Πόσο σημαντικός είναι ο πειραματισμός σε έναν κόσμο που αναζητά συνεχώς την εξειδίκευση; Πώς ανακάλυψαν το δικό τους μονοπάτι ερευνητές, καλλιτέχνες, αθλητές, επιχειρηματίες και εφευρέτες; Γιατί σε αντιδιαστολή με την εξειδίκευση, το εύρος, η λοξοδρόμηση, η αναποτελεσματικότητα και η αποτυχία μάς φέρνουν πιο κοντά στην προσωπική μας επιτυχία; Τι συμβαίνει, στην τελική, με τους περισσότερους ανθρώπους; Ποιον δρόμο ακολουθούν;
Σε αυτά και σε άλλα πολλά αναφέρεται το βιβλίο «Ευρυγνωσία», του David Epstein, Αμερικανού συγγραφέα και δημοσιογράφου. Ο ίδιος, όταν ξεκίνησε να ανακαλύπτει ότι η επιτυχία αθλητών παγκοσμίας φήμης δεν ήταν αποτέλεσμα πρόωρης εξειδίκευσης, αλλά εμπειρίας σε διάφορα αθλήματα που τους εφοδίασαν με ποικίλες σωματικές ικανότητες, άρχισε να αναζητά περαιτέρω ιστορίες ανθρώπων, που δεν είχαν ακολουθήσει τα κοινωνικώς επιβεβλημένα μονοπάτια αλλά τον δρόμο της προσωπικής εξερεύνησης. Χωρίς διάθεση κριτικής της αναγκαιότητας για εξειδίκευση, μιας και είναι αναγκαία σε πολλές περιπτώσεις, σχολιάζει τη σημασία του εύρους και του πειραματισμού. Κοινό χαρακτηριστικό των ανθρώπων που στάθηκαν επιτυχημένοι, ήταν η παράλληλη ενασχόληση με άλλα αντικείμενα. Επιστήμονες ήταν και καλλιτέχνες, επιχειρηματίες ήταν και αθλητές. Πολλοί δεν είχαν μακροπρόθεσμους στόχους, έκαναν μικρά βήματα λαμβάνοντας υπόψιν τις ρεαλιστικές επιλογές και έχοντας βραχυπρόθεσμα σχέδια.
Κατέστρωναν συνεχώς πειράματα.
Ο λόγος για τον γνωστό συγγραφέα, Χαρούκι Μουρακάμι, ο οποίος ήθελε να γίνει μουσικός. Σε ηλικία 29 ετών παρευρέθηκε σε έναν αγώνα μπέιζμπολ και το τρίξιμο του μπαστουνιού αποτέλεσε για εκείνον την ανακάλυψη πως θα μπορούσε να συγγράψει ένα μυθιστόρημα. Ο ίδιος αναφέρει πως αισθάνθηκε πολύ φρέσκια την αίσθηση του γραψίματος, μετά από εκείνη την εμπειρία. Τα 14 μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Όταν ρωτήθηκε ο Φιλ Νάιτ, ποιο ήταν το μακρόπνοο όραμά του, εκείνος απάντησε πως δεν είχε κανένα όραμα. Ήθελε μόνο να γίνει επαγγελματίας αθλητής. Ωστόσο, δεν ήταν αρκετά καλός, οπότε άλλαξε στόχο. Ως δρομέας στίβου, βρισκόταν υπό την καθοδήγηση του προπονητή του, ο οποίος έφτιαχνε παπούτσια. Εκείνος έμελλε να γίνει συνιδρυτής στην αθλητική του εταιρεία, Nike.
Ο πειραματισμός μπορεί να μην είναι μια νοικοκυρεμένη διαδικασία, μιας και ενέχει αβεβαιότητες, αστοχίες, δοκιμές και πάλι δοκιμές. Για εκείνους, πάλι, που ισχυρίζονται πως είναι μεγάλοι για αλλαγές, η ιστορία της Φράνσις Χέσελμπάιν δίνει την απάντηση. Η ίδια, χωρίς σπουδές, ούσα βοηθός στην εργασία του άνδρα της και εθελόντρια σε θέματα σχετικά με τα γυναικεία δικαιώματα, απέκτησε την πρώτη επαγγελματική της θέση στην ηλικία των 55. Δεν έμεινε, όμως, εκεί, μιας και, ύστερα από διάφορες διοικητικές θέσεις, κατέληξε να ανακηρυχθεί η καλύτερη διευθύνοντας σύμβουλος της χώρας της, ενώ στην πορεία ίδρυσε και το δικό της ινστιτούτο ηγεσίας. Όταν ρωτήθηκε, πώς τα κατάφερε, εξήγησε πως έκανε απλώς ό,τι θεωρούσε διδακτικό για εκείνη και ό,τι θα της επέτρεπε να προσφέρει υπηρεσία ανά πάσα στιγμή. Απεβίωσε σε ηλικία 107 ετών έχοντας στήσει ένα ινστιτούτο εκατομμυρίων μελών.
Ένας άνθρωπος δεν ξέρει τι μπορεί να κάνει, εάν δεν το δοκιμάσει. Η δοκιμή είναι η απάντηση στην ανακάλυψη του ταλέντου. Γι’ αυτό, αρχίστε να καταστρώνετε πειράματα!
Μπαζιώνη Μαίρη,
Φιλόλογος – Γλωσσολόγος
