπης και της ζωής. Κι αν έρθει η ξηρασία ή ο παγετός, η αγρότισσα δεν υποχωρεί· μαζεύει τις ελπίδες της, τις φυλάει μέσα στο στήθος της και περιμένει την επόμενη μέρα, να ξαναπροσπαθήσει.
Μνήμες και φωνές που επιμένουν
Θυμάμαι τη γιαγιά στα παιδικά μου χρόνια, να κουβεντιάζει με τα σταφύλια στα αλώνια, να διηγείται πώς το έδαφος μύριζε βροχή πριν τα σύννεφα μαζευτούν· και μετά να περπατάει ξυπόλυτη στην υγρασία της πρωινής κερασιάς.Η Ευρυτάνισσα αγρότισσα είναι μια ιστορία που γράφεται με ιδρώτα και φως· είναι μνήμη και υπόσχεση· είναι αυτή που κρατά ζωντανό το χωριό, ακόμη κι όταν οι δρόμοι μοιάζουν να ξεχνούν τις ρόδες των φορτηγών. Σήμερα, τιμούμε την αγρότισσα — και ιδιαίτερα την Ευρυτάνισσα — ως φωνή της γης, σύμβολο αντοχής και ρίζα της παράδοσης.
Φώτο: Κ.Μπαλάφας
Φώτο: Θερισμός, Κ.Μπαλάφας
